Halkçı Parti

Halkçı Parti (HP), 12 Eylül Darbesi'nden sonra kurulmuş merkez sol bir Türk siyasal partisiydi.

Halkçı Parti
Kısaltma HP
Genel başkan Aydın Güven Gürkan
Kurucu Necdet Calp
Kuruluş tarihi 20 Mayıs 1983
Kapanış tarihi 2 Kasım 1985
Öncülü Cumhuriyet Halk Partisi
Ardılı Sosyaldemokrat Halkçı Parti
İdeoloji Sosyal demokrasi
Sekülerizm/Laisizm
Siyasi pozisyon Merkez sol

20 Mayıs 1983'te kurulmuş, 2 Kasım 1985'te Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) ile birleşerek Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) adını almıştır. Bu partiyle, Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) 12 Eylül Darbesi'nden sonra kapatılmasının siyasal yaşamda yarattığı boşluğun doldurulması amaçlanmıştır.

Kuruluşu

Halkçı Parti 12 Eylül 1980 Darbesinden sonra başbakanlık müsteşarlığı yapan, CHP'nin eski genel başkan İsmet İnönü'nün de özel kalem müdürlüğünü yapmış olan Necdet Calp ve arkadaşları tarafından kuruldu. Mucip Ataklı, Ahmet Kemal Aydar, Engin Aydın, Neriman Elgin, Fahrettin Özdilek, Mustafa Kemal Palaoğlu, Bahriye Üçok da kurucular arasındaydı. Calp genel başkan, Yılmaz Hastürk de genel sekreter oldu.

SODEP'in kurulması HP'nin gelişmesini önemli ölçüde engelledi. SODEP, HP'yi danışıklık ile suçluyordu. Ama Millî Güvenlik Konseyi SODEP'in kurucularını veto edip partinin genel seçimlere katılamayacağı anlaşılınca, HP için gelişme olanağı doğdu. Bazı kurucuları Millî Güvenlik Konseyi'nce veto edilmekle birlikte HP kurucu sayısını tamamladı ve kendini sosyal demokrat ilan eden tek sol parti olarak seçime katıldı. HP seçime giren partiler arasında milletvekili aday listesi, Millî Güvenlik Konseyi'nce en çok veto edilen partiydi. Veto edilen 84 adayın yerine yenileri ilan edildiyse de, yeni vetolar ile HP seçime 13 milletvekili adayı eksiği ile katılabildi.

Girdiği seçimler

6 Kasım 1983 genel seçimlerinde HP toplam 5,277,698 oy (yüzde 30.46) alarak 400 kişilik TBMM'de 117 milletvekilliği elde etti ve ana muhalefet partisi durumuna geldi. Ama HP'nin muhalefeti yetersiz görülüyor ve sürekli eleştiriliyordu. Parti içinde de yönetime karşı eleştiriler vardı.

28 Mart 1984 yerel seçimlerinde HP toplam 1,524,667 oyla, oyların ancak yüzde 8.87'sini aldı ve hiçbir yerde belediye başkanlığı kazanamadı. Partinin oy kaybının büyüklüğü seçime SODEP'in de katılmasından ileri gelmiş, birkaç ay önce genel seçimde kazanılan oyların çoğu SODEP'e kaymıştı.

SODEP ile birleşilmesi

29 Haziran 1985'te yapılan HP Büyük Kongresi'nde parti yönetimi önemli ölçüde değişti; daha önce partinin genel sekreterliğinde bulunan Aydın Güven Gürkan genel başkan, Halil İbrahim Şahin de genel sekreter oldu. Gürkan'ın başkanlığında HP, SODEP ile birleşmek için yoğun girişimlerde bulundu. 17 Ağustos 1985'te Halkçı Parti Küçük Kurultayı toplandı ve SODEP ile birleşilmesi yolunda ilke kararı aldı. 21 Eylül'de iki parti arasında birleşme protokolü imzalandı. 2 Kasım'da toplanan HP Olağanüstü Kurultayı partinin tüzük ve programıyla birlikte adını da Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) olarak değiştirdi. Üye sayısı 33'ten 80'e çıkarılan Merkez Karar ve Yönetim Kurulu'nun (MKYK) 47 yeni üyesinden 40'ı SODEP'li, 7'si de HP kökenliydi. Böylece MKYK üyelikleri SODEP ve HP kökenli üyeler arasında eşit olarak bölündü. 3 Kasım 1985'te toplanan SODEP Olağanüstü Kurultayı'nda da SODEP kendisini feshederek SHP'ye katıldı.

Seçimlerde HP

Genel seçimler

Türkiye Büyük Millet Meclisi
Seçim Harita Genel Başkan Oy Oran Sandalye
1983Necdet Calp5,285,804
%30.46
117 / 400

Yerel seçimler

Seçim Genel Başkan İl Genel Meclisi Belediye
Oy %
1984Necdet Calp1,552,186
%8.76
92 / 1.700

Kaynakça

    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.