Kaletepe, Çayıralan

Kaletepe Köyünün tarihi hakkında kaynaklarda bir bilgiye rastlanmamaktadır. Ancak köyün üzerinde yer alan ve köylülerce kale olarak adlandırılan ve bu yüzden Kaletepe ismine kaynaklık eden kalıntıdan anlaşılacağı üzere köyün tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Bağlı olduğu ilçenin tarihi ile parelellik arzettiği düşünülürse, ilçenin yaşadığı tarihi süreci köyün bulunduğu alanın da yaşamış olması yadsınamaz. Yerleşim süreci ilçeninki kadar ileri tarihlere uzanmasabile, geçirdiği tarihi evrimin onunla paralellik arzetmesi olasıdır. Bu görüşten hareket edersek bu yörede ilk çağlardan beri hayatın varlığı kabul edilebilir. Bu iddiayı ilçe yöresinde bulunan tarihi harabeler, yollar, han ve bunun gibi tarihi eserler belgelemektedir. Hatta İçanadolu Bölgesinin ilk yerleşik halkı Hitit'lerdir ve Hititler Boğazkale'yi merkez yapmakla beraber bu bölgeyi askeri ön karakol olarak kullanmışlardır. Bu iddiayı l934-l935 yıllarında Çayıralan'da çıkan Hitit Kraliçesi mezarı eşyaları belgelemektedir. Ancak, Köyümüzdeki kale civarında sur kalıntılarına ve kalenin yüzü olarak bilinen yerlerdede zaman zaman eski mezar kalıntılarına rastlandığını köylüler tarafından ifade edilmektedir. Bu arada köyün Günyayla tarafında bulunan eski mezar kalıntıları da buradaki yerleşimin çok eskilere dayandığını göstermektedir . Arkologlarca kale mevkiinde kazı yapılması halinde köyün tarihi hakkında en eski bilgilere ulaşılabileceği düşünülmektedir.

Hititlerden sonra bölgedeki tarihi süreç aşağıdaki şekilde devam etmiştir. M.Ö Perslerin Anadolu hakimiyetiyle beraber, bölgeye perslerin sahip olduğu bilinmektedir. Lidya ve Frigyalılarla M.Ö 552 yılında Kızılırmak üzerinde yapılan savaşta Persler yenilmiş, Kızılırmak sınır kabul edildiğinden, bölgeye hakimiyetleri sürekli olmamıştır.

Roma İmparatorluğunun Bergama Krallığını ele geçirmesiyle, bu imparatorluk bölgeye hakim olmuş ve Doğu Anadolu'ya kadar yayılmışlardır. Bu devreye ait yollar üzerindeki dikili işaret direkleri(taşlar)'ne bölgenin içinde sık rastlanmaktadır. Bölgede o zamanlardan kalma köy harabeleri mevcut olup; mezar taşları kitabelerinde de bu durum belirtilmektedir.

Persler'e karşı Makedonya Kralı İskender, Asya seferine çıktığında bölge Orta Kapadokya Devletinin elinde kalmıştır.

Köyün de yer aldığı bu bölge, l243 Kösedağ Savaşından sonra Selçuklular ve İlhan'lı devletine bağlı valilerce idare edilmeye başlamış, Sivas ve Kayseri bölgeye merkezlik yapmıştır. Bölge, daha sonra bölge valisi Eratna Bey' in idaresine geçmiştir.Eratna Bey, aslen Uygur Türklerindendir. Cengiz'in ordularında görev yaptığı görülür.Yöre halkının çoğunluğu Uygur Türkü asıllıdır. Eratna Bey'in ölümü ile kadısı olan Kadı Burhanettin idareyi ele geçirmiş ve bu dönemde bölge Kayseri'ye bağlanmıştır. O günkü ismi Akdağ olarak görülmekte ve söz konusu bu isim Uygur Türklerince verilmiştir.

Oğuzların Gülhan kolu olan Dulkadiroğulları önce Maraş, Elbistan yöresine daha sonra köyümüzün de bulunduğu bölgeye gelerek yerleşmişlerdir. Bozok asıllı bu obalar ve Uygurlardan sonra yörenin Bozok ismini aldığı görülmektedir.

(X11-X1V YY ) Bozok'un merkezi ikiye ayrılmıştır. Köyün arazisininde yer aldığı bölge Akdağ (Çayıralan) Bozok'un merkezi olmuştur.

Osmanlı Devletinin doğuya genişlemesi ve seferleri sırasında bölge zarar görmüş ve Yavuz Sultan Selim tarafından l520'de imparatorluğun içine alınmıştır. Daha sonra burada eyalet oluşturulmuştur. Bu devrede köyün şimdiki bağlı olduğu Çayıralan ilçesi bu eyaletin merkezi olmuştur. Bu durumu açıklayan vakıf belgeleri, camiiler, köprüler ve mezarlar vardır. Bu bölgenin Eyalet sistemi içinde bir ara Ankara eyaletine bağlı olduğu görülmektedir.Köyün şimdiki yerleşim alanınında 1700 lerin başında veya ortasında kurulmuş olması ihtimaldir. 1831 yılında yapılan ilk nüfus sayımında 20 hane yaşamaktadır. 1876 yılından sonra Boğazlıyan ve Akdağmadeni ilçe olmuş, Çayıralan Boğazlıyan'a bağlı kalmıştır. 1892-1936 yılları Boğazlıyan idaresi Uzunlu'da ikamet ettiği için köyün de Uzunluya bağlı olduğu düşünülmektedir.

Köy, l948'de idari tanzimle tekrar ilçe haline getirilmiş, Yozgat İl' ine bağlı Çayıralan ilçesine bağlanmıştır. Köyün bilinen kısa tarihi ise, ulaştığımız resmi 1831 yılına ait nüfus sayımına göre köyde 29 hane, 1904 yılındaki nüfus sayımına göre 46 hane bulunmaktadır. 46 hanede tespit edilen rakamlara göre toplam 285 ki şi yaşamaktadır. Bu dönemde yaşayanlardan doğum tarihi en eski olan ise 1814 yılına kadar uzanmaktadır. Bu durumda kesin olmamakla birlikte köyün 1700'lü yıllarda kurulduğu tahmin olunmaktadır. Sözel kaynak olarak da kabul edilen ve çok yakın bir zamanda kaybettiğimiz Hasan Hoca'ya göre(Hasan Öztürk); köyün ilk olarak bugünkü Çayıralan ilçesinin batısında ve bugün de yaşlılarımızın eski Kesiriç olarak belirttiği üzere bir yerde, bir iddiaya göre, Arapça kar'ı bol olan anlamına gelen Kesiri - selç adında kurulmuş, ancak zamanla şu anda bulunduğu yere taşınmıştır. Diğer bir iddiaya göre ise, şu anki yerleşim yerinin bir zamanlar yaylalık olarak kullanıldığı ve sularının soğuk olması nedeniyle, su içerken durarak iç anlamında kes ve iç adının verildiği şeklindedir. Önemli bir rivayete göre ise Kesiriç oğuz kolundan bir boy veya cemaat adı ve bugün Türkiye'nin başka yörelerindede de bu isimle tanınmaktadır. Zaten köyün altındaki balik(Beylik) ismi de bunu doğrular niteliktedir. Ancak ilk yerleşim yeri bugünkü köyün bulunduğu yerin güney kısmıdır. Zamanla eskilerin yukarı evler dedikleri şu anki konumdaki yerleri 1950'lilerden itibaren yerleşim alanı haline getirmişlerdir. Köyün ismi zamanla Kesiriç adını almıştır. Cumhuriyet dönemiyle birlikte Kaletepe olarak ismi değişmiş ise de yaşlılar halen Kesiriç ismini, hava trafiği için yabancılar Kesriç adını kullanmaktadırlar. Köyün eski camisi bir vakıf eseri olup, vakfiyesi bulunmaktadır. Bu camiide görev yapan Durmuş Öztürk'e ait 1912 tarihli imamlık beratıda bulunmaktadır.[1]

Köye ilk gelen ailenin Daşbaş olduğu bilinmektedir. Daşbaşların bugünkü köyde bulunan yakınları ise Acemlerden Atalay soyadını taşıyan ve köyde "Çavuşgil" olarak tanınan ailedir.

Köy, Akdağ'ların eteğinde denizden 1.600 metre yükseklikte kurulmuş olup; kışları soğuk, yazları sıcak geçen kırsal bir iklime sahiptir. Dağlık ve ormanlık yörenin özelliği olarak soğuk ve tatlı suları bulunmakta ve yayla havası köy de hüküm sürmektedir.

Hakim bitki örtüsü step olup, dağlık alanları daha nemli ve daha yağışlı olması nedeniyle çam ve meşe türünden ağaçlarla kaplıdır Özellikle Çamseri (Çamlısaray- Camlısaray) denilen mevki yoğun olarak meşe ağaçlarıyla kaplıdır.

Yozgat iline 134 km, Çayıralan ilçesine 14 km uzaklıktadır.[2]

• Yerelnet10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.