Müseylime

Müseylime, Hristiyanlığın bir koluna mensup olan Benu Hanife aşiretindendir.[6][7][8] Muhammed’in doğumundan çok önce kendi yurdunda Rahmanu’l-Yemame ismiyle tanınmıştı. Muhammed doğduğunda o neredeyse 85 yaşındaydı. Kafiyeli şiirlerle yaymaya çalıştığı öğretisinde Hristiyanlığın da etkisi altında kalmış, örneğin Katolik geleneğindeki gibi, (bir doğum kontrol yöntemi olarak da kullanılan) bir oğul sahibi olan karı kocaya cinsel ilişkiyi yasaklamıştır.[9]

Yemame aşiretinden olan Müseylime, Necd bölgesinde peygamberliğini kabul ettirmişti ve Muhammed’in getirdiği dinin bütün yasaklarını kaldırdı. Önce içki yasağını kaldırdı, sonra zinayı serbest bıraktı daha sonra da günde beş vakit namazı kaldırdı. O da kendisine vahiy geldiğini söylüyor ve bunları tebliğ ediyordu. Aslında Muhammed’e karşı birisi değildi hatta onun peygamberliğini de kabul ediyordu ama kendisinin de peygamber olduğunu iddia ediyordu. Eğlenceli birisiydi. Gösterdiği illüzyon gösterilerini mucize olarak sunarak peygamberlik iddiasını kanıtlamaya çabalamıştır.[10]

Muhammed aleyhine şiirler yazmadığı için Muhammed’in tepkisini çekmemişti hatta tam aksine başlangıçta onunla araları da oldukça iyiyidi daha da ötesi Muhammed’in ona bazı hediyeler gönderdiği ve iltifat edici sözler söylediği rivayet edilir.

Muhammed'in ölümünden hemen sonra kendi aşiretini Muhammed'in haleflerine karşı harekete geçirdiği, gerek İslami kaynaklarda gerek diğer kaynaklarda aktarılır. Ardından Museylime Temim kabilesinden kendisini peygamber olduğunu söyleyen Secah ile evlenmiş ve onun sayesinde askeri gücünü iki katına çıkarmıştı. Bu, daha sonra birbirleri ile evlenecek iki peygamberin ilk tanışma anında geçen konuşmalardan bir kesit aşağıda oldukça ilginç: Müseylime Secah’a “Sana ne vahyediliyor?” diye sordu. Secah “Kadınlar önce başlar mı? Sen söyle bakalım sana ne vahyolduğunu?” dedi. Müseylime şu cevabı verdi: “Baksana Rabbine, hamile kadına ne yaptı, vahşice vuruşların peşinden yılan gibi akan canlı bir varlık çıkardı.” Secah “Ee, daha ne olmuş?” dedi. Dedi ki: “Bana şöyle vahyolundu: Allah kadınları öbek öbek yarattı. Erkekleri onlara eş yaptı. Onlara bir şey geçiririz. Dilediğimiz zaman da çekip çıkarırız Bizim için yavru imal ederler.” Secah dedi ki: “Senin peygamber olduğunu şehadet ederim!” Müseylime: “Benimle evlenir misin? Böylece, senin ve benim kavmim sayesinde Arapları yenmiş olurum!” dedi. Evlilik sonrası Secah kendi peygamberliği iddiasından vazgeçer.

Museylime, Muhammed’in son yıllarında zirai ve hayvansal ürünler üzerinde uygulanan zekat vergisine isyan eden dinden dönenler (ridde-irtidat) ayaklanmalarını (ki oldukça fazla ayaklanma olmuştu İslam yönetimine karşı) adeta fırsat bilmiş ve Muhammed adamlarına onun işini bitirmeleri konusunda emir vermiş olmasına rağmen o sağ iken öldürülememiş ve Muhammed’in ölümüne mütaakip Ebû Bekir döneminde onunla oldukça kanlı savaşlara girmiştir. Hazret-i Ebu Bekr'in halifeliğinin ikinci yılında, Halid bin Velid komutasında bir ordu Yemame'ye gönderildi. Bu ordunun bayrağını Ömer'in (radıyallahü anh) büyük kardeşi Zeyd bin Hattab taşıyordu. Müseylemet-ül-Kezzab'ın etrafına toplanarak dinden dönenlerle büyük bir savaş yapıldı. Mürtedlerden yirmi bin kişi öldürüldü. Müseyleme ile askerleri mağlup ve perişan oldu. Zeyd bin Hattab, Sabit bin Kays-ı Ensari, Ebu Dücane, Ebu Huzeyfe ibni Utbe, 360 Muhacir, 360 Ensar ve binden fazla da Tabiin şehit oldu. Hatta Müseylime ile girişilen savaşlarda Kur'an’ı ezbere bilen birçok hafız hayatını kaybetmiş ve bu yüzden ilk halife Ebû Bekir Kur'an’ı tekrar toplamak zorunda kalmıştı. Müseyleme, Halid bin Velid komutasındaki İslam ordusu ile Mayıs-Haziran 632 tarihinde yaptığı Yemame Savaşı'nda Vahşi bin Harb tarafından öldürülmüştür. Ölümünden sonra eşi Secah Müslümanlığı kabul etmiştir.

Caetani, Benî Hanîfe’nin Medine’ye heyet göndermesi rivayetine ihtiyatla yaklaşmak gerektiğini ve büyük çoğunluğu hristiyan olan bu kabileden pek az kişinin müslüman olduğunu iddia ederken (İslâm Tarihi, IX, 24-25) bazı araştırmacılar Müseylime’nin Medine’ye geldiği sırada müslüman olup daha sonra irtidad ettiğini ileri sürmektedir (Mahmud Esad, s. 864). Öte yandan bazı şarkiyatçılar Müseylime üzerinde Muhammed’den çok Hristiyanlığın etkisinin bulunduğunu, hatta onun birçok Benî Hanîfeli gibi hristiyan olduğunu iddia etmiştir (meselâ bk. Caetani, IX, 7; Brockelmann, s. 42; İA, VIII, 821). Ancak namaz, müezzinlik gibi unsurlarla Müseylime’nin kendisine gelen vahiyler olduğunu iddia ettiği secili sözlerin bazı Kur’an âyetleri ve sûreleriyle karşılaştırılması, onun kendisini gülünç düşürecek derecede Peygamber’i taklide yeltendiğini ortaya koymaktadır.

Müseylime, Muhammed'in peygamberliği de dahil hiçbir iman esasını inkâr etmiyordu. O, Muhammed'in getirdiği dinde bir takım 'reformlar' yapıyordu. Kendi toplumuna şarabı ve zinayı helal kılıyordu. Oruçta hatırı sayılır bir indirime giderek, orucu bir gün ve geceye indirmişti. Mescitlerinde ibadet ediliyor, taraftarları ibadetlerinde kendisine geldiğini iddia ettiği seçili sözleri okuyorlardı. Bunlardan ilginç örnekler kaynaklarda yer almıştır.

Bazı Müslüman şairler, Müseylime'nin aleyhinde şiirler söyleyerek onu hicvetmişlerdir. Sadru'l-İslam döneminde hicivleşme siyasetin önemli bir parçasıdır. Örneğin; Müseylime ile aynı kabileden olan Sumâme b. Usâl, Müseylime'yi şu dizeleriyle yermiştir:[11]

“Çokça yalan söyleyen Museylime (el-Kezzâb) seci söyleyerek

geldiğinde, bizi dini ve doğru yolu terk etmeye çağırdı.

Dalalet yolunda peş peşe ona tabi olan topluluklar ne kadar da

şaşırtıcı. Dalalet çok daha kötüdür.

Ahalisinin yoldan çıktığı bir evden uzak olunmasında doğruluk ve

birlik vardır. Tüm bunlar apaçıktır.” [12]

Halife Ebû Bekir, Hanifeoğullarına baş eğdirdiğinde, onlardan "Müseylime'nin Kur'anı'ndan bir şeyler okumalarını istedi. Museylime’nin vahiy kitabından okuduklarından bazı örnekler şöyledir:

“Fil Suresi

Fil

Öyle ya

sen filin ne olduğunu nereden bileceksin

onun uzun bir hortumu var!”

Kurbağa Suresi

“Siz ey iki kurbağanın kızı kurbağalar

Suyunuz temizlendi

Suyu kirletemezsin

içeni engelleyemezsin

Başın suda, kuyruğun çamurda

Toprağın yarısı bizim yarısı Kureyş'in

ama Kureyş saldırgan bir toplum.”

Ekin Suresi

“Ekini ekenlere

ürünü biçenlere

dâneyi savuranlara

un öğütenlere

ekmek pişirenlere

tirit yapanlara

donmuşunu da erimişini de silip süpürenlere yemin olsun

Yüncü bedevilere ve sizden önceki medenilere üstün kılındınız

Arkadaşınızı koruyun

Yardım dileyeni barındırın

İsteyenin işini görün.”

• Esved el-Ansî
• Tuleyha
• Secah

"Ridde savaşları". İslamda Hayat. 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020.