Yaralanma

Yaralanma, zararlı bir fiziksel etki sonucu biyolojik bir organizmanın hasar görmesidir.[1] Travma ise, tehlikeli sonuçlar ortaya çıkarabilecek daha ağır bir yaralanma türüdür.

Yaralanma sonrası, radyografi yardımıyla hastanın dizinde inceleme yapılırken çekilen bir resim.

Sınıflandırma

Birleşik Devletler Bureau of Labor Statistics, Mesleki Yaralanmalar ve Hastalıklar Sınıflandırma Sistemi'ni (İngilizce: Occupational Injury and Illness Classification System (OIICS)) geliştirmiştir. Bu sistemde yaralanmalar şu şekilde sınıflandırılmıştır:

  • doğa,
  • vücudun bir kısmı etkilenmiş,
  • kaynak ve ikincil kaynak,
  • olay veya maruziyet.

Bu sistem ilk defa 1992'de yayımlanmıştır ve o zamandan beri birkaç kez güncellenmiştir.[2]

Türk Ceza Kanunu'nda Tanımlanan Yaralanma Suçlarının Adli Tıp Açısında Değerlendirilmesi ve Adli Rapor Tanzim İçin Rehber'de ise yaralanmalar, şu başlıklar halinde incelenmiştir:[3]

  • Yaralanmaların tanımlanması
  • Yaralanma ağırlığının belirlenmesi
  • Vücutta kemik kırılmasının değerlendirmesi
  • Zehirlenmelerde yaralanma ağırlığının değerlendirilmesi
  • Duyu veya organların işlevinin sürekli zayıflaması ya da yitirilmesi açısından değerlendirme
  • Dişler
  • Travma sonrası gelişen ruhsal bozuklukların değerlendirilmesi

Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası Haricî Yaralanma Nedenleri Sınıflandırması'nı (İngilizce: International Classification of External Causes of Injury (ICECI)) üretmiştir. Bu sistemde yaralanmalar şu şekilde sınıflandırılmıştır:

  • yaralanma mekanizması,
  • yaralanmayı ortaya çıkaran nesneler/maddeler,
  • meydana gelme yeri,
  • yaralanma sırasındaki etkinlik,
  • insan kastının oynadığı rol,
  • ek kısımlar.

Bu sınıflama, araştırıcıların, yaralanma nedenlerini ve yaralanma önlenmesini incelemesine izin vermek için tasarlanmıştır.[4]

Orchard Spor Yaralanmaları Sınıflandırma Sistemi (İngilizce: Orchard Sports Injury Classification System (OSICS)), belli başlı spor yaralanmalarının incelenmesine olanak sağlamak için kullanılmaktadır.[5]

Nihai nedene göre

Yöntemine göre
  • Travmatik yaralanma, ani fiziksel çarpışma veya hareket sonucu ortaya çıkan vücut yarası veya şok[6]
    • Kopma yaralanması
    • Patlama yaralanması
    • İç kanama
    • Ezilme yaralanması
    • İğne batma yaralanması
    • Katastrofik yaralanma
  • Yinelemeli zorlanma yaralanması veya öteki zorlanma yaralanmaları
  • Radyasyon zehirlenmesi, yanık veya soğuk ısırması gibi harici fiziksel neden kaynaklı öteki yaralanmalar
    • Radyasyon kaynaklı akciğer yaralanması
    • Mikrodalga yanığı
  • Toksin veya ilacın yan etkisi (örneğin, aşı yaralanması) kaynaklı yaralanma
    • Toksinsel yaralanma
  • Reperfüzyon yaralanması gibi dahili nedenlerden kaynaklı yaralanma

Yerine göre
  • Yara; derinin yırtıldığı, kesildiği veya delindiği bir yaralanma (açık yara) veya sıyrık veya bere ile sonuçlanan künt yaralanmalar (kapalı yara). Patolojide özellikle, derinin dermis katmanına hasar veren keskin yaralanmayı işaret eder.
  • Beyin yaralanması
    • Edinilmiş beyin yaralanması
    • Coup contrecoup yaralanması
    • Difüz akson yaralanması
    • Ön lop yaralanması
  • Sinir yaralanması
    • Omurilik yaralanması
    • Plexus brachialis yaralanması
    • Çevresel sinir yaralanması
    • Nervus ischiadicus yaralanması
    • Nervus axillaris yaralanması
  • Yumuşak doku yaralanması
  • Hücre hasarı, doğrudan DNA hasarı da dahil olmak üzere
  • Lisfranc yaralanması
  • Trakeobronşiyal yaralanma
  • Göz yaralanması
    • Kimyasal göz yaralanması
    • Genel anestezi sırasındaki göz yaralanmaları
  • Akut böbrek yaralanması
  • Diz yaralanması
    • Ligamentum cruciatum anterius yaralanması
    • Medial diz yaralanmaları
  • Sırt yaralanması
  • El yaralanması
  • Karaciğer yaralanması
  • Baş yaralanması
    • Delici baş yaralanması
    • Kapalı baş yaralanması
  • Kas iskelet yaralanması
    • Eklem kıkırdağı yaralanması
  • Akut akciğer yaralanması
  • Pankreas yaralanması
  • Aorta thoracica yaralanması
  • Safra kanalı yaralanması
  • Göğüs yaralanması

Etkinliğe göre
  • Spor yaralanması
  • Mesleksel yaralanma
  • Vantilasyonla ilişkili akciğer yaralanması
  • Kan nakli nedenli akut akciğer yaralanması
  • Uzay yolculuğu sırasındaki hastalıklar ve yaralanmalar

Ayrıca bakınız
  • Oranlarına göre ölüm nedenleri listesi

Kaynakça
  1. "Wounds and Injuries: MedlinePlus". Nlm.nih.gov. 5 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2014.
  2. "Occupational Injury and Illness Classification System". Centers for Disease Control and Prevention. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2014.
  3. "Türk Ceza Kanunu'nda Tanımlanan Yaralanma Suçlarının Adli Tıp Açısında Değerlendirilmesi ve Adli Rapor Tanzim İçin Rehber" (PDF). Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
  4. "International Classification of External Causes of Injury (ICECI)". Dünya Sağlık Örgütü. 19 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2014.
  5. Rae, K; Orchard, J (Mayıs 2007). "The Orchard Sports Injury Classification System (OSICS) version 10". Clin J Sport Med. 17 (3). ss. 201-204. doi:10.1097/jsm.0b013e318059b536. PMID 17513912.
  6. "Trauma". Dictionary.com. Dictionary.com, LLC. 2010. Erişim tarihi: 31 Ekim 2010.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.