Loyola’lı İgnatius’un Ruhsal Egzersizleri

Ruhsal Egzersizler’in ilk baskısı 1548’de latince olarak, Papa III. Pavlus’un onayıyla olmuştur. Ancak İgnatius’un el yazıları İspanyolcaydı, dolayısıyla ilk baskısı aslında İgnatius hayattayken ve onayıyla yapılmış bir çevirisiydi. Özgün metnin arşivlenmesi 19. yy’da kendisi de orijinal metin ve notlarının çevirisini yayınlamış olan Cizvit Yüksek Başrahibi Jan Roothan[3] tarafından başlatılmıştır. Metnin son hali, Egzersizler’in ‘kritik versiyonu’ adı altında 1919’da Cizvitler tarafından, Monumenta Historica Societatis Jesu[4] (Cizvit Tarihi Eserleri) serisi içinde yayınlanmıştır.

Eserin Türkçe çevirisi 2010 yılında Peder Patrice Jullien de Pommerol tarafından yapılmıştır. Bir kopyasına erişmek isteyenler Ankara’daki Cizvitler ile iletişime geçebilirler.

1521’de Pamplona kuşatmasında bacağının yaralanmasından sonra, İgnatius Benedikten keşişlerin Katalonya’daki Montserrat manastırında inzivaya çekildi. Keşişleri onu Garcia de Cisneros[5]’un Ruhsal Egzersizleri ile tanıştırdı, bu öğreti “devotio moderna[6]”’yı destekleyen, Geert Groote’nin öğretisini ağırlıklı olarak yararlanmaktaydı. Montserrat’tan Barselona’ya gitmek için ayrılan ancak Manresa’ya uğramaya karar veren İgnatius, bacağının iyileşmesi için yerel hastanede toparlanması için burada birkaç ay kaldı. Bu süreçte “devotio moderna”nın baştacı olan Thomas a Kempis’in ‘Mesih’e Benzemek’ eserini keşfetti. Aynı zamanda yakınlardaki bir mağarada sıkça dua ederek vakit geçirmekte ve sıkı bir çilecilik uygulamaktaydı. Bu süreçte İgnatius bir takım görümler gördü ve Ruhsal Egzersizler’in temellerini oluşturdu. Daha sonra Paris’te öğrenciyken bu Egzersizleri tamamladı ve tasfiye etti.

Loyola’lı İgnatius’un Ruhsal Egzersizleri, İgnatiusçu maneviyatın köşe taşıdır; Cizvitlerce uygulanan, bireyin dünyada Tanrı ile olan ilişkisini anlamak için bir yol.[7] Egzersizler, ruhsal bir yönlendiricinin gözetimi altında uygulanacak şekilde tasarlanmıştır. İgnatius rahip olarak atanmadan 15 yıl ve Cizvitlerin kurulmasından yıllar önce Egzersizleri yazmıştır. O, Egzersizleri kalpteki değişimi sağlayacak bir enstrüman olarak görmekteydi.

Egzersizler’in ana hedeflerinden birisi muhakeme yeteneğinin (discretio) gelişimidir, iyi ve kötü ruhlar arasındaki ayrımı yapabilme yetisi. İyi bir ‘ruh’ bireyin hayatına; sevgi, mutluluk, huzur ve bazen de kişinin hayatını yeniden gözden geçirmesi için yalıtılmışlık getirir. Kötü bir ‘ruh’ ise genellikle, kafa karışıklığının, şüphenin ve bazen de değişimden vazgeçirmek için memnuniyetin kaynağıdır. İnsan ruhu sürekli olarak şu iki ruh hali arasında sürüklenir; iyiliğe doğru ama aynı zamanda günahkarlığa doğru. “Seçim” egzersizlerin merkezidir, ve seçimler Tanrı’nın tercihi ve nihayetinde Tanrı’yı terk etme arasındadır. Egzersizler “bireyin kendini zapt etmesi ve hayatında hiçbir tercihi ölçüsüz bir bağlılık etkisi altında yapmaması amacına” yöneliktir. “Muhakeme” bu amaç için anahtar kelimedir, muhakeme yoluyla, imanlı Tanrı lütfuna uygun hareket etmeyi öğrenir. Buna ek olarak, muhakeme yeteneği Tanrı ile mistik bir birlikteliğe yönlendirebilir ve imanlının mistik deneyimlerini pekiştirebilir. Ancak, muhakeme mistik bir yol olarak anlaşılabilse de, aynı zamanda bir öznel etik düşünce yöntemi olarak da görülebilir. Egzersizler bireyin kendi akli yeteneklerinin, doğru ve yanlışın kararını vermesindeki rolünü vurgular.[8]

Egzersizler’in orijinal ve tam yöntemi yaklaşık 30 günlük bir sessizlik ve tek başınalıkla tamamlanır. Bu Egzersizler dört ‘hafta’ya ayrılmış ve süreleri değişkendir, dört temel tema üzerinedirler; günah ve Tanrı’nın merhameti, İsa’nın hayatından bölümler, İsa’nın çilesi ve İsa’nın yeniden dirilişi ile birlikte Tanrı’nın sevgisinin tefekkürü. Bu sonuncu tema İgnatiusçu maneviyatın hedefi olarak görülmektedir; Tanrı’yı her şeyde bulmak. “Hafta”lar Tanrı hizmetine tüm kalple adanan sürecin adımlarını temsil ederler. İgnatius’un kitabı inzivaya çekilenin değil, O’nun sürecini gözeten Ruhsal rehberinin kullanması içindir. Her gün inziva yapan kişi, yönetenin sunduğu materyalin üzerine bir saatlik süre boyunca dört ya da beş kere dua eder ve her süreç bittiğinde sürecin nasıl gittiği  yönetici ile birlikte değerlendirilir. İnziva yapan, yöneticisine sürecini yorumlamasına yardımcı olması ve bir sonraki günü hazırlaması için anlatır.

İgnatius iyi niyetli insan üstünde “Tanrı’nın doğrudan ilgilenmesi”ni gözlemler ve Tanrı’nın yaptıklarına müdahale etmemek adına yöneticinin doğrudan tavsiye vermemesi gerektiğini söyler. Bu Egzersizler’in amacı “Rabbimizi daha yakından takip etme ve örnek alma” yeteneğimizi geliştirmektir.

Ruhsal Egezersizler'de, İgnatius, İmam Açıklaması gibi ezbere bilindiğini varsaydığı dualara veya başka kalıplaşmış sözlere sık sık gönderme yapılmıştır.

1. Sevgi erişmek için...

"Rab'bim, tüm özgürlüğümü, belleğimi, aklımı ve tüm irademi, elimde olan her şeyi ve sahip olduğum her şeyi alınız ve kabul ediniz. Bunları bana veren Sizsiniz ve onları ben Size iade ediyorum Rab'bim. Her şeyin Sahibi Sizsiniz ve her şeyi tam isteğinize göre kullanınız. Sizi sevmemi sağlayınız, bana bu lütfu veriniz, bu bana yeter." n. 234

2. Mesih'in Can Özü

Mesih'in Can Özü, kutsa beni,

Mesih'in Bedeni, kurtar beni,

Mesih'in Kanı, coştur beni,

Mesih'in böğrünün suyu, yıka beni,

Mesih'in Istırabı, güçlendir beni.

Ey iyi İsa! Dualarımı kabul et,

Yaralarında sakla beni,

Senden ayrılmama izin verme,

Düşmana karşı savun beni,

Ölümümde çağır beni,

Sana gelmemi emret bana,

Azizlerinle birlikte orada seni öveyim

Yüzyıllar ve yüzıllar boyunca.

Amin