Mezyedi Hanedanı

Mezyedî Hanedanı - Şirvanşahlar Devleti'ni yaklaşık olarak 166 yıl yöneten hanedandır. Mezyedîler ya da Yezîdîler olarak da bilinir. Hanedan, adını Abbasi Hilafeti'nin Azerbaycan valisi olan Yezid bin Mezyed'den alır. Mezyedi Hanedanı'nın 861 yılında başlayan yönetimi, 1027 yılında hanedanın kesin olarak farslaşmış kolu olan Kesranilerin tahtı ele geçirmesiyle son bulmuştur. Mezyedi Hanedanı'na mensup son kişi olan Şirvanşah II. Yezid bin Ahmet 1027 yılında ölmüştür.

Mezyedi Hanedanı'ndan hükümdar olanlar yaygın olarak Şirvanşah olarak bilinir. Ancak kuruluş döneminden önce hükümdarlık unvanı emir ya da valiydi ve bunun yerine daha sonra şah unvanı kullanıldı.

Hanedanın Kuruluşu

Mezyedi Hanedanı’nın kurucusu Yezid bin Mezyed 7. yüzyılda Suriye’den göç eden Arap asıllı bir kabileye mensuptu. Asıl ismi "Yezid bin Mezyed bin Zayide bin Abdullah bin Şeyban" olmuş, aslen Şeyban kabilesine mensuptu. Amcası Meyan bin Zayide sayesinde kısa zamanda orduda önemli rütbelere yükseldi. İlk kez Sistan bölgesinde askeri hizmete başlayan Yezid, Halife El-Mehdi döneminde (775-785) Horasan'da isyan bastırmış, 782 yılında Harun Reşid'in başkanlığı ile Bizans'a karşı savaşmıştır. El-Hadi'nin Curcan hakimliği döneminde ona sadık olmuş, bu sadakati karşılığında Ermeniye hakimliği ile taltif edilmişti.[1]

Hanedanın Sonu

11. yüzyılın ilk yıllarından başlayarak ister saray, isterse de politikada güçlü fars eğilimleri görülmekteydi. Bu dönemde farslaşma eğilimlerinin en güçlü ıspatı şahların isimleriydi. Zira Şirvanşahların isimleri değişmişti. Yezid bin Ahmet'ten sonra Arap isimlerinden eski Sasani isimlerine dönüş başlamıştır. Artık X yüzyılın ilk yarısında Mezyedi Şirvanşahları Sasani kökenli asil ailelerle akrabalık ilişkilerine giriyor ve bu ailelerin kadın temsilcileri eski gelenekleri devam ettiriyorlardı. Kesrani Hanedanı’nın kurucu olan I. Manuçehr aslında son Mezyedi Şirvanşahı II. Yezid Mezyed’in oğluydu. Bu yüzden bu iki hanedan aslında hiç ayrılmamış, sadece fars yönümlü siyaset yüzünden tarihçiler tarafından sınıflandırılmıştır.[2]

Hanedana mensup Şirvanşahlar

Kaynakça
  1. V. Minorski, Şirvan və Dərbəndin tarixi, səh. 42
  2. S. Aşurbəyli – Şirvanşahlar dövləti, Bakı, 2007, səh 63
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.