Halkaçayır, Yıldızeli

Halkaçayır köyünün tarihi 1864 yılında Müslüman Kafkas halkları ile Çarlık Rusya arasındaki savaşın Kafkas Müslümanları aleyhine sonuçlanması ve devamında Osmanlı İmparatorluğu ile Çarlık Rusya arasında varılan anlaşma sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Kafkas Müslümanlarını (Abhaz, Oset, Karaçay, Lezgi, Kumuh, Çeçen, Dağıstanlı, Nogay, Kabardey-Balkarlı) topraklarına kabul etmesi ile başlar. Söz konusu olayları takiben Kafkasya'dan ayrılan ve tam olmamakla beraber beş Abhaz kabilesinden beş aile, bir Karaçay kabilesinden bir aile, Nogay kabilesinden bir aile olmak kaydı ile (Kafkas halklarında kast sistemi olduğu için gelen aileler yanlarında uşaklıklarını yapan aileleri de (kölelerini) beraberinde getirdiklerinden 10-11 aileye-haneye tekabül eden bir topluluk) köyün şimdiki konumuna göre Yozgat-Sivas karayolu ile köy arasında kalan kıraç çayırlık alan o tarihlerde yoğun bir ormanlık alan olduğu ve bu alanın ortasında da bir çayırlık kısım olduğu, gelen göçmen Kafkaslıların da çadırlarını bu alana kurarak bir müddet burada yaşadıkları bilinmektedir. Bu alanın doğusunda hâlen su ihtiyaçlarını giderdikleri kaynaklar biraz daha düzenlenmiş haliyle varlığını devam ettirmektedir. Köyün şimdiki yerleşim yerinin ilk kurucuları ise Kars-Ardahan ve Erzurum-Horasan vilayetlerinden 1800'lü yılların ilk yarısında Sultan Mahmud ve Sultan Abdülmecid inkılap ve Tanzimat çalışmaları ve milliyetçilik akımlarının etkisi ile nüfusla ilgili iskan düzenlemeleri neticesinde naklettirdikleri bir kısım Kürtleşmeye yüz tutmuş Türkmen boylarıdır. Bunlar kendilerini Karslı ismiyle ayrı bir boy olarak da tanımlamaktadırlar. Daha sonra zamanla köyün şimdiki yerine taşınarak köyde yaşayan yerli halkla bütünleşmişlerdir. Azınlığa düşen yerli köylülerin ise bir kısmı köyden taşınmış, bir kısmı ise hâlen köy hayatına devam etmektedir. Halkaçayır köyünde sosyal yaşam hareketlenmeye başladıktan sonra yakın köylerden de göç yaşanmıştır. Çakraz (Yolkaya) köyünden bir Kürt aile, Üyükyaylası köyünden bir Kabardey aile, Tokat Sulusaray nahiyesinden bir Karaçay aile, Belcik köyünden bir Türkmen aile, Konaközü köyünden bir Oset aile, Sandal köyünden bir Türkmen aile, Faraşderesi köyünden bir Türkmen aile, Yassıkara köyünden bir Türkmen aile, Fındıcak köyünden bir Lezgi aile, kesin olmamakla birlikte Çöte veya Bahçebaşı köyünden de bir Kürt aile, Kapıköy köyünden bir Türkmen aile Halkaçayır köyüne taşınmıştır. Köy halkının yaşam tarzı, karşılıklı saygı, kültürel özellikleri, temizliği ön plana çıkaran köy hayatı ve dindarlığı ile kısa sürede çevre köylerde hatırı sayılır bir saygınlık kazanmıştır. 1950'li yıllarda yaklaşık 90 haneye kadar çıktığı bilinen köy 2010'lu yıllara gelindiğinde 10-12 haneye kadar gerilemiştir. Köyde Kafkas kültür ve yaşam tarzına ait bir faaliyet ve görünüm bulunmamaktadır. Ancak köy sakinleri kendilerini Çerkez olarak tanımlamaya devam etmektedir. 1970'li yıllara kadar yoğun olarak konuşulan Abhazca (Abazaca) artık tamamen unutulmuştur ve konuşulmamaktadır. Köyde tarım ve hayvancılık temel gelir kaynağıdır. 1960'lı yıllara kadar şeker pancarı üretimi yapılabilen köyde şimdilerde bu ürün hiç ekilmemektedir. Düz ve geniş bir arazi yapısı bulunması hayvancılığı cazip kılmaktadır. Köy eğitime oldukça önem vermektedir. Devlet kademesinde çalışanı olmayan aile neredeyse yok denecek kadardır. Ayrıca yurt dışında hatırı sayılır bir gurbetçi barındırmaktadır Halkaçayır. Almanya, Belçika, Danimarka bu ülkelerin başındadır. Köyün yoğun olarak dışarıya göç vermeye başlaması ise 1980 yıllardan itibaren gençlerin eğitim maksadı ile şehirde bulunma zorunluluğu ve muhtarlık seçimlerinin köye olan olumsuz etkisi. Adayların biraz da eğitimsizlikten kaynaklanan "oy veriyorsan dostumsun, vermiyorsan düşmanımsın" yaklaşımı köyde huzuru bozan temel neden olmuş ve zamanla köy birlik ve bütünlüğünü kaybetmiştir. Ancak 2000'li yıllara gelindiğinde bu sıkıntılar gençlerin de anlayışlı bakış açıları ile ancak düzelmeye başlamıştır. Çok az da olsa köye dönüşler başlamıştır.

Kafkasya'dan 1864 yılında göç ederek gelmiş olan genellikle Abaza-Aşkaruwa kökenli bir nüfus yapısına sahiptir. Çerkez yemekleri her daim özel günlerde ve gecelerde misafirlerin ve ev halkının önüne memnuniyetle getirilerek misafirperverlik konusunda da örnek bir yerdir. Köy bugüne kadar gelenek ve göreneklerinden hiçbir şey kaybetmemiştir. Köyün gençleri yılda bir kez düzenlenen şenlikle bir araya gelir, eğlenceler düzenlenerek kaynaşma sağlanır.

Sivas iline 70 km, Yıldızeli ilçesine 24 km uzaklıktadır.

• Yerelnet