Mihail Suslov

1902 yılında Ulyanovsk (o dönemde Simbirsk) bölgesine bağlı Saratov ilinde bir köylü ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesi topraksız yoksul köylülerdendi. 1918'de yerel Komsomol örgütüne üye oldu ve Fakirliğe Karşı Savaşım Komitesi'nde görev aldı. İşçilerin eğitimi için açılmış olan Rabfak (İşçi Fakültesi)'tan mezun oldu.

1921 yılında Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ne üye oldu. 1924-1928 yılları arasında Moskova Ulusal Ekonomi Enstitüsü'nde Ekonomi bölümünde okudu. Mezuniyetinin ardından Moskova Devlet Üniversitesi'nde İktisat bölümünde yüksek lisans öğrencisi ve araştırma görevlisi olarak çalıştı.

1931 yılında öğretim üyeliği görevini bırakarak Komünist Parti Halk Komiserliği'ne bağlı İşçi ve Köylü Müfettişliği Merkez Denetim Komisyonu'nda görev aldı. 1934 yılında bu örgüt Sovyetler Birliği Halk Komiserleri Konseyi Kontrol Komisyonu adını aldı. 1936'da SBKP Rostov Bölge Komitesi'ne girdi. 1939'da ise Stavropol Bölge Komitesi birinci sekreteri oldu.

Nazilerin saldırmasının ardından 1941'de Doğu Cephesi'nde görevlendirildi. Savaş sırasında anti-faşist propaganda ve yerel partizan direnişinin örgütlenmesinde önemli rol üstlendi. Savaş ve mücadele konusunda raporlar hazırladı. Özellikle Almanya'nın insan kaynakları açısından Sovyetler Birliği'ne kıyasla oldukça yetersiz olduğunu belirterek Sovyetlerin avantajlarını vurguladı. 14 Kasım 1944'te SBKP Litvanya Merkez Komitesi Başkanı olarak olağanüstü yetkilerle donatıldı.

1946 yılında SBKP Merkez Komitesi Dış Politika Bölümü Başkanı oldu. 17 Eylül 1947'de SBKP Merkez Komite Propaganda Bölümü Başkanlığı'na atandı. Stalin'in güvendiği bir kişi olarak Moskova'ya transfer olan Suslov ölene kadar bu görevi sürdürdü. 1949-1950 arasında Komünist Parti resmi yayın organı Pravda'da baş editör olarak görev yaptı. Haziran 1950'de Yüksek Sovyet Başkanlığı'na seçildi. 1952'de SBKP Merkez Komitesi başkanlığına getirildi ancak 5 Mart 1953'te Stalin'in ölümüyle birlikte görevden alınarak yeniden Merkez Komite'nin Dışişleri'nden sorumlu başkanı oldu. Rus siyasi analist Jores Medvedev'e göre Stalin en çok Suslov'a güveniyordu ve hatta ölümünden sonra onu genel sekreterliğe varis tayin etmişti.[2].

Suslov 1955'te tekrar SBKP Merkez Komitesi başkanı oldu. Daha sonra Politbüro adını alacak olan bu örgütte hem başkan hem de ideolojik konulardan sorumlu kişi oldu.

Haziran 1957'de Georgi Malenkov , Vyaçeslav Molotov , Lazar Kaganoviç ve Dimitri Şepilov liderliğindeki Anti Parti Grubu'na karşı Kruşçev'i destekledi. Sovyet siyasetçi Anastas Mikoyan daha sonra yazdığı eserinde Kruşçev'in iktidar için yeterli güce sahip olmadığını ancak Suslov'un desteği sayesinde iktidarda kaldığını açıkladı.

Suslov dış politikada pek çok ülke ile ilişkilerin geliştirilmesinde aktif rol oynadı. 1959'da İngiltere'yi ziyaret etti. Aynı yıl İngiliz İşçi Partisi lideri Hugh Gaitskell de Sovyetler Birliği'ne iade-i ziyarette bulundu. Çin ile yaşanan gerginliğin yumuşatılması için de çaba sarf etti.

Komünist Parti 20 Kasım 1962'de doğumunun 60. yıldönümünde, Sovyet devletinin inşasında ve gelişiminde yaptığı katkılardan ötürü Yüksek Sovyet Prezidyumu Kararnamesi ile Mihail Andreyeviç Suslov'u Sosyalist Emek Kahramanı Madalyası, Lenin nişanı ve "Orak ve Çekiç" Madalyası ile ödüllendirdi.

Ancak Suslov 1964 yılında Kruşçev'in politikalarının giderek kritik bir hale geldiğini, uzlaşmaz tavır sergilediğini ve Stalin dönemindeki parti üyelerinin çoğunu tasfiye etmeye çalıştığını fark ederek Genel Sekretere karşı partideki örgütlenmede önemli rol üstlendi. Dış politikada da ikili arasında ciddi anlaşmazlıklar yaşanıyordu. Suslov, Kruşçev'in ABD ile ilişkilerin geliştirilmesi politikasına karşı sosyalist ideolojinin gereklerine uygun olarak Yugoslavya ile yakınlaşmanın doğru olacağını savunuyordu. Anti-Stalinizasyon'un yıkıcı bir nitelik kazandığını ve ekonomide sosyalist ilkelerin aksine hareket ediliğini belirtti. Kruşçev'e karşı Moskova hizbi olarak adlandırılan muhalefetin liderliğini üstlendi. Zaten 1960 yılında yaşanan U-2 krizi ve 1962'deki Küba Füze Krizi de Kruşçev'in gücünü büyük ölçüde zayıflatmıştı. Giderek güçlenen Suslov 1964'te Kruşçev'in görevden alınması için mücadele başlattı.

14 Ekim 1964'te SBKP Merkez Komitesi Kruşçev'in görevden alındığını açıkladı. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliğine Leonid İliç Brejnev, Bakanlar Kurulu Başkanlığı'na ise Aleksey Kosigin getirildi. Suslov bu görev değişiminin en önemli aktörü olarak diğer Politbüro üyeleri Leonid Brejnev, Aleksey Kosigin, Andrei Kirilenko ve Fedor Kulakov ile birlikte devletin söz sahibi isimlerinden oldu.

Demokratik merkeziyetçilik politikasının ısrarlı savunucusu olan Suslov Komünist Parti'de istediği kolektif liderliği getirdi. Böylece Sovyetler Birliği'nde Troyka yönetimi başladı. Ancak 1970'li yıllarda Brejnev Genel Sekreter olarak troyka yönetimini etkisizleştirerek gücünü pekiştirdi.

Brejnev döneminde daha radikal bir tutum sergileyen Suslov hükûmet başkanı Kosigin'in 1965 yılında hazırladığı Sovyet ekonomik reform paketine dünya sosyalist devrimlerine zarar vereceği savıyla karşı geldi.

1967 yılında Tolyatti'den Yüksek Sovyet meclisine 7.dönem milletvekili seçildi. 1972'de 70.doğum yıldönümünde Sovyet devletine katkılarından dolayı ikinci kez Lenin ve Orak-Çekiç Nişanları ile ödüllendirildi. Sosyalist eğitim ve sosyalist kültürün gelişiminde muhafazakâr bir tutum sergiledi. Sovyet resmi ideolojisinin korunmasında önemli rol oynadı.

Suslov 25 Ocak 1982'de Moskova'da öldü. SSCB tarihindeki önemli rolünden dolayı Nekropol (Kremlin Duvarı Mezarlığı)'e gömülmesi kararlaştırıldı. Cenaze töreni SSCB kanallarında canlı olarak yayınlandı. Ülkede üç günlük yas ilan edildi. Suslov'un ölümünden sonra Politbüro'daki görevleri SSCB Devlet Güvenlik Komitesi (KGB) başkanı Yuri Andropov'a devredildi.