Salmas
Salmas (Farsça: سلماس, ayrıca Şahpur, Dīlman, Dīlmagān), İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nde şehir.
Salmas سلماس | |
---|---|
Şehristan merkezi | |
| |
Salmas Şehrin İran'daki konumu | |
Ülke | İran İslam Cumhuriyeti |
Eyalet | Batı Azerbaycan Eyaleti |
Şehristan | Salmas şehristanı |
Bahş | Salmas merkezî bahşı |
Nüfus (2006) | |
• Toplam | 79,560 |
Zaman dilimi | UTC+03.30 (IRST) |
• Yaz (YSU) | UTC+04.30 (IRST) |
Eyaletin aynı isimli Salmas şehristanı'nın yönetim merkezi olan şehrin 2006 yılı resmî nüfusu 79.560 kişi[1] ve 19.806 hanedir.
Nüfusu Azerbaycan Türkleri, Kürt, Asuri ve Farslar oluşturmaktadır.
Geçmişi
Eski Asur kaynaklarına göre, Salmas'ın bulunduğu yere ilk olarak MÖ 3.000'de Asur hükümdarı 3. Salmansar tarafından savunma amaçlı bir kale kurulmuş. Zamanla bu kale yanında yerleşimler artmış ve şehir oluşmaya başlamış. Sırasıyla Medler, Sasaniler ve Sakalar şehre hakim oldu.
Araplar, 640 yılında Sasanî imparatorluğu'nun Hoy ve Urmiye gibi şehirleri yanında Salmas'ı da alarak buradaki Sasani hakimiyetine son verdiler.
Konum ve Coğrafya
Eyaletin orta kısmında yer alan şehrin kuzeyinde Hoy, doğusunda Şebister ve Urmiye Gölü, güneyinde Urmiye şehri ve batısında Türkiye'nin Van ili bulunmaktadır.
Şehir bir yayla üzerinde kurulmuştur. Şehrin yakınında Urmiye gölü bulunmaktadır. Kaynağını Türkiye ve İran arasında dağlardan alan Zolaçay Nehri, şehrin 3 km. güneyinden geçer ve sulamalı tarıma imkân sağlar.
Ekonomi
Şehrin geçim kaynaklarını tarım, hayvancılık, madencilik ve sanayi üretimi oluşturur. En önemli doğal kaynaklarını alçı taşı, kireç taşı, mermer taşı ve mozaik taşı oluşturur. Şehirde ayrıca mermer, kiremit, manganez ve boraks ocakları vardır.
Şehrin başlıca tarımsal üretimi buğday, arpa, tütün, yağlı tohumlar, şeker pancarı, elma ve fındıktan oluşur. Salmas geçmişte ülkedeki kayısı üretiminin yapıldığı başlıca yerdi. Hüsrev-Abad, Haftevan, Savra, Hanekah ve Köhneşehr'deki kuru kayısı fabrikaları İran'daki kuru kayısının esas kaynaklarından birini oluştururdu. Bu fabrikalarda üretilen kuru kayısı Almanya ve Rusya’ya ihraç edilirdi.
Sanayi, doğal kaynaklara, tarım ürünlerine ve yerel hayvan yetiştiriciliğine bağlı olarak gelişmiştir. Hayvancılık şehrin iktisadi hayatında büyük bir ekonomik rol oynar. Günümüzde kürk işleme sanayinden başka süt ürünleri üretip ihraç eden üç büyük fabrika vardır. Salmas'ın eldiven ve kilim dokuma gibi el işleri sanayi de vardır.
Nüfus ve halk
Şehrin 2006 yılı resmî nüfusu 79.560 kişi ve 19.806 hanedir. Azeri Türkleri bölgede nüfus bakımından en yoğun topluluktur. Azeri Türkleri'nin büyük bir kısmı Şii mezhebindendir. Ancak önemli bir kısım da Hanefi ve Şafi'dir. Şehrin diğer iki eski toplumunu Ermeniler ve Asurlular teşkil eder. Her ikisi de Hristiyan dinine mensuptur. Bununla birlikte varlıklarını gecikmiş bir göçe borçlu olan Kürtler daha önceki topluluklardan daha kalabalıktırlar ve Sünni mezhebindendirler. Buna göre bölgede, 5 dilin birbirleriyle ilişki halinde bulunduğu bir toplumsal halita bulunmaktadır: Azeri Türkçesi, Kürtçe, Ermenice, Farsça ve Asurca.
Dış bağlantılar
- (Türkçe) guneyazerbaycankurtsorunu.blogcu.com8 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Salmas'ın sorunlu nüfus konusunda bir makale
- (Türkçe) kuresunniler.com Kent tarihi hakkında daha fazla bilgi
Kaynakça
- "World Gazetteer'de "Salmās"". 28 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013.