iOS

iOS (eski adıyla iPhone/iPad OS) Apple'ın başlangıçta iPhone için geliştirdiği ancak daha sonra iPod touch ve iPad'de de kullanılan mobil işletim sistemidir. 2007-2010 yılları arasında "iPhone OS" isminde idi. Mac OS X'den türetilmiştir. iOS içinde 4 katman bulundurmaktadır: Core OS tabakası, Core Servisleri tabakası, Medya tabakası ve Cocoa Touch tabakası. Yazılım cihazın içinde 2500 MB'lık bir alan kaplamaktadır.[1] iOS işletim sistemi yapısı nedeniyle Apple App Store ve iTunes dışında hiçbir yerden uygulama yüklenemez. Kurucusu Steve Jobs'tır.

iOS
Geliştirici(ler) Apple Inc.
İşletim sistemi ailesi Mac OS X/Unix tipi
Üretim için
hazır olduğu tarih		 29 Haziran 2007
Kaynak türü Kapalı kaynak
Lisans Proprietary EULA
Çekirdek türü Hybrid (Darwin)
Platform desteği ARM (iPhone, iPod Touch and iPad)
Programlama dili C, C++, Objective-C, Swift
Kullanıcı arayüzü Cocoa Touch (Multi-touch, GUI)
Website apple.com/tr/ios
Dil Sayısı 40 dil

Tarihçe

İlk kez olarak Apple şirketi 29 Haziran 2007 yılında ilk mobil işletim sistemi olan iPhone OS 1 sürümünü tanıttı. İşletim sistemi ilk olarak iPhone telefonu için Macworld Conference & Expo'da 9 Ocak 2007'de duyuruldu, aynı yılın Haziran ayında yayınlandı.[2] Bununla da, Apple Computer şirketi hem de bir mobil cihaz şirketine dönüştü. İlk başta Apple pazarlama literatürü bu ismi açıkça belirtmedi, "iPhone OS X kullanıyor" diye açıkladı. Ayrıca Apple Android'e karşı 83 dava kaybetmiştir.[3]

Başlangıçta, üçüncü tarafların geliştirdiği uygulamalar desteklenmiyordu. Steve Wozniak daha sonra geliştiricilerin uygulamalar geliştirmesini savundu.[4][5] 17 Ekim 2007'de Apple SDK'in geliştirildiğini duyurdu ve geliştiriciler için Şubat ayında yayınladı.[6] 6 Mart 2008'de iPhone OS'in beta sürümü yayınladı. iPhone OS 1 sürümünden sonra 11 Temmuz 2008 yılında 2.sürüm olan iPhone OS 2 tanıtıldı. Bu sürüm App Store üzerinden üçüncü parti uygulamaları desteklemek için yaratıldı. iPhone OS 2 sürümünden sonra 17 Haziran 2009 yılında 3.mobil sürüm olan iPhone OS 3'ü kullanıma verdi. iPhone OS 3 sürümü "iPhone OS" adını içeren son işletim sistemi oldu.

Dördüncü sürüm olan iOS 4 Nisan 2010'da duyuruldu. Bu sürüm multitasking, iş amaçlı özellikler, e-mail ve eklentiler için şifreleme özelliklerini içeriyordu.[7]

7 Haziran 2010 WWDC 2010'da Apple, iPhone OS'in adını iOS olarak değiştirdiğini açıkladı.[8]

Apple, Cisco System ile anlaşıp iOS markasının ticari haklarını satın aldı.[9]

iOS 4, 21 Haziran 2010'da iPhone 4'ten 3 gün önce yayınlandı.[10]

iOS 5, 5 Ekim 2011'de iPhone 4S ile birlikte tanıtıldı ve aynı yılın Ekim ayı içerisinde yayınlandı.[11]

iOS 6, 19 Eylül 2012'de, iPhone 5'in tanıtılmasından bir hafta sonra, son kullanıcı için yayınlandı.[12]

iOS 7, 10 Haziran 2013'te WWDC 2013'te tanıtıldı. iOS 7'de, klasik iOS arayüzü tamamen değiştirilmiştir.[13] Siri'ye erkek ve kadın sesi opsiyonu eklenmemiş, Siri'nin sesi değiştirilmiş ve gelişmiştir. Ayrıca çoklu görev penceresi yenilenmiş, 3 parmakla birden uygulama kapatma özelliği gelmiştir. Arama ekranı (Spotlight kısmı) sol pencereden ana ekranlardan herhangi birinden aşağı çekince açılmaya başlamıştır. Ayrıca Bildirim Merkezi geliştirilmiş ve Denetim Merkezi (Control Center) özelliği eklenmiştir. Ayrıca iOS 7'nin içerisinde el feneri uygulaması yüklü gelmektedir. iOS 7, iPhone 4, iPhone 4S, iPhone 5, iPod Touch (5. nesil), iPad 2, iPad 3 (3. Nesil), Retina ekranlı iPad (4. Nesil) ve iPad Mini'ye kurulabiliyor. iOS 7, iPhone 5S ve iPhone 5C piyasaya sürülmeden 1 gün önce, yani 18 Eylül'de son kullanıcı için yayınlanmıştır.[14]

iOS 8, 3 Haziran 2014'te tanıtılmıştır. iOS 8'de, QuickType adlı yeni bir klavye yazılımı ile artık cihazlar kelimenin sonunu tahmin edebilecektir. Apple, en çok kullanılan uygulamanın mesajlar olduğunu aktardıktan sonra mesajlarda da birtakım yenilikler yapmış, iMessage aracılığıyla grup olarak mesajlaşma imkânı sağlanmıştır. Ayrıca grup mesajlaşmasında kişi kendi konumunu diğer arkadaşlarıyla paylaşabilecektir. iOS 8 ile birlikte gelen çocuk güvenliği, çocukların ailelerinden haberi olmadan alışveriş yapmasını önlemektedir. Siri ise güçlendirilmiş, Shazam ile koordineli olarak müzik tespit edebilme özelliği gelmiştir. Ayrıca sağlık uygulamaları ve geliştiricilere tanınan yeni ayrıcalıklar bu işletim sisteminin yeni özelliklerindendir. Bu yazılımla birlikte Apple, iPhone 4'e güncelleme desteğini kesmiştir.[15] Aynı zamanda gelen ek iOS 8.2 güncellemesi ile Apple Watch entegresi sağlandı, Sağlık Uygulamasında düzeltmeler yapıldı ve iOS 8.3 güncellemesi ile birlikte kişisel asistan Siri'ye Türkçe, Danca, Rusça, Hollandaca, Tai Dili, İsveççe ve Portekizce dilleri eklendi.[16]

iOS 9, 8 Haziran 2015'te tanıtılmıştır. Yeni News (Haberler) uygulaması gelmiştir. Passbook ve Apple Pay artık bir cüzdan gibi çalıştığı için ismi Wallet (Cüzdan) olmuştur ve bütün özellikler bir araya toplanmıştır. Aynı zamanda HomeKit ve CarPlay entegrasyonları sağlanmıştır. Apple Haritalar'a Transit (Toplu Taşıma) ile seyahat özelliği ve Notlar uygulamasına elle yazı yazma gibi özellikler eklenmiştir. Klavye küçük harfli olmuştur ve işletim sistemine yeni 'San Fransisco' yazı stili gelmiştir. iPad'e Multi-Tasking yani Çoklu Pencere özelliği eklenmiştir. Spotlight araması sayfa biçimini almış Siri yeni bir görünüm kazanmıştır. iOS 9, iOS 8'i destekleyen tüm cihazlara gelmiştir. Yeni müzik uygulaması 'Apple Music' gelmiştir.[17] 9 Eylül 2015 tarihinde iOS 9'un özellikleri ve çıkış tarihi detaylandırılmıştır. 16 Eylül tarihinde kullanıma sunulacaktır. Son belirtilen geliştirmelere göre Touch ID, Siri, Metal'den yararlanan CPU ve GPU performans optimizasyonları ve ortalama 1 saat artan batarya kullanımı konusunda düzeltmeler uygulanmıştır. QuickType klavyede özellikle iPad üzerinde kolay kullanımlı düzenleme araçları ve metin seçmeye yönelik Multi-Touch hareketler eklenmiştir. Ayrıca, iOS 8'de güncelleme boyutu 4.58 GB iken iOS 9'un güncelleme boyutu 1.3 GB'dır. Bu sayede güncellemeler daha pratik hale getirilmiştir.[18] iOS 9.1 ise 21 Ekim 2015'te iPad Pro ile birlikte çıkmıştır. Özellikleri; yeni emojiler, "Hey Siri!" ifadesi için ses tanıtma ve hareketli duvar kâğıtlarıdır.[19] iOS 9.2 8 Aralık 2015'te yayınlanmıştır.[20]

iOS 10, 13 Eylül 2016'da Apple'ın en büyük sürümü olarak yayınlanmıştır.[21] iOS 10 ile birlikte kişisel asistan Siri'nin 3. parti uygulamalarla etkileşime geçebilmesine olanak tanınmıştır. El yazısıyla mesaj yazma, mesaj balonlarının görünüm ve boyutunu değiştirme, gizli mesaj gönderme, video üzerinde çizimlerle kişiselleştirmeler yapma, kelimelerle emoji oluşturma gibi özellikler eklenmiştir. Ayrıca bildirim ekranı yenilenmiş ve renklendirilmiştir.[22] Ev uygulaması ile Home Kit destekleyen cihazlarla iletişime geçme ve Akıllı evleri uzaktan kontrol etme imkânı sunulmuştur.[23]

iOS 10.2.1, 24 Ocak 2017 tarihinde yayınlandı. Bir önceki sürüm olan iOS 10.2 güncellemesinin ardından kullanıcıların tespit ettiği hataların giderilmesi, performans geliştirmeleri gibi birçok önemli eksiklikleri gideren bir güncelleme olarak kullanıcılara dağıtıldı. Ayrıca iOS 10 sürümü ile birlikte iPhone 6, iPhone 6S kullanıcılarının yaşadığı batarya ve kapanma sorunları büyük ölçüde giderilmiştir.[24]

iOS 10.3, 27 Mart 2017 tarihinde yayınlandı. Bir önceki iOS sürümü iOS 10.2.1'deki çeşitli hataları ve performans sorunlarını çözen bu sürüm ile pek çok yenilik hayatımıza girdi. Başta yeni uygulama geçiş animasyonları, AirPods'u Bul, yenilenen Ayarlar uygulaması, gelişmiş iCloud saklama alanı görüntüleme, uygulama uyumluluğu gibi pek çok yenilik iOS 10.3 ile hayatımıza giriş yapmış oldu. Yaklaşık 1.8-2GB boyutunda olan güncelleme Ayarlar > Genel > Yazılım Güncelleme menüsü üzerinden indirilebilir.[25]

iOS 11, şirketin 5 Haziran 2017 tarihli WWDC 2017 etkinliğinde tanıtıldı.

iOS 12, 4 Haziran 2018 tarihinde düzenlenen WWDC 2018 etkinliğinde tanıtıldı ve 17 Eylül 2018'de yayınlandı. iPhone 5S, iPad Air, iPod Touch (6. nesil) ve üstü cihazları desteklemektedir.

iOS 13, 3 Haziran 2019 tarihinde düzenlenen WWDC 2019 etkinliğinde tanıtıldı ve 19 Eylül 2019'de yayınlandı. iPhone SE, iPhone 6S, iPad Air 2 ve üstü cihazlarda çalışmaktadır. iOS 13 ile birlikte, iPhone'lara Karanlık Modu gibi birçok özellik gelmiştir.

iOS 14, Haziran 2020'de tanıtıldı. iPhone SE, iPhone 6S, iPad Air 2 ve üstü cihazları desteklemektedir. iOS 14 ile birlikte, iPhone'lara Ekran içinde Ekran özelliği, Siri'ye erkek sesi, yeni Siri tasarımı, iMessagelarda değişiklik gibi birçok özellik gelmiştir.[26]

Kaynakça
  1. Haslam, Karen (12 Ocak 2007). "Macworld Expo: Optimised OS X sits on 'versatile' flash". Macworld. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2007.
  2. Honan, Matthew (9 Ocak 2007). "Apple unveils iPhone". Macworld. 15 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2010.
  3. "Apple - iPhone - Features - OS X". 11 Ocak 2008 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi.
  4. Gonsalves, Antone (11 Ekim 2007). "Apple Launches iPhone Web Apps Directory". InformationWeek. 1 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2010.
  5. Ziegler, Chris (11 Haziran 2007). "Apple announces third-party software details for iPhone". Engadget. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2010.
  6. Nik Fletcher (17 Ekim 2007). "Apple: "we plan to have an iPhone SDK in developers' hands in February"". TUAW. 3 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2010.
  7. "Get a sneak peak into the future of iOS". Apple. 8 Nisan 2010. 8 Nisan 2010 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi.
  8. Nilay Patel (7 Haziran 2010). "iPhone OS 4 renamed iOS 4, launching June 21 with 1500 new features". 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2010.
  9. "Cisco and Apple Agreement on IOS Trademark". "Cisco Blog". 1 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2010.
  10. "Steve Jobs live from WWDC 2010". 7 Haziran 2010. 27 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2010.
  11. "Arşivlenmiş kopya". 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.
  12. "Arşivlenmiş kopya". 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.
  13. "Arşivlenmiş kopya". 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.
  14. "Arşivlenmiş kopya". 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.
  15. "Arşivlenmiş kopya". 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.
  16. "Arşivlenmiş kopya". 9 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2015.
  17. "Arşivlenmiş kopya". 16 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2015.
  18. "iOS'taki yenilikler". http://www.apple.com/tr. Apple Inc. 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2015. |website= dış bağlantı (yardım)
  19. "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2015.
  20. "Arşivlenmiş kopya". 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015.
  21. "Arşivlenmiş kopya". 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2016.
  22. "Arşivlenmiş kopya". 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2016.
  23. "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2016.
  24. "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2017.
  25. "Arşivlenmiş kopya". 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2017.
  26. "Arşivlenmiş kopya". 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.

Yardımcı Kitaplar

Dış bağlantılar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.