Hasan Enver Paşa

1857 yılında İstanbul’da doğdu. Babası, 1848 Devrimleri sırasında Prusya'nın Polonya’yı işgali üzerine başlayan ayaklanmaya katıldıktan sonra Osmanlı İmparatorluğu’na sığınan ve "Mustafa Celaleddin" adını alarak Osmanlı Ordusu’nda görev yapan Mustafa Celâleddin Paşa'dır.

Mekteb-i Sultani'yi bitirdikten sonra Paris'te mühendislik eğitimi gördü. Alman kökenli Osmanlı generali Mehmed Ali Paşa'nın kızı Leyla Hanım'la evlendi. Bu evlilikten beş çocuğu oldu. Celile Hanım (1879-1957), Mustafa Celaleddin (1880-1919), Münevver (1885-1942), Mehmet Ali (1892-1915) ve Sara. Kızlarından Celile Hanım, şair Nâzım Hikmet'in, Münevver Hanım ise şair Oktay Rıfat'ın annesidir.

1868'de 262 numarayla kaydolduğu Mekteb-i Sultani'yi 1875 yılında tamamlayarak mezun oldu. Daha sonra Harbiye Mektebi'ni bitirerek babası gibi Osmanlı subayı oldu. İlk görevi Avusturya Ataşemiliterliği oldu. 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı’nı takip etmek için Yıldız Sarayı'nda kurulan Askeri Teftiş Heyeti'nin kuruluşunda bulundu, ardından Teselya'nın liman kenti Volos (Βόλος) ele geçirildikten sonra buradaki birliğin komutanlığına atandı.

1898 yılında Küba'nın İspanya'ya başkaldırısını izlemek üzere görevlendirildi. Bu görevin nedeninin II. Abdülhamid'in Girit ayaklanması için değerlendirmek üzere benzer deneyimler edinilmesi olduğu iddia edilir.

1901 yılında Boxer Ayaklanması sırasında olaylara karışan Uygur Müslümanları için gönderilen Nasihat Heyetine başkanlık etti. Heyetin diğer üyeleri arasında Bülent Ecevit'in büyükbabası olan Dadaylı Müderris Mustafa Şükrü Efendi ve Enver Paşa'nın eniştesi Miralay Nazım da bulunuyordu.

Emekliliğinde Erenköy'de bir okul kurdu. Ayrıca Edebiyat-ı Umumiye Mecmuası’nda Türk tarihi hakkında makaleleri yayınlandı. 1929 yılında İstanbul'da öldü.[1]

Latin Amerika üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan akademisyen ve yazar Mehmet Necati Kutlu’nun bulduğu 1898 yılına ait bir belgeden yola çıkarak Osmanlı’nın Küba’ya olan ilgisini araştıran Küba’nın Ankara Büyükelçisi Ernesto Gomez Abascal, aynı yıl Küba'nın 30 yıllık savaştan sonra İspanya’dan bağımsızlığını kazanması üzerinde durur. Hasan Enver’in Küba’dan gönderdiği raporlardan birinde ağır yaralandığını bildirdiğini de öğrenir. Yeterince bilgi edinemeyeceğini görünce bu konuyu roman olarak yazmaya karar verir ve Havana’da Türk Tutkusu[2] romanını yazar. Romanın Türkçeye çevirisinde yine Mehmet Necati Kutlu görev almıştır. Kitap Küba ve İspanya'da da yayınlanacaktır.[1]

NOT: Kitabın ilk baskısı Türkçe olarak Türkiye'de 2009 yılında Everest yayınlarınca yapıldı. Daha sonra Küba'da 2010 yılında, "El Enviado del Sultán"[3] adıyla yayımlandı. Kitabın ikinci Türkçe baskısı eylül 2012'de Nota Bene yayınları[4] tarafından yapılmıştır.