Pireler
Pire, Siphonaptera takımını oluşturan kanatsız, küçük, kan emici 1.600 dolayında böcek türüne verilen genel bir addır.
| Pire | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Elektron mikroskobunda bir pire | ||||||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
|
Ceratophyllomorpha | ||||||||||||||||||||
Tropik, astropik ve ılıman bölgelerden kutup bölgelerine kadar yayılmış olan bu böcekler özelleşmiş vücut yapıları sayesinde memelilerin ve kuşların derisine tutunarak kanlarını emer, konakları arasında yer değiştirirken son derece tehlikeli hastalıkları da bulaştırabilir. Vebanın insanlara bulaşmasında baş rolü oynayan keme piresi (Xenopsylla cheopis) ve akrabaları ortaçağda Avrupa nüfusunun yaklaşık dörtte birinin ölümünden sorumludur. Pireler dış parazitlerdir. Memelilerin ve kuşların kanlarını emerek yaşamlarını sürdürürler. Boyları 1,5 milimetreden 3,3 milimetreye kadar değişiklik gösterir. Hızlı hareket edebilen genelde koyu renkli canlılardır. Genellikle köpek, kedi, insan, tavşan ve kümes hayvanlarında bulunurlar ve ısırdıkları yerleri uyuşturmak için kullandıkları salgı kaşıntı yaratır. Alerjik reaksiyon gösterildiği takdirde deride kızarıklıklar oluşur. Taşıdıkları Yersinia pestis adlı bakteri insanlara bulaştığında ölümcül hıyarcıklı veba hastalığı meydana gelebilir. Özel tasarlanmış ayakları sayesinde şu ana dek evrende bilinen en hızlı ivmelenmeye sahip canlıdır. Yerden fırlatılan bir uzay roketinden yaklaşık 40 kat daha hızlıdır. Bu yüzden pireler ışınlanmış gibi anlık farklı yerlerde gözükür.
Üreme evreleri
Türlerine bağlı olarak pireler 1,5 ila 4,5 mm boyutlarına ulaşır. Tüm pire türleri dört gelişme aşamasından geçerler:
- Verimli dişiler tek seferde 50 yumurtaya kadar bırakabilirler. Hayatı boyuncada 400 kadar yumurta bırakabilir.Yumurtalarını insanların ve hayvanların üzerine, giyim eşyalarına, aynı zamanda yataklara, koltuklara, döşeme boşluklarına, halılara vb yerlere yumurtalarını bırakabilirler. Ancak, yumurtanın gelişmesi belirli bir sıcaklık aralığı gerektirir. Sıcaklık 10 °C'nin altına düşerse, gelişim duraksayabilir.
- Yumurtaların larvaya dönüşmeleri yaklaşık 3 ila 10 gün arasında sürer. Larvalar, yetişkin pireler veya ölü deri parçacıkları veya diğer organik kalıntıların dışkısı ile beslenir. Larvalar henüz kan ememezler. Larva aşaması Pire kontrolünün çok kolay olduğu bir aşamadır.
- Larvalar 7 ila 14 gün sonra pupa evresine geçiş yaparlar. Bununla birlikte, koşullar oluşmadığında pupa evresinin tamamlanması birkaç ay duraksayabilir.
- Yaklaşık 14 günlük pupa aşamasından sonra yetişkin evresine geçiş yaparlar.Uygun konakçıyı bulmaları durumunda 24 saat içinde kan emmeye başlar ve yumurta bırakırlar pirelerin yaşam döngüsü bu şekilde devam eder. Yetişkin pirelerin ortalama ömürleri yaklaşık 4-12 hafta arasındadır
Wikimedia Commons'ta Pireler ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.
