Çoruh

Çoruh (Türkçe: Çoruh, Gürcüce: ჭოროხი Ch'orokhi, Modern Yunanca: Άκαμψις, Akampsis, Ermenice: Չորոխ, Ch'vorokh), Türkiye'nin kuzey-doğusundaki Mescit Dağları'ndan doğan bir nehirdir. Kelkit-Çoruh Fayı boyunca Bayburt, İspir, Yusufeli ve Artvin şehirlerinden akarak Gürcistan'a ulaşır ve buradan; yani Batum'un hemen güneyinden, Türkiye-Gürcistan sınırının birkaç kilometre kuzeyinden, Karadeniz'e dökülür.

Çoruh
ჭოროხი, Չորոխ, Acampsis
Kaynak Mescid Dağı
Ağız Karadeniz
Havza ülkeleri Türkiye ve Gürcistan
Uzunluk 438 km (272 mi)[1]
Debi 278 m3/s (9.800 cu ft/s)
Havza alanı 22.100 km2 (8.500 sq mi)

Havzası
Batum, Gürcistan'da Çoruh nehri

Kaynağını Mescid Dağı'nın (3.255 m) batı yüzünden alır. Önce batı doğrultusunda akıp Bayburt ve İspir'den geçtikten sonra bir yay çizerek Yusufeli'nin Yokuşlu Köyü önünde Artvin il sınırlarına girer. Yusufeli, Artvin ve Borçka’nın içerisinden geçtikten sonra Borçka'nın Muratlı kasabasından geçerek burada il ve ülke sınırlarını terk eder ve Batum'da Karadeniz'e dökülür. Nehir Türkiye arazisinin %2,53'üne karşılık gelen 19.748 km³ havzaya sahiptir. Havza içinde ; Artvin, Gümüşhane, Erzurum, Bayburt, Kars, Erzincan illerinin toprakları bulunur.

Fiziki özellikleri

Toplam uzunluğu 431 km olan Çoruh'un 410 km'si Türkiye'de, 21 km'si Gürcistan'da bulunur. Çoruh’un debisi Mayıs ayında (569/529 m³/sn.) zirveye çıkar. Yıl boyunca en düşük debisi ise 53.09 m³/sn.’dir. Yıllık ortalama debi 192 m³/sn, yıllık ortalama su taşıma kapasitesi 6,3 milyar m³'tür. Çoruh 1420 metrelik enerji üretilebilir düşü ile yüksek hidroelektrik potansiyeli barındırır. Nehir, yılda 5,8 milyon m³ tortulu (rusubat) Karadeniz'e taşımaktadır[2]. Eğim %5’tir.

Kullanım

Çoruh Nehri'nde başta sazan ve kefal olmak üzere birkaç balık türü bulunur. Nehrin Yusufeli sınırları içerisinde seyreden 100 kilometrelik kısmı rafting ve kano gibi su sporları için en uygun ve en zorlu parkurları meydana getirmiştir. Çoruh Nehri'nin Artvin il sınırları içerisindeki uzunluğu 150 km olup 100 km'si Yusufeli sınırları içerisinde seyreder.

Barajlar ve hidroelektrik

DSİ'nin Çoruh üzerinde gerçekleştireceği 10 proje ile Türkiye'de üretilen elektriğin %8'si, hidroelektriğin %34'u Çoruh havzasında üretilecektir.[3]

Hidroelektrik özel sektöre açıldıktan sonra; Çoruh ana kolda 10, Berta kolunda 2, Oltu kolunda 2, Barhal kolunda 1, Bardız kolunda 1 olmak üzere, toplam 16 baraj yapılması planlanmıştır. Ayrıca 157 adet nehir tipi hidroelektrik santrali planlanmaktadır.[3]

Hali hazırda Çoruh Nehri üzerindeki barajlar ile üretilen elektrik, Türkiye elektrik tüketiminin %1,38'ini karşılanmaktadır.[4]

Baraj Faz
Muratlı Barajı Aktif
Borçka Barajı Aktif
Deriner Barajı Aktif
Olur Barajı Planlandı
Bağlık Barajı Planlandı - Berta Nehri (Berta kolu)
Bayram Barajı Planlandı - Berta Nehri (Berta kolu)
Artvin Barajı Aktif
Yusufeli Barajı Aktif
Altıparmak Barajı Planlandı - Barhal Nehri (Barhal kolu)
Ayvalı Barajı Aktif - Oltu Nehri (Oltu kolu)
Tortum Barajı Aktif - Tortum Nehri (Tortum kolu)
Arkun Barajı Aktif
Aksu Barajı Ön inşaat
Güllübağ Barajı Aktif
İspir Barajı Planlandı
Laleli Barajı İnşaat halinde

Kaynakça
  1. UN Economic Commission for Europe, Our waters: joining hands across borders : first assessment of transboundary, p. 150
  2. "DSİ 26. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ - ARTVİN". dsi.gov.tr. 12 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
  3. "Çoruh Vadisi Projeleri". dsi.gov.tr. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
  4. "Çoruh Nehri Üzerindeki Barajlar". enerjiatlasi.com. 3 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2016.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.