Zümrüt, Azdavay

Zümrüt Köyü Küre Dağları Millî Parkı sınırında konuşlanmış tipik bir orman köyüdür. Millî parkın etrafında yer alan diğer orman köyleri gibi Zümrüt Köyünün de gelir kaynağı büyük ölçüde ormancılık faaliyetlerine bağlıdır. Kayın, Sarıçam ve Göknarın en iyi yetiştiği orman alanları bulunmakta Zümrüt köyü sınırları içerisinde. Bir zamanlar bu ormanlarda yapılan üretim çalışmaları ile önemli gelir elde edilen köyde son yıllarda gelir kaynaklarında büyük azalmalar görülmektedir. Çünkü artık Zümrüt köyü ormanlarının önemli bir bölümü Küre Dağları Millî Parkı içerisinde kalmıştır. Kısaca ormanlar millî park statüsüne alınmıştır.

Küre Dağları Gerek Türkiye gerekse Dünya için önemli doğa alanlarından bir tanesidir. WWF tarafından 1999 yılında başlatılan bir kampanya çerçevesinde Küre Dağları da Türkiye Cumhuriyeti tarafından Dünya’ya armağan edilen bir alandır. Küre Dağlarında 1998 yılında Çevre ve Orman Bakanlığınca dış kaynaklı (UNDP) bir proje ile başlatılan korunan alan çalışması 2000 yılında millî park statüsü ile sonuçlandırılmış ve 2000 yılında Küre Dağlarının 37.000 ha ‘ lık bölümü millî park ilan edilmiştir. Bartın ve Kastamonu il sınırlarını da içine alan millî park ilanı yörenin sosyoekonomik yapısında da değişimi başlatmıştır. Millî Park etrafında yer alan yaklaşık 60 adet orman köyü millî park ilanından ekonomik anlamda olumsuz etkilenirken yörede gelişmeye başlayan doğa turizmi ile de farklı bir gelir kaynağından yararlanmayı keşfetmeye başlamıştır. İşte Zümrüt köyü bunlardan beklide en şanslısı olarak görülebilir.

Her olgunun bir hikayesi vardır. Zmrüt köyünün de mutlaka tarihsel bir hikayesi vardır ancak biz burada çok gerilere gitmeden Zümrüt köyünün son 2-3 yıl içinde yaşadıklarını hikayeleştirmek istiyoruz. Aslında her şeyin kısaca değişimin başlaması Küre Dağları Millî Parkının ilanı ile milatlaştırılabilir. Ancak asıl değişimin 2000 yılında millî parkın ilanı ile millî park etrafında yaşayan orman köylerinde ormancılığın üretim fonksiyonu dışındaki değerlerinden de faydalanılabileceğini gören Küre Dağları Ekoturizm Derneğinin (KED) GEF / SGP’ e sunduğu proje ile başladığını ifade edebiliriz. Küre Dağları Ekoturizm Derneği Küre Dağları etrafında turizmin doğru gelişmesine daha doğrusu ekoturizmin korunan alan etrafında yaşayan orman köylerinin kalkındırılmasında bir araç olarak kullanılmasını amaç edinmiş İsmail MENTEŞ’in öncülüğünde 20 kişilik doğa kılavuzu grubunun oluşturduğu bir STK dır. 2003 yılı kışında kurulan KED doğa severlerin Küre Dağlarına olan ilgisini görerek ekoturizmi bir kırsal kalkınma aracı olarak görür ve çalışmalara koyulur. 2003 yılı 15-17 Eylül tarihlerinde Küre Dağları Millî Parkı sınırında bulunan köyler üzerine bir inceleme gezisi düzenler. Geziye SGP, WWF, Kastamonu ve Zonguldak Kooperatif Birliği temsilcileri katılır. Gezide birçok köyde yöre insanı ve köylülerle toplantılar yapılarak köylerde neler yapılabileceği ve ne tür projeler üretilebileceği tartışılır. Sonuçta birçok proje fikri oluşur ve bunlardan yaşama geçirilen üç projeden biri Zümrüt Köyü Ekoturizm Uygulama Projesi dir.

Zümrüt Köyü Küre Dağları Millî Parkı sınırında bulunan ve Azdavay bölgesinde yer alan izole bir köydür. Etrafı tamamen ormanlarla kaplı olan köy gerek kültürel gerekse doğal açıdan bozulmamıştır. Yaklaşık 50 hane olan köy 4 mahalle ve 350 nüfustan oluşmaktadır. Nüfusun büyük bölümünün İstanbul’a göç etmesi nedeniyle şu an köyde yaklaşık 35-40 kişi yaşamaktadır.

Proje ile köyde ekoturizmin altyapısını oluşturulması ve alternatif gelir kaynağı oluşturulmaya çalışılmaktadır. Gerek proje fikrinin köylülerle tartışılması gerekse projenin uygulanmasına ilk etapta köy halkı istekli ancak tereddütle yaklaşmışlardır. Proje 2004 yılı yaz dönemi başlamış ve 18 ay süre öngörülmüş ancak 24 ay sürmüştür. Proje ile aşağıda belirtilen amaçların gerçekleştirilmesi öngörülmüştür.

•Tipik bir orman köyü olan zümrüt de ekoturizm faaliyetleri ile orman üretimi dışında rekreasyonel faaliyetlerden ekonomik gelir oluşturmak. •Köy ürünlerinin değerlendirilmesi, paketlenmesi ve saklanmasına yönelik çalışmalarla köy kadınlarının işlendirilmesi. •Bu amaç çerçevesinde Zümrüt köyünde yaşayan kadınlara proje süresince eğitimler verilmiştir. Köyde yetişen ürünlerin hijyenik bir şekilde hazırlanması ve ziyaretçilere sunulması konusunda köy kadınları bilinçlendirilmiştir. Köy için ürün logosu geliştirilerek ürünlerin paketlenmesine başlanılmıştır. •Kullanılmayan köy ilkokulunun ve köyde uygun iki evin pansiyon olarak kullanılacak hale getirilerek yörede pansiyonculuğu geliştirmek. •Bu amaç çerçevesinde; köyde kullanılmayan ilkokul restore edilerek ziyaretçi merkezine dönüştürülmüştür. Köye gelen doğa severler yine köylüler tarafından okulda her türlü konuda bilgilendirilmektedir. Diğer yandan köyde iki geleneksel ev pansiyon şekline dönüştürülmüştür. Köye gelen ziyaretçiler istemesi halinde köyde konaklama imkanına sahip bulunmaktadırlar. •Köyde yerel doğa kılavuzluğu sistemini geliştirmek. •Bu amaç çerçevesinde yaklaşık 10 kişi eğitilerek köye gelen ziyaretçilerin yöreyi güven içinde gezmeleri sağlanmaktadır. •Ata binmek, bisiklete binmek ve doğa yürüyüş olanakları oluşturularak farklı aktivitelere altyapı oluşturmak •Yine ziyaretçilere farklı rekreasyonel aktiviteler sunmak amacıyla 10 adet at alınarak atlı yürüyüş gerçekleştirilmektedir. •Kanyon aktiviteleri geliştirmek. •Küre Dağları Millî Parkının karstik yapısının bir sonucu olan kanyon ve mağaralar ziyaretçilerin ilgi odağı olmaktadır. Bu alanlara yapılan ziyaretler önemli bir rekreasyonel aktivite olarak değerlendirilmektedir. •Uzun dönemde ise Küre Dağlarının PANpark sistemine girmesine katkı sağlamak. PANpark korunan alanlarda önemli bir sertifikalandırma biçimidir. Yöre insanının PANpark kriterleri çerçevesinde turizm faaliyetleri sürdürmesine yönelik altyapı oluşturulması da proje hedefleri arasında bulunmaktadır.

Proje 2006 yılı sonunda tamamlanmıştır. Proje süresince köylülerle yaklaşık 35 toplantı yapılmıştır. Projede çalışan yabancı uzman 2 kez 15’er günlük çalışma yapmıştır.