Î
Î, î harfi Fransızca, Rumence ve Türkçe dillerinde kullanılan bir harftir. Türk alfabesinde resmî olarak yer almamasına rağmen aynı biçimde yazılan sözcüklerin ayrılmasında ve İ harfini uzatmak için kullanılır.
Latin alfabesi Îî harfi | |
Î | î |
Î | î |
Fransızcada kullanımı
Fransızcanın eski yazım kurallarına göre bir araya gelen "is" harflerinde s harfi artık okunmadığı için, kelimerdeki "is" harflerinin yerine günümüzde î harfi yazılır. Örneğin isle'den günümüzde île olmuştur. (Türkçe: ada)
Rumencede kullanımı
Rumen alfabesi'nin 14. harfidir ve /ɨ/ sesini temsil eder. Î harfi romencedeki  harfi ile aynı sesi verir. Î harfi Romanya'daki yazı reformundan beri kelimelerin sadece başında ve sonunda yazılırken, kelimenin ortasında istisnalar dışında  harfi kullanılır.
Türkçede Kullanımı
Genellikle Arapça ya da Farsça kökenli kelimelerde kullanılır. Şapkalı i veya nispet i'si olarak da adlandırılır. Kök halinde olan kelimelerde daima Î harfi son harf olduğu için, dilimizde Î harfiyle başlayan bir sözcük yoktur. Örnekler:
- İnkılâp tarihî çalışmalarına ara verdim.
- Tarihî belgeselleri severim.
- Üstün başarı gösteren askerî bir madalya ile ödüllendirdiler.
- Askerî harekât güçleri Kıbrıs'a çıkarma yaptı.
Bir sonek olan -î nin yerine modern Türkçede zaman zaman -sel -sal sonekleri de getirilebilir:
- dinî / dinsel
- ailevî / ailesel
-î ekinden sonra gelecek yapım ekleri î'yi değiştirmez, ve yazım değişmez:
- resmîleştirmek
- millîleştirmek.
Bazı kelimelere Î harfi gelmez. Örneğin, millet isimlerinde Î harfi olmaz. "Ermeni" olarak yazılması gereken kelime, "Ermenî" olarak yazılamaz.
Özel isimlerde de Î harfi kullanılmaz: Niyazi, Recai, Zekai, Sezai.
Klavye kullanımı
Türkçe Q klavyede î yapabilmek "⇧ Shift, 3 ve İ (veya I)" tuşlarına birlikte basılır.