Paşa Hamamı (Diyarbakır)

Behram Paşa Hamamı, 1564-1567 tarihleri arasında yaptırılmıştır ve kitabesi yoktur.[1] Evliya Çelebi hamam için "Hamamın çok itina ile Gazze ve Kudüs'ten getirilen ustalarla yapıldığı, mermerleri ile göz alıcı olduğu, Şam'da Defterdar Hamamı ve Mısır'da Osman Bey Hamamı ile yarıştığından" söz eder.[2] Hamamın 2015-2016 yıllarında Sur İçi'nde yaşanan çatışmalardan dolayı çevresinde yer alan çok sayıda konut ve dükkanlar kısmen veya tamamen yıkılmıştır ve hamamın kubbesi de bu olaylardan dolayı zarar görmüş, feneri yok olmuş, duvarlarda çökme meydana gelmiştir.[2] Tüm bu bozulmalara rağmen hamam, özgün planı ile günümüze ulaşmıştır.[2]

Kuzey-güney istikametinde uzanan hamam, haçvari, dört eyvanlı ve köşe hücreli bir plana sahiptir.[1] Kubbesi sekizgen bir kasnak üzerine oturtulmuştur ve kubbeye geçiş pandantiflerle sağlanmıştır.[1] Hamama güney yönde yoğun işlevi olan sokaktan (erkekler için) ve daha dar olan batı yönde (kadınlar için) olmak üzere iki kapı ile girilmektedir ve güneyde sokaktan sivri kemerli taçkapıdan bir avluya girilir.[2] Avlunun kuzeyinde, sivri kemerli kapı soğukluk bölümüne geçişi sağlar.[2] Soğukluğun giriş kapısının iki tarafında, sivri kemer açıklık içinde düz lentolu pencere ise Diyarbakır hamamlarında sadece Paşa Hamamı'nda bulunmaktadır.[2] Ilıklığa giriş kapısı, soğukluğun kuzeyinde giriş kapısının aksındadır.[2] Sıcaklık, dört eyvan ve dört halvetli haçvari planlıdır ve sıcaklık sofasının ortasında, sekizgen göbek taşı bulunmaktadır.[2]