İskender Paşa Camii (Diyarbakır)

Cami, tek kubbeli ve kare planlıdır. Sadece harimle bağlantısı olmayan fakat ona bitişik konumdaki tabhâne şeklinde iki küçük mekânla ufak bir farklılık göstermektedir.[3] Harime göre yan cephelerinde dışarıya doğru taşan son cemaat yeri beş bölümlüdür.[3] Büyük orta kubbesi alçak tromplara basan bu caminin beş gözlü son cemaat revakı eski bir tarihte çökmüş, 1953 yılında yapılan tamirde revakın üstü düz bir betonarme plakla örtülmüştür.[2] Yedi kemer üzerine bina edilen[5] son cemaat yeri yanlara taşarken arkalarına, harime bitişik olarak birer tek katlı ufak hücre eklenmiş, böylece avlu yüzü daha enli ve görkemli kılınmıştır.[4] Son cemaat yeri sadece bazalt taşıyla inşa edilmişken beden duvarlarında ise almaşık örgülü siyah ve beyaz renkteki taşlar kullanılmıştır.[3] Vakfiyede kaydedildiği üzere, caminin yüksek bir kubbesi ve minaresi mevcuttur.[5]

Caminin kuzeyinde doğu-batı yönünde iki hücre inşa edilmiş ve bunlar garip ilim ve irfan ehli için terk ve tahsis edilmiştir.[5] Yine kuzeydeki boşlukta, kapının karşısında demir parmaklıkla çevrili, sekiz köşeli bir havuz inşa edilerek, her dilimine abdest almak için ikişer kurna konulmuştur.[5]

Camide süslemeler taş, mermer ve çini üzerine uygulanmıştır.[6] Taş süslemeler kalker ve bazalt üzerine oyma tekniğiyle oluşturulmuştur.[6] Mermer, dış mimaride kısıtlı olarak kullanılmıştır.[6] Dış mimaride süsleme cepheler ve minarede kullanılmıştır.[6]

• 
  Caminin mihrabı
• 
  Caminin içi