Yorgi
Yorgi (Yunanca: Γεώργιος, Latince: Georgius, Gürcüce: გიორგი (Giorgi), Arapça: جرجس Cercis; ö. 23 Nisan 303) Hristiyanlıkta ve İslâm'da velî olarak kabûl edilen bir Hristiyan'dır. Geleneksel rivâyetlere göre Roma ordusunda bir askerdi. Ebeveyni Yunan kökenli Hristiyanlardı. Babası Gerontius, Roma ordusunda görevli bir Kapadokyalıydı. Annesi Polikronya, Filistin'deki Lod şehrinden bir Hristiyan'dı.[4] Yorgi'nin Kapadokya doğumlu mu yoksa Filistin doğumlu mu olduğu konusundaki rivâyetler muhteliftir.[5][6][7] İslam tarihçilerinin geleneğinde Filistin doğumlu olduğu anlatılır. Hristiyan geleneğinde en azından bir süre Lod'da büyüdüğü anlatılır. Yorgi, Diokletyan'ın muhafız ordusunda bir Romalı asker oldu. Hristiyan dininden dönmesi istendiğinde bunu kabûl etmediği için Diokletyan öldürülmesini emretti.
Gustave Moreau'nun Aziz Yorgi ve Ejderha tablosu, Aziz Yorgi ve Ejderha efsânesinde Yorgi'nin ejderhayı öldürüşünü tasvir eder | |
Doğum | MS 280 Lod, Suriye Filistin, Roma İmparatorluğu[1][2] veya Nikomedia, Bitinya[1][2] |
---|---|
Ölüm | 23 Nisan 303 |
Tâziz eden topluluklar | Roma Katolik Kilisesi, Doğu Katolik Kiliseleri, Anglikanizm, Lütercilik, Doğu Ortodoks Kilisesi, Doğu Kilisesi, Oryantal Ortodoks Kiliseleri, Umbanda, İslâm |
Kabir | Hristiyan geleneğinde kabri Aziz Yorgi Kilisesi, Lod, İsrail'dedir. Müslüman geleneğine göre kabri Musul (Ninova) civârındadır.[3] |
Yortu | 23 Nisan (Jülyen takvimi), 6 Mayıs (Gregoryen takvim) |
Semboller | Plaka zırh ya da zincir zırh içinde bir haçlı (bâzı tasvirlerde, ucunda haç olan bir mızrağı vardır), beyaz ata binmiş bir süvari, Beyrut'ta bir ejderhâyı öldürmekte olarak, zırhının, kalkanının veya sancağının üzerinde Aziz Yorgi Haçı işlenmiş bir asker olarak sembolize edilir |
Hâmi azizlik | Dünyanın birçok ülkesinde birçok topluluk tarafından hâmi aziz olarak kabûl edilir |
Latin Katolik, Doğu Katolik, Anglikan, Doğu Kilisesi ve Oryantal Ortodoks kiliselerinin aziz tezkirelerinde (hagiografilerde) Yorgi en çok saygı gösterilen Hristiyan azizlerinden birisidir. On Dört Mânevî Koruyucu'dan birisi ve en önemli askeriye azizlerinden birisi olduğuna inanılır. Aziz Yorgi ve Ejderha efsânesinin baş kahramanıdır. Aziz Yorgi Günü geleneksel olarak 23 Nisan'da kutlanır (Gregoryen takvime göre 6 Mayıs'a denk gelmektedir). Dünya genelinde birçok ülkede, şehirde, meslek grubunda ve örgütlerde Yorgi hâmî aziz olarak kabûl edilir.
İslam'da
İslami kaynaklarda ismi Cercis[8], Circis ya da Curcis[9] olarak geçer (Arapça جرجس). Cercis, Filistin ahâlisinden olup kendisiyle birlikte olan arkadaşlarıyla İsevi oluşlarını insanlardan saklıyorlardı. Cercis ve ahbabları, İsevilerin tabiîn tabakasındandı, Meryem oğlu İsa'nın havarilerinden hayatta kalanlarla görüşmüş ve onların tebliğlerini dinlemişlerdi. Cercis ticaretle meşgul olup, kazancının artanını miskinlere ve muhtaçlara sadaka olarak verirdi.
Musul taraflarında, bütün Suriye'yi ele geçirmiş olan Dazâne (veyâ Dâdiyan) adında bir hükümdar hükmediyordu. Dazâne, zorba ve kimsenin yenemediği bir kraldı. Cercis bir gün bu hükümdâra hediye vermek maksadıyla yola çıktı. Vardığında, hükümdar, toplantı salonunda kavminin büyükleri ile oturuyordu. Hükümdar, Eflun adındaki putların getirilmesini emretti. İnsanlar Eflun'un önünden geçirildiği zaman puta tapmayanlar ateşe atılıyordu veya türlü işkencelere maruz bırakılıyordu. Cercis, hükümdara düşman oldu ve onunla mücadele etmeye karar verdi.[10]
Cercis, hükümdara hediye olarak getirdiği parayı tamâmen oradaki İsevilere dağıttı. Hükümdara tebliğde bulunmaya karar verdi. Ona bir köleden başka bir şey olmadığını hatırlatıp, Rabbine iman etmeye davet etti. Kral da Cercis'i putlarına tapmaya davet etti. Kral ve Cercis arasında bu konuda bir davet savaşı yaşandı. Cercis, krala Rabbin eserlerini anlattı ve ona hükümdarın kavminden olup kötü âkıbete uğramış olan Tarbaklina, Meclitis ve Ezbii ile, Cercis'in kavminden (İsrailoğullarından) olup iyi âkıbete uğramış olan İlyas, İsa Mesih ve Meryem Ana'yı karşılaştırdı.[11]
Hükümdar, İlyas ve İsa'yı kendisine getirmesini istediğinde, Cercis, onların kendisine ancak onları örnek alıp iyi amel ettiğinde geleceği cevabını verince, hükümdar onu yalancılıkla itham etti ve onu Eflun'a tapmaya zorladı. Cercis, bunu reddettiğinde ona işkence etmeye başladı. Cercis bağlanıp demir tırmıklar batırıldı. Cercis'i kontrol ettiklerinde hayatta olduğunu gördüler. Bunun üzerine beynine kızgın çiviler batırıldı. Yine de hayatta olduğunu gördüklerinde, hükümdarın onu mağlup etme ümidi kırıldı. Bunun üzerine devletine ve kendisine bir zevâl geleceğinden korkarak Cercis'i müebbet hapsettirdi.[12]
Kaynakça
- F. J. Foakes-Jackson; A History of the Christian Church; s. 461; Cosimo Press; 2005; ISBN 1-59605-452-2
- Ann Ball; Encyclopedia of Catholic Devotions and Practices; s. 568; 2003; ISBN 0-87973-910-X
- Evliyâ Çelebi, Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnamesi; 3. Kitap, 1. Cilt, s. 165; ed. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı; Yapı Kredi Yayınları; İstanbul: Haziran 2012; ISBN 978-975-08-1101-1
- Jeannie Meekins; Saint George: Dragon Slayer: A 15-Minute Book; s. 9; “Aziz Yorgi’nin hayatının ilk dönemleriyle alâkalı çok az bilgi var. Muhtemel kökeni hakkında iki rivâyet var. Birine göre, Türkiye’nin ortasındaki Kapadokya’da dünyâya geldi... Yorgi’nin ebeveyni Hristiyan’dı ve onu da Hristiyan olarak yetiştirdiler. Babası o 14 yaşındayken öldü. Annesi onunla birlikte Filistin’deki memleketine göç etti. 17 yaşındayken, Roma ordusuna katıldı. Başka bir rivayet, Yorgi’nin babasının Kapadokyalı olduğunu nakleder. Annesi ise Filistin’deki Lod şehrindendi. Yorgi, Lod’da doğdu... Her iki ebeveyni de asil Yunan ailelerinden geliyordu ve çocuklarına Yunanca Georgios adını verdiler... Yorgi’nin babası Roma ordusunda görevliydi, bu vesileyle Yorgi de yaşı yetince Roma ordusuna katıldı.”
- Edward Clapton; The Life of St. George; s. 9; “İngiltere’nin ve aynı zamanda şövalyelerin hâmî azizi Yorgi, Üçüncü Asır’da Filistin’de Lod’da dünyâya geldi. Yunan kökenli asil Hristiyan bir âileye mensuptu.”
- Rosemary Guiley; The Encyclopedia of Saints; s. 129; “Yorgi, tarihsel bir kişiydi. Metafrastes’in naklettiği bir rivâyete göre, günümüzde Türkiye sınırları içinde kalan Kapadokya’da asil bir Hristiyan âilenin evlâdı olarak dünyâya geldi. Babası öldükten sonra, annesi ile birlikte ikamet etmek üzere Filistin’e göç etti.”
- Allison Maloney; St. George: Let’s Hear it For England!; The Random House Group Limited
- Taberi 1973, s. 174
- Taberi 1991, s. 943
- Taberi 1991, s. 944
- Taberi 1991, s. 945-947
- Taberi 1991, s. 948
Bibliyografya
- Taberi, Ebu Cafer (1973). Tarih-i Taberi Tercemesi. Can Kitabevi.
- Taberi, Ebu Cafer (1991). Milletler ve Hükümdarlar Tarihi, c. III. MEB Yayınları.
|başlık=
dış bağlantı (yardım)