II. Moshoeshoe

II. Moshoeshoe (doğum adı Constantine Bereng Seeiso) (d. 2 Mayıs 1938 - ö. 15 Ocak 1996), Lesotholu hükümdar. II. Moshoeshoe, Afrika ülkesi Lesotho'da 1966-1990 ve 1995-1996 yılları arasında Lesotho kralı olarak tahta çıkmıştır.

II. Moshoeshoe
Kral II. Moshoeshoe
Doğum	02 Mayıs 1938(1938-05-02) Morija, Lesotho
Ölüm	15 Ocak 1996 Maloti Dağı, Lesotho

Kendisi dünyaya geldiğinde morena e moholo (Türkçe:Büyük Koruyucu ve Sağlayıcı) unvanı ile şef olan babası Simon Seeiso Griffith'in soylu bir aileden gelmeyen ikinci eşinden olarak dünyaya gelen II. Moshoeshoe, dünyaya ilk geldiğinde kendisine Constantine Bereng Seeiso ismi verilmiştir.[1] Annesinin soylu bir aileden gelmemesi nedeniyle varisliği tartışılan II. Moshoeshoe, bu durum nedeniyle babasının üçüncü eşinden olan üvey kardeşi Leshoboro Seeiso'nun da morena e moholo iddiasında bulunmasına neden olmuştur. Babasının 1940 yılında hayatını kaybetmesi neticesinde ilk eşi ’Mantšebo çocukların küçük yaşta olması nedeniyle kral naibi olarak idareyi ele almıştır.

Bu süreçte annesinin de isteği doğrultusunda Roma'ya giden II. Moshoeshoe, burada Roma Primary School'unu ziyaret etmiş ardından da 1954-1957 yılları arasında Büyük Britanya'ya geçerek Ampleforth College'i ziyaret etmiştir. Bu eğitiminin ardından 1960 yılına kadar Oxford Üniversitesi'ne bağlı Corpus Christi Kolej'ine giden II. Moshoeshoe burada siyaset bilimi, felsefe ve ekonomi alanlarında eğitim almıştır.

Ülkesi Lesotho'da eğitimini tamamladıktan ve 25 yaşını doldurduktan sonra kendisine verilmesi düşünülen Basothoların Şefi unvanı, kral naibi ile girdiği münakaşa sonrasında birçok barena'nın desteği ile kendisine daha öncesinden verilmiştir. 12 Mart 1960 tarihinde kutlanan ve ülkelerinin ilk Yüce Şefi ve kralı olarak kabul edilen I. Moshoeshoe'yu anma günü olan Moshoeshoe’s Day kutlamaları gerçekleştirildiği gün yemin ederek II. Moshoeshoe adı ile tahta çıkmıştır.

Tahta çıktığında anayasa düzeyinde yetki ve sınırları net olarak belli olmayan II. Moshoeshoe, 1959 yılında Büyük Britanya hakimiyetindeki Basutoland'da yapılan ilk anayasa çalışmaları kapsamında morena e moholo'ların barenalar üzerindeki etkisini önemli ölçüde azaltılmıştır.[2] II. Moshoeshoe bundan sonraki süreçte yürütmenin daha çok etkisinin olduğu parlamenter bir sistem için görüş bildirmiş ve toplantılar yapmıştır. 1965 yılında gerçekleştirilen seçimlerde II. Moshoeshoe'nun da desteklediği monarşi yanlısı Marematlou Özgürlük Partisi(MFP) var olan 60 sandalyeden sadece dört tanesini elde edebilmiştir. Bu seçimlerin galibi Basutoland Ulusal Partisi (BNP) olmuş, kralın senatoya atadığı beş kişi de Anayasa Mahkemesi tarafından geçersiz kabul edilerek beş kişi görevden çekilmiştir.[3]

Yaşanan bu gelişmeler sonrasında desteklediği MFP ile en büyük muhalefet partisi Basutoland Kongre Partisi (BCP) arasında Ntsu Mokhehle önderliğinde taktiksel bir birliktelik sağlayan II. Moshoeshoe, buna rağmen koloni sahibi Britanya'nın iktidar partisi BNP ile ortak kararlar verilerek bölgenin Lesotho ismi ile bağımsızlığını kazanmasına engel olamamıştır. Bağımsızlık sonrası Kral unvanını alan II. Moshoeshoe ülke genelinde yetkilerinin arttırılması yönünde gösteriler düzenlenmesini sağlamış ve bu gösterilerde konuşmalar gerçekleştirmiştir. II. Moshoeshoe bu toplantıların sonuncusunu dua toplantısı adı altında 27 Aralık 1966 tarihinde yapmak iste de, dönemin başbakanı ve BNP lideri Leabua Jonathan bu toplantıyı yasaklamıştır. Bu yasak sonrasında kral toplantıya katılmasa da, binlerce gösterici burada toplanmış, göstericileri dağıtmayı başaramayan güvenlik güçleri güç ve silah kullanarak toplananları dağıtmaya çalışmıştır. Bu yaşanan ve Thaba Bosiu Affair olarak adlandırılan olaylarda on kişinin hayatını kaybettiği açıklanmıştır. Bu gelişmeler neticesinde kral II. Moshoeshoe, bundan sonra hükumetin bilgisi ve isteği dışında hareket etmeyeceği ve konuşmayacağı yönünde kararnameyi imzalamış ancak buna uyma konusunda sorun yaratmıştır.[4]

1970 yılında gerçekleştirilen seçimlerin BCP kazansa da, BNP seçimlerin geçersiz olduğunu ilan ederek iptal etmiştir. II. Moshoeshoe alınan bu kararı sert bir şekilde eleştirse de, BNP'nin ülkedeki etkisi nedeniyle durumu kabul ederek 10 Şubat 1970 tarihinde Hollanda'ya sürgüne gönderilmiştir. Hollanda'da bulunduğu süreçte her adımı BNP'nin görevlendirdiği bir kişi tarafından takip edilmiştir. II. Moshoeshoe'nin sürgünde olduğu dönemde eşi ’Mamohato tahta çıkmıştır. Birkaç ay sürgünde kaldıktan sonra yeniden ülkesine dönmesine izin verilen II. Moshoeshoe, görevi devralarak kral görevine devam etmiştir.

20 Ocak 1986 tarihinde Justin Lekhanya önderliğinde gerçekleştirilen askerî darbenin destekçisi olan II. Moshoeshoe, bu destek ile kendisinin yetkilerinin artırılması amacını hedeflemiştir. Darbe sonrası oluşturulan komitede de akrabalarına yer verilen II. Moshoeshoe, darbe hükûmeti ile ilişkilerini bozmamaya çaba göstermiştir. 1988 yılında Papa II. Ioannes Paulus'un Lesotho'yu ziyareti sırasında Lesotho Kurtuluş Örgütü, bir otobüste bulunan hacılara saldırı düzenlemiş, bu saldırı sonrasında başbakan Lekhanya, Apartheid yönetiminin işbaşında olduğu Güney Afrika Cumhuriyeti'nden yardım talep etmiştir. Bu çağrıya onay vermeyen çıkışından sonra II.Moshoeshoe'ya bağlı sekiz bakan görevlerinden azledilmiştir. Bu sırada İngiltere'ye Sabbatical etkinliği için giden II. Moshoeshoe, görevinden alınarak tahttan indirilmiştir.[5] Bu süreçte eşi ’Mamohato ikinci kez tahta çıkarılmıştır.

1990'da oğlu III. Letsie'nin kral olarak yemin ederek tahta çıkmasından iki yıl sonra 1992 yılında ülkesine morena Bereng Seeiso unvanı ile geri dönen II. Moshoeshoe, 1993 yılında gerçekleştirilen ve kralın yetkilerinin artırılması yönünde bir çabası ve isteği olmayan BCP'nin zaferi ile son bulan seçimlerden sonra oğluna destek vererek BCP hükumetine karşı darbe girişiminde bulunmasına katkı sağlamıştır. Darbe girişimi başarılı bir sonuç vermese de, yapılan görüşmelerde kendisi oğlunun yerine yeniden tahta çıkabileceğini belirtmiş ve bu isteği 25 Ocak 1995 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

Yeniden tahta geçtikten bir yıl sonra Ocak 1996 tarihinde sahibi olduğu hayvan çiftliğini ziyaretinden geri dönerken, Maloti Dağı'nda aracının uçuruma yuvarlanması sonrasında şoförü ile birlikte ölmüştür.[6]