Wrangell–St. Elias Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi

Wrangell–St. Elias Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi (İngilizce:Wrangell–St. Elias National Park and Preserve) Amerika Birleşik Devletleri Alaska eyaletinde Anchorage şehrinin batı yakınlarında bulunan, 33.682,5 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Ulusal park ve koruma bölgesi birlikte 53.320.757 km² alanla, federal büro-daire olan Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen en geniş arazili kuruluştur.

Wrangell–St. Elias Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi
Wrangell–St. Elias National Park and Preserve
Saint Elias Dağı, Wrangell–St. Elias Ulusal Parkı,
Kısmen UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır.
Alan türü Ulusal Park ve Koruma Bölgesi
Sınıflandırma İÜÇN Vİ
Devlet  ABD
Devlet ABD
Federasyon Alaska
Bölge Valdez–Cordova Sayım Bölgesi
Güneydoğu Fairbanks Sayım Bölgesi
Yakutat Şehri ve Borough
Şehir Anchorage
Koordinatları K 62°17'27" B 145°07'21"
Karasal alanı Park ve Koruma Bölgesi: 5.332.057 hektar
Sadece park: 3.368.258,33 hektar

Sadece Koruma Bölgesi: 1.963.798,65 hektar

Kuruluş tarihi Ulusal anıt:1 Aralık 1978
Ulusal Park ve Koruma Bölgesi: 2 Aralık 1980
Ziyaretçi sayısı 65.225 (2011)
Kontrol kuruluşu Ulusal Park Hizmeti
Dünya Mirası Evet. Kısmen
İnternet sitesi http://www.nps.gov/wrst/
Kluane Ulusal Parkı, Kanada
Wrangell–St. Elias Ulusal Parkı, ABD
Glacier Bay Ulusal Parkı, ABD ve
Tatshenshini-Alsek Kanasa Eyalet Parkı, Kanada
UNESCO Dünya Mirası
Konum ABD, Kanada
Kriter Doğal: (vii) (viii) (ix) (x)
Referans 72
Tescil 1979 (3. oturum)
Uzatma 1992, 1994
Bölge Avrupa ve Kuzey Amerika
Koordinatlar K 61° 11' 51.3" B 140° 59' 31.1"

Bu ulusal park ABD için 5.389 m rakımla ikinci yüksek dağ olan Saint Elias Dağı'nı ve etrafındaki yüksek dağlık arazileri korumak maksadıyla kurulmuştur. Bu kadar yüksek bir dağın denizden sadece 16 km uzakta olduğunu belirtmek, bu dağlık arazinin ne kadar dik meyilli ve sarp olduğuna bir göstergedir. Bu park ve Saint Elias Dağı'nın hemen doğusunda uluslararası ABD-Kanada sınırı üzerinde bulunmaktadır. Bu yüksek dağlık bölgenin Kanada sınırı içinde bulunan kısmı Kanada Ulusal Parkı olan Kluane Ulusal Parkı içine alınıp korunmaktadır ve Saint Elias Dağı Kanada ülkesi için de en yüksek ikinci nokta olmaktadır. Bu dağlık arazinin güneyinde ABD "Glacier Bay Ulusal Parkı" bulunmaktadır. Bu ulusal park ve koruma alanının 3.674 km² lik bir kısmı daha sıkı koruma şartları altında olarak ABD'nin en büyük "Vahşi Alan" olarak ilan edilmiştir.

Tarihçe

Bu ulusal parka dahil olan araziler 1960'li ve 1970'li yıllarda Alaska'da bulunan büyük federal devlete ait oldukları için ortaya önemli siyasal ve ideolojik sorunlar ortaya çıkartmışlardı. Ülke içinde birçok doğanın ve çevrenin korunması inançları olan kişiler ve ABD Kongresi içinde Alaska'daki federal arazileri korunması için büyük siyasi gayretler gösterip uğraşmaktaydılar. Bunlara karşı olarak Alaska eyalet politikacıları bu federal arazilerinin Alaska eyaletine ve bu eyalette önemli olan özel sektöre geçmesini sağlamak için bu koruma tekliflerine şiddetle karşı koymakta idiler. Bunlar teklifler ve karşı tekliflerle bir çare bulmayı önlemekte idiler. En sonunda bir çare olarak Alaska'da bulunan 15 doğal güzellik bölgesi ile birlikte 39. ABD Devletbaşkanı olan Jimmy Carter tarafında 1906 tarihli "Antikiteler Kanunu" ile devlet başkanlarına verilen imtiyaz ve yetkileri kullanarak 1 Aralık 1978'de "Saint Elias-Wrangell Ulusal Anıtı" kurulmaaşını sağladı. Bu arazilerin korunması ve idaresi federal devletin bir kolu olan "Ulusal Park Hizmeti"'ne devredildi.

1979'da UNESCO "ABD Wrangell-St Elias Ulusal Anıtı" ile ona bağlı olan Kanada "Kluane Ulusal Parkı"'nın özellikle çok büyük buzullar ve karlı, buzlu ve donmuş gayet büyük doğa alanında yaşayan Kuzey Amerika boz ayısı, ren geyiği ve dall yaban koyunu habitatini korumak amacı ile Kanada "Klaune Ulusal Parkı" ile ABD "Wrangell-Saint Elisa Ulusal Parkı"'nı birlikte Dünya Mirasları listesine aldı. Bu UNESCO Dünya Mirasları şeklinde koruma alanı 1992'de yapılan revizyon ile ABD Glacier Bay Ulusal Parkı'nı da ihtiva etmesi karar alındı ve 1994'te yapılan yeni bir revizyionu ile bu alana Kanada Eyalete Vahşi Parkı "Tathenshi-ALsek" eklendi.

1980'de ABD Kongresi "Alaska'da Ulusal İlgilenilen Arazilerin Konservayonu Kanunu" (İngilizce: Alaska National Interest Lands Conservation Act" veya kısaca ANILCA) ile Alaska'da kurulmus olan 18 ulusal anıtın statüsünu değiştirdi ve bunların hepsi (Wrangell-St.Elias Ulusal Anıtı dahil) ulusal park olarak kabul edildi. Böylece 1970'li yıllarda uzun suren siyasi ve ideolojik anlasmazliklar bir nebze kapatilmis oldu. Cevrecilerin istegine uygun olarak Alaska eyaletinin vahsi ve hatta insan eli degmemis olan büyük alanlar koruma altina alinmis oldu. Diğer taraftan bu arazilere verilen ulusal park statüsü ile gelecekte federal devletin ve devletbaskaninin bu araziler üzerinde uygulayabilecekleri tedbir ve politikalar gayet kısıtlanmış oldu.

Coğrafya
Wrangell–St. Elias Ulusal Parkı haritası

Resimler
  • Wrangell Dağı
  • Nabensa Buzulu
  • Sandford Dağı
  • Malaspina Buzulu uydudan
  • Blackburn Dağı ve Kennicott Buzulu
  • McCarthy Karayolu'ndan manzara
  • Sandford Dağı ile Drum Dağı arasındaki dağ geçiti önünde trekçiler

Ayrıca bakınız
  • ABD'deki ulusal parklar listesi

Kaynakça

    Dış bağlantılar
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.