Sofya Kovalevskaya

Sofia Vasilyevna Kovalevskaya (Rusça: Со́фья Васи́льевна Ковале́вская) (15 Ocak [E.U. 3 Ocak] 1850 – 10 Şubat [E.U. 29 Ocak] 1891), ilk büyük kadın rus matematikçisidir. Analiz, diferansiyel denklemler ve mekanik alanlarına birçok orijinal katkıda bulunmuştur. Kuzey Avrupa'da ilk kez tam profesörlük alan kadındır. Ayrıca bilimsel bir dergide editör olarak çalışan ilk kadınlardandır.[1]

Sofya Kovalevskaya
Doğum 15 Ocak 1850(1850-01-15)
Moskova, Rus İmparatorluğu
Ölüm 10 Şubat 1891 (41 yaşında)
Stockholm, İsveç
Mezun olduğu okul(lar) Göttingen Üniversitesi (PhD; 1874)
Kariyeri
Dalı Matematik
Doktora
danışmanı		 Karl Weierstrass
İmza

Kovalevskaya'nın adının birçok alternatifi vardır. Kendisi akademik basımlar için Sophie Kowalevski (veya genellikle Kowalevsky) adını kullanıyordu. İsveç'e taşındıktan sonra ilk ismini "Sonya" olarak kullanmıştır.

Erken yaşamı

Sofia Kovalevskaya (doğum adı: Korvin-Krukovskaya) Moskova'da, üç çocuklu bir ailenin ikinci çocuğu olarak doğdu. Babası, Vasily Vasilyevich Korvin-Krukovsky çar ordusunda görevli bir topçu kor generaliydi. Annesi, Yelizaveta Fedorovna Schubert ise Alman kökenlerine sahip bilgili bir kadındı. Sofia'nın anneannesi Romanya asıllıydı.[2] Sofia 11 yaşındayken odasındaki duvar, diferansiyel ve integral denklem ders notlarının sayfalarıyla kaplanmıştı ve bu durum Sofia'nın kalkülüse ilk hazırlıklarıydı.[3]

Ailesi kızlarının matematiğe olan ilgisini ilerletmek için kızlarına bir özel ders hocası olan A. N. Strannoliubskii'yi tuttular ve o Sofia'ya hesap yapmayı öğretti. Bu arada yerel bir rahibin oğlu Sofia'yı nihilizm ile tanıştırdı.[4]

Matematiğe olan doğal yeteneğine rağmen Sofia eğitimini Rusya'da tamamlayamadı. Çünkü o zamanlar kadınlar üniversiteye kabul edilmiyorlardı. Yurt dışında okumak içinse babasının veya kocasının yazılı izni gerekiyordu. Bu sebeple Sofia genç bir paleontoloji öğrencisi olan ve daha sonrasında Charles Darwin ile beraber çalışmasıyla ünlenecek olan Vladimir Kovalevsky ile sahte bir evlilik yaptı. İkili 1867 yılında Rusya'dan göç etti.[5]

Öğrencilik yılları

1869'da, Kovalevskaya Almanya'da bulunan Heidelberg Üniversitesi'ne profesörlerin sınıfta kalmasına izin verdiği müddetçe devam ediyordu. Kovalevskaya orada okumaya devam ederken arkadaşı Vladimir ile Londra'yı ziyaret etti ve orada arkadaşları Thomas Henry Huxley ve Charles Darwin ile vakit geçirdi. Daha sonra George Eliot'un pazar salonlarına davet aldı.[5] Burada Herbert Spencer ile tanıştı ve ikisi birlikte, Spencer'ın kışkırtmaları sonucu, "kadınların soyut düşünebilme kapasitesi" üzerine olan bir tartışmaya liderlik ettiler. Kovalevskaya bundan önce bilime önde gelen katkılarından biri olan "Kovalevsky top" 'u yapmıştı. Bu katkı tümleşik katı cisim hareketleri üzerine olan bir listeye yapılmış çok önemli bir katkıydı. Aynı zamanlarda George Eliot Middlemarch adlı eserini yazıyordu.

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. "Sofya Vasilyevna Kovalevskay". Encyclopædia Britannica Online Academic Edition. Encyclopædia Britannica. Erişim tarihi: 22 Ekim 2011.
  2. "Women mathematicians by Dubreil-Jacotin". JOC/EFR. 7 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
  3. ""Best of Russia --- Famous Russians --- Scientists."". 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2011.
  4. Sofya Kovalevskaya, A Russian Childhood, translated, edited, and introduced by Beatrice Stillman ; with an analysis of Kovalevskaya’s Mathematics by P. Y. Kochina. Springer-Verlag, c1978 ISBN 0-387-90348-8
  5. Roger Cooke, "The Mathematics of Sonya Kovalevskaya", Springer-Verlag, 1984.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.