Yassıhöyük (Acıpayam)

Höyük ilk olarak J. Mellaart tarafından saptanmış ve yerleşmeyi Erken Tunç Çağı II ve III olarak tarihlendirmiştir. Höyükte süregelen tahribat nedeniyle kurtarma kazıları yapılması gerekmiştir.[2] 1997 yılında Denizli Müzesi'nin idari, Refik Duru'nun bilimsel başkanlığında Gülsüm Umurtak ve üç arkeoloji öğrencisinin oluşturduğu ekipçe bir dönemlik kazı yapılmıştır.[4] Kazılar sadece höyükteki tabakalaşmayı ortaya çıkarmayı amaçlamıştır.[5]

Yüzey toplamaları ve kazı çalışmaları sonucunda yerleşmenin MÖ III. binyıl başlarından MÖ I. binyıl ortalarına kadar iskan edildiği anlaşılmıştır. Erken Tunç Çağı yerleşmesinin dört yapı katı olduğu belirlenmiştir.[2]

Bu yapı katlarının en üst kısmında, çok iri taşlar kullanılarak yapılmış[5] savunma duvarına benzer bir duvar açığa çıkarılmıştır. Bu yapı katlarının ağırlıklı çanak çömleği, siyaha yakın gri maldır. Bazı çanak çömlekler soluk beyaz çizgi bezeme göstermektedir. Diğer küçük buluntular içinde mermerden yuvarlak başlı, dirsek çıkıntısı belirtilmemiş olan disk biçimli iki yassı idol kazı başkanı tarafından Erken Tunç Çağı III. Evre'ye tarihlenmektedir.[2] Bu idollerin benzerlerine Elmalı Semahöyük'te ve Sandıklı Kusura Höyük'te de rastlanmaktadır.[6] Bununla birlikte tüm yapı katları Erken Tunç Çağı II. Evre'ye tarihlenmiştir. Ele geçen çanak çömlek örnekleri Beycesultan XVII - XIII yapı katlarında bulunanlarla benzerlik göstermektedir. Yerleşme İç Anadolu Bölgesi'nin özelliklerinden çok Batı Anadolu ve Kiklad özellikleri göstermektedir.[2] Açmalardan birinde çok sayıda Frig ve Arkaik Dönem boyalı çanak çömleği ele geçmiştir.[5]

Höyüğün tümünü kaplayan geniş bir yangın tabakası ortaya çıkarılmıştır. Bu yangın tabakasının bir uygarlık evresinin sonunu, diğerinin başlangıcını gösterdiği ifade edilmektedir[6] Ancak bu durumu aydınlatacak başkaca bir ayrıntıdan söz edilmemektedir.

Kazılarda ele geçen çanak çömleğin çok kaliteli nitelikte olduğu belirtilmektedir. Buradan hareketle, yerleşmedeki oldukça yüksek düzeyde bir yaşamın olduğu sonucuna varılmakta ve bu durumun tüm Acıpayam Ovası için geçerli olduğu ifade edilmektedir. Burdur Kuruçay Höyüğü ve Antalya Bademağacı Höyüğü çanak çömleğinin, bazı şekilsel benzerliklere karşın daha ilkel ve kaba olduğu vurgulanmaktadır.[7]

Kazı başkanı Refik Duru, höyükteki kültür toprağının 17-18 metre derinliğe kadar indiğini, kazılarda inilen en derin noktanın ise 10 metre olduğunu yazmaktadır. Kazılmayan 7-8 metrelik kültür toprağının, Erken Tunç Çağı I. Evre'den daha eski dönemlere, örneğin Kalkolitik Çağ'a, hatta Neolitik Çağ'a ait olabileceği muhtemel görünmektedir. Bununla birlikte bu dönemlere ait herhangi bir buluntu ele geçmemiştir. Bu durumda, yerleşmede söz konusu dönemlerin ya hiç yaşanmadığı ya da çok zayıf olduğu düşünülmektedir.[7]

Höyükte köylülerce toprak alınması ile bir tahribat oluşmuştur. Bunun ardından oluşan kesit, iklimsel ve fiziksel nedeniyle yıldan yıla dilim dilim çökmüştür. Kazı yapıldığı sırada kesitlerden en büyüğü 15 metre yüksekliğe ve 80 metre genişliğe ulaşmış durumdaydı.[4] Höyüğün genelinde tahrip olan kısımlar 80 x 50 ve 60 x 40 metre gibi çok büyük alanlardır.[2] Diğer yandan, höyüğü oluşturan tepelerden birinin yarısında, diğerinin ise tümünde yoğun biçimde bağcılık yapılmaktadır.[5]

• Yakın plan kroki
• Fotoğraflar