Hacer

Hacer (İbranice: הָגָר‎, romanize: Hāḡār; Arapça: هَاجَر Hājar; Grekçe: Ἁγάρ Hagár), Yaratılış Kitabında ismi geçen Mısırlı kadındır. Çocuğu olmayan Sare tarafından İbrahim'e sunulduğunda henüz genç yaştaydı; İsmail'i doğurdu.^{[Yaratılış 16:11]}

İbrahim'in Hacer'i ve İsmaili göndermesi

Hacer ve oğlu İsmail Arap Çölünde, François-Joseph Navez

İslamik kaynaklara göre, Mısır firavunlarından Senan bin Ulvan'ın İbrahim'in karısı Sare'ya hediye ettiği Etiyopyalı bir köledir. İbrahim, çocuğu olmayan Sare'nin izniyle Hacer'le evlenir ve bu evlilikten Muhammed'in nurunu taşıyan İsmail doğar. Bu yüzden Sare, ilerlemiş yaşına karşın Hacer'i kıskanır. Bunun ardından İbrahim ilahi emir üzerine Hacer ve İsmail'i o dönemde kimsenin yaşamadığı Mekke vadisine getirip bırakır.[1] Hacer Allah'nın yardımıyla güçlüklere göğüs gererek oğlunu yetiştirir. Kitabı Mukaddes'te ise Hacer'in daha gebeyken Sare'nin eziyetinden kaçtığı, ama Tanrı'nın bir meleğinin uyarısıyla geri döndüğü anlatılır [2]. Tekvin'e göre Hacer'in daha sonra yerleştiği yer ise Beerşeba Çölüdür [3].

Köle kökenli olmasına karşın Hacer, güçlü imanı dolayısıyla daha İslam öncesinde soyluluk simgesi durumuna gelmiştir. Hacer'in, yiyecek ve içeceklerinin tükenmesi üzerine ağlayan İsmail'e su bulmak için yakındaki iki tepe (Safa ve Merve) arasındaki koşuşmasının müminlerce de tekrar edilmesi İslam'da hac ibadetinin gerekleri arasında yer alır. Zemzem suyu da Hacer ile İsmail'e bağışlanan ve o günden beri hiç tükenmeyen bir armağan olarak görülür. Zemzemin bulunması üzerine Mekke bir yerleşim yeri olmaya başlar.[1] İslam inanışına göre daha sonra Mekke'ye dönen İbrahim burada İsmail ile birlikte Kabe'yi inşa eder. Evlilik çağına giren İsmail, komşuları Cürhum kabilesinden önce Mudad'ın kızı Seyyide, sonra da Amr'ın kızı Ra'le ile evlenir. Bu evliliklerden doğan 12 oğlunun, Mekke çevresini dolduran Arapların ataları olduğuna ve (Yahudiler de İsmail'in Filistin'in güneyindeki Bedevi halklarının atası olduğuna inanırlar.) Hacer bu nedenle arab-ı müstaribe adı verilen bu Arapların büyük annesi sayılır. Muhammed'in Hacer için Araplara "İşte bu kadın sizin annenizdir." dediği söylenir. Hacer'in Kabe içinde Hıcr, Hatim ya da Hazire denilen bölümde gömülü olduğuna inanılır. Uzun etek modasının da Hacer ile başladığı rivayet edilir.