Sasani donanması
Sasani donanması, Sasani İmparatorluğu'nun Deniz kuvvetleridir. Donanmanın lideri, iddiaya göre navbed unvanını taşıyordu.
| Sasani donanması | |
|---|---|
|
| |
| Kuruluş | ?-651 |
| Bağlılık | Sasani İmparatorluğu |
| Etkin bölgeler | Basra Körfezi, Umman Denizi, Akdeniz |
| Müttefikler | Lahmîler, Himyar Krallığı, Avarlar, Sclaveni |
| Rakip(ler) | Arap kabileleri, Aksum Krallığı, Bizans İmparatorluğu |
| Çatışma(lar) | Aksum-Sasani savaşları, Bizans-Sasani Savaşı (602-628) |
Asla büyük bir güç olmayan Sasani donanması hakkında çok az şey bilinmektedir.[1] Basra Körfezi kıyıları zaten Sasani halkının ya da vassallarının egemenliği altında olduğundan, Sasani donanmasının temel rolü, askeri seferler değil, Sasanilerin ekonomik çıkarlarını korumaktı.[2]
Sasani donanması I. Erdeşîr'in (h. 224-241) Basra Körfezi'nin Arap tarafını fethinde önemli bir rol oynadı. I. Hüsrev (h. 531-579) Yemen'i fethetmek için Vahriz'in komutası altında her biri 100 kişi taşıyabilen sekiz gemilik (kashtīg) bir kuvvet gönderdi. Gemilerdeki kişiler aslında esirdi, ama "kendilerine kurtulma şansı verildi".[3] Gemilerin altı tanesi güvenle Yemen'e ulaşmayı başardı.[4] Bizans-Sasani Savaşı (602-628) sırasında, Sasani donanması Akdeniz'de bazı deniz seferleri düzenlemeyi denediler, başarılı olamadıkları bu seferlerde 622/3 yılında Rodos adasını ve Ege Denizi'nin doğusunda aynı zamanlarda birçok adayı ele geçirmeyi teşebbüs ettiler.[5][6][7][8] Donanmanın zayıflığı 626 gibi belliydi, aynı Bizans-Sasani Savaşı sırasında, Avarların Kağanına vadettikleri Boğaziçi'nden 3.000 birliği nakletmek için müttefik Sclaveninin monoxyla gemilerine güvenmek zorunda kaldılar.[8] Müslümanların İran'ı fethi sırasında Sasani donanması dağıldı.
Kaynakça
- Özel
- Daryaee 2009, s. 46.
- https://www.academia.edu/29100946/T._Daryaee_The_Sasanian_Mare_Nostrum_The_Persian_Gulf_International_journal_of_the_society_of_iranian_archaeologists_2_3_2016_40-46
- Bosworth 1983, ss. 226-228.
- Daryaee 2009, s. 47.
- Nicolle 1996, s. 15.
- Kia 2016.
- Greatrex & Lieu 2005.
- Howard-Johnston 2006.
- Genel
- Bosworth, C. E. (1983). "ABNĀʾ". Encyclopaedia Iranica, Vol. I, Fasc. 3. ss. 226-228.
- Daryaee, Touraj (2009). Sasanian Persia: The Rise and Fall of an Empire. I.B.Tauris. ss. 1-240. ISBN 0857716662. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2019.
- Dmitriev, Vladimir (2017). "The Sasanian Navy revisited: An unwritten chapter in Iran's military history". International Journal of Maritime History. 29 (4). ss. 727-737. doi:10.1177/0843871417726966.
- Greatrex, Geoffrey; Lieu, Samuel N. C. (2005). The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars AD 363-628. Routledge. ISBN 978-1134756469.
- Howard-Johnston, J.D. (2006). East Rome, Sasanian Persia and the End of Antiquity: Historiographical and Historical Studies. Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-0860789925.
- Kia, Mehrdad (2016). The Persian Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN 978-1610693912.
- Nicolle, David (1996), Sassanian Armies: the Iranian Empire Early 3rd to Mid-7th Centuries AD, Stockport: Montvert, ISBN 978-1-874101-08-6