Status constructus
Status constructus, sami dillerinde isim tamlamaları oluştururken kullanılan ismin bir hali. Bir isim, onu takip eden diğer bir isim tarafından kısıtlanıyor ya da daha yakından tanımlanıyorsa, o isim status constructus halindedir. Genellikle ikinci sırada bulunan isim avrupai dillerdeki genitife (tamlayan) denk gelmekte ve kelimeye -in, -ın anlamı katmaktadır.
Status constructus'un, Almanca ve İngilizce gibi dillerindeki genitif kullanımından tek farkı, Türkçe'ye -ın/-in eki almış biçimde çevirelecek kelimelerin orijinal metinde ek almamasıdır.
Status constructus, Arapça, İbranice, Maltaca, Geez dili ve Amharca gibi dillerde bulunmaktadır.
Arapça
Arap gramerinde status constructus, الإضافة / izafe (ek, bağlantı) adı altında bilinmektedir.
Örnek:
- بِنْتٌ (bintun): bir kız
- اَلْبِنْتُ (al-bintu): (o) kız
- أُمٌّ (ummun): bir anne
- بِنْتُ أُمٍّ (bintu ummin): Bir annenin bir kızı
- بِنْتُ الْأُمِّ (bintu l-ummi): (O) Annenin (o) kızı
İbranice
İbrani gramerinde status constructus סמיכות / Smichut (destek) olarak adlandırılmaktadır. İlk kelimeye Nismach, ikinci kelimeye ise Somech denir.
- בית bajit — "bir ev"
- הבית haBajit — "o ev"
- בית bet — "-nın/-nin evi"
- ספר sefer — "kitap"
- בית־ספר bet sefer — "bir okul"
- בית־הספר bet haSefer — "(o) okul" (motamot: kitabın evi)
Geez dili
Geez dilinde de -a eki alan ilk kelime, ikinci kelimeyi tamlayan rolündedir. İstisnai olarak -i ile biten isimler, -a eki yerine -ē eki alırlar.
ንጉሠ፡ሀገር (nəguśa hagar): şehrin kralı
ወልደ፡ንጉሥ (walda nəguś): kralın oğlu
ፍልሰተ፡ባቢሎን (fəlsata Bābilon): Babil sürgünü
ቃላተ፡ነቢይ (qālāta nabiy): peygamberin sözleri
ጸሓፌ፡ሕዝብ (ṣaḥāfē ḥəzb): halkın yazarı