Hüseyin Gezer
Hüseyin Gezer (1920 - 27 Aralık 2013), Türk heykeltıraş.
Hüseyin Gezer | |
---|---|
Doğum |
1920 Mersin, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 27 Aralık 2013 |
Uyruk | Türk |
Alanı | Heykel |
Sanat eğitimi | İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi |
Ünlü yapıtları |
Türkiye Büyük Millet Meclisi Anıtı Hacettepe Üniversitesi Bayraklaşan Atatürk Anıtı Fatih Sultan Mehmet Anıtı Antalya Ulusal Yükseliş Anıtı |
1920 yılında Mersin'in Mut ilçesinin Kıravga Köyü'nde doğdu.
İlkokulu Mut'ta, ortaokulu Silifke'de okuduktan sonra, Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulu'nu bitirdi (1940). 1 yıl öğretmenlik yaptıktan sonra, askerlik hizmetini tamamladı. Dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel'in emriyle, mecburi hizmeti ertelenerek Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü'ne girmesi sağlandı (1944). Belling'in öğrencisi oldu ve 1948'de okulu bitirdi.
Burslu olarak Paris'e gitti ve burada Julian Akademisi'nde Prof. Gimond'un atölyesinde çalıştı. Yurda dönünce, Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü'ne asistan olarak girdi (1950). Modlaj öğretmenliği, atölye öğretmenliği, müdür yardımcılığı, müdürlük (daha sonra başkanlık), ayrıca 1969-1976 yılları arasında Resim ve Heykel Müzesi müdürlüğü yaptı. Okulla ilgili kanun uyarınca "profesör" unvanını aldı.
1950 ile 1960 yılları arasında heykelde ora ve kompozisyon prensiplerinn matematiksel prensiplerine eğilmiştir. Bu devrede yapmış olduğu Efe'nin aşkı, Çocuk ve Ana kompozisyonları bu etki altındaki işleridir.
Anıt çalışmaları ise yatay ve dikeylerin hakim olduğu bu statik düzenin zıddına bir kuruluştadır. Bunlarda daha çok diyagonallerin ördiği, dinamik vir düzen ağır basar. Yapıtlarında, genellikle ana çatı ve onu oluşturan elmanların birbirleriyle plastik ilişkileri net olarak kendilerini hissettirirler.
Anıtta kaideyi, heykeli üzerinde taşıyan bir eleman olarak gören uyuglamaya, Antalya anıtını gerçekleştirerek ilk defa o karşı çıkmıştır. Ve kaidenin de anıtın ritmine, plastik düzeneine ve ifadesine katılan bir eleman olarak kllanılması görüşünü savunmştur.
Hüseyin Gezer’in İstanbul Resim ve Heykel Müzesi ile yurdumuzun çeşitli yörelerinde anıtsal nitelikte özgün yapıtları bulunmaktadır.
Bunlardan; Antalya'da bulunan Ulusal Yükseliş Anıtı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde bulunan TBMM Atatürk Anıtı, Karabük Demir Çelik Fabrikaları “Atatürk Anıtı”, Ordu “Atatürk Anıtı”, Hacettepe Üniversitesi “Bayraklaşan Atatürk Anıtı”, İstanbul Avcılar’da bulunan “Atlı Atatürk Anıtı”, Ankara İçişleri Bakanlığı “Polis Şehitleri Anıtı”, Adana “Atatürk ve 5 Ocak Anıtı”, Isparta “Atatürk Gül ve Halı Anıtı”, Avustralya'daki Kanberra Atatürk Anıtı özellik taşıyan çalışmaları arasındadır.
Hüseyin Gezer'in ayrıca; "Cumhuriyet Dönemi Türk Heykeli" (Hüseyin Gezer, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları) ve "50 Yılın Türk Resim ve Heykeli" (Nurullah Berk-Hüseyin Gezer, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları) adlı iki adet yazılı eseri bulunmaktadır. Hüseyin Gezer, 2013 yılında İstanbul’da ölmüştür.[1]
Türkiye Büyük Millet Meclisi - TBMM Atatürk Anıtı
Anıtta Atatürkçülüğün iki temel ilkesi yorumlanmaktadır: Özgürlük ve Bağımsızlık.
Anıtta bu iki ilke sembolize edilirken, klasik geleneklere bağımlı kalınmış, Bağımsızlık BAYRAK, Özgürlük ise Atatürk'e özgü akıcılık niteliğini simgeleyen ışık yani MEŞ'ALE ile betimlenmiştir.
Anıt, bütünleştiği TBMM Mimarisine hakim olan yatay ve dikey geometrik görüntüye uygun olarak düzenlenmiştir. Bununla birlikte, çevresine dinamik bir ses katmak amacı ile formlarda diyagonal ve eğik hatlar tercih edilmiştir. Bu hatlarda ayrıca Atatürkçülüğün atılımcı ve azimli karakteri görünmektedir.
Millet Meclisi Vakfı tarafından açılan iki aşamalı yarışma sonucunda heykeltraş Prof. Hüseyin Gezer'in eseri büyük Jüri tarafından birinciliğe layık görülmüştür.
Anıtın kaidesi Mimar İmran Gezer tarafından projelendirilmiş ve Kutlutaş Holding A.Ş. tarafından TBMM'ye ve Atatürk'e armağan olarak yapılmıştır.[2]
Antalya Ulusal Yükseliş Anıtı[3]
Bugünkü Cumhuriyet Meydanı'ndaki “Ulusal Yükseliş Anıtı” 1964 yılında açılmıştır. Heykeltıraş Prof. Dr. Hüseyin Gezer tarafından yapılan ve bedeli Antalya halkından toplanan bağışlarla karşılanan bu heykel, anıt heykelciliğine, kaide ile figürler arasında bir bütünlük kurması, kaidenin de anıtın anlatımına katılması yönünden bir yenilik getirmiştir. Altı metre yüksekliğindeki heyekele, 12 ton bronz malzeme kullanılmıştır.
Atatürk Anıtı Yaptırma Derneği Başkanı Muharrem Önal Bey'in Mimar Tarık Akıltopu ile Anıt için açtığı iki aşamalı yarışmaya 28 proje katıldı. Yarışma sonunda, katılanlar arasındaki 5 projenin heykeltıraşları ikinci bir yarışmaya davet edildiler. Sonuçta ise; Prof.Dr. Hüseyin Gezer'in projesi birinci seçildi Bir yandan heykel yapılırken, diğer yandan dikileceği yer arandı. Cumhuriyet Meydanı uygun yer olarak saptanınca, kaide projesi uygulamasını Antalyalı Mimar Tarık Akıltopu üstlendi. Kaidedeki granit taşlar, Korkuteli yolu üzerindeki Yenice'den getirilmiştir. Anıtın kaidesi betonarme kabuk olup, içi boştur. Bronz heykelin ağırlığını 4 adet betonarme kolon taşımaktadır. Kaidedeki dik yüzeylere İstiklal Savaşı'nın çeşitli evrelerinin adı yazılmaya çalışılmış, ancak tamamlanamamıştır.
Antalya Ulusal Yükseliş Anıtı'nın vermek istediği mesaj şöyledir: Yerden birden bire yükseliveren kaidenin en uç noktasında yer alan figürler, kurtuluşu, birlik ve beraberliğimizi, yüce Atatürk'ün önderliğinde, bir dizi zaferle kurulan modern Türk Devletini temsil eder. Anıt kaidesinde yer alan tarihler 19 Mayıs 1919'dan başlayarak yeni Türkiye Devletinin kuruluş sürecini başlatan zaferler, devletin kuruluşunda atılan adımlar, yeni Türk Devletine modern kimliğini veren devrimler zeminden başlayarak hızla yükselen anıtın basamaklarını meydana getirir. Ayrıca altta bulunan, üzerinde çeşitli olayların ve inkılap tarihlerinin yer aldığı basamaklar Hürriyet için verilen çabayı; üstte Atatürk'ün bindiği şahlanan "gemsiz" at bağımsız yükselmeyi simgeler. Atatürk'ün yanında yer alan kız-erkek figürleri gençliğin ülkenin bekçiliğini ve onlara verilen güven anlamını taşır. Türkiye'nin en anlamlı anıtlarından biridir.
En önemli Atatürk anıtlarının listesi[4]
Eser Adı | Tarih | Eser Yeri |
Nuh Naci'nin Büstü | 1949 | (O Tarihteki) İstanbul Aksaray Kayseri Öğrenci Yurdu |
Karamanoğlu Mehmet Bey Büstü | 1951 | Karaman |
Kore Gazileri Anıtı Rölyefleri | 1954 | İskenderun |
Çocuk ve Ana Kompozisyonu | 1957 | Hacettepe Üniversitesi (Ana ve Çocuk Sağlığı Merkezi) |
Atatürk Anıtı | 1959 | Karabük Demir Çelik Fabrikası |
Atatürk Anıtı | 1961 | Geyve / Sakarya |
Atatürk Anıtı - Akhisar | 1962 | Akhisar |
Atatürk Anıtı - Balıkesir | 1963 | Balıkesir |
Ulusal Yükseliş Anıtı | 1964 | Antalya |
Atatürk Anıtı - Ayvalık | 1964 | Ayvalık |
Gazi Ahmet Muhtar Paşa Büstü | 1964 | Kars |
Ordu - Atatürk Anıtı | 1964 | Ordu |
Tunceli - Atatürk Anıtı | 1965 | Tunceli |
Atlı Atatürk Anıtı | 1966 | Polatlı |
Yahya Kemal Anıtı | 1969 | Yıldız Barbaros Parkı |
Dumlupınar Savaş Alanı "Büyük Saldırı" Rölyefi | 1969 | Dumlupınar |
Bayraklaşan Atatürk Anıtı | 1970 | Hacettepe Üniversitesi |
Atatürk Başı | 1972 | Paris - Türk Büyük Elçiliği |
Dostluk Simgesel Kompozisyon | 1972 | Lizbon - Türk Büyük Elçiliği Önü |
Atatürk Anıtı | 1973 | Silivri |
Karacaoğlan Heykeli | 1973 | Mut |
Atlı Atatürk Anıtı (Mim. İmran Gezer ile Birlikte) | 1976 | İstanbul Avcılar |
Atatürk'ün Bitlis'e Gelişrini Temsil Eden
Büyük Kabartma ve Çeşme Kompozisyonu (Mim. İmran Gezer İle) |
1980 | Bitlis Parkı |
TBMM Özgürlük ve Bağımsızlık Anıt Kompozisyonu (Mim. İmran Gezer İle) | 1981 | TBMM Önü |
Polis Şehitleri Anıtı | 1982 | Ankara İçişleri Bakanlığı Yanı |
Atatürk Gül ve Halı Anıt Kompozisyonu (Mim. İmran Gezer İle) | 1983 | Isparta |
Çocuk ve Ana Kompozisyonu + Kurtuluş Savaşı'nda Türk Kadını Rölyefi | 1983 | Gebze / Çolakoğlu Kız Meslek Lisesi |
Kadın Hakları Anıtı | 1984 | Söğütlüçeşme Kadıköy |
Kurmay Yüzbaşı Mustafa Kemal Heykeli | 1985 | Harp Akademileri Kampüsü İstanbul |
Faith Sultan Mehmet Anıtı (Mimar İmran Gezer İle Birlikte) | 1987 | Fatih - Saraçhane Parkı |
Atatürk Anıt Kompozisyonu (Mimar İmran Gezer İle Birlikte) | 1988 | Karadeniz Ereğli |
Atatürk Anıtı (Mimar İmran Gezer İle Birlikte) | 1988 | Gaziosmanpaşa, Küçükköy |
Atatürk Büstü (19 Mayıs 1919 Arifesindeki Kıyafetiyle) | 1991 | Atatürk Müzesi - İstanbul |
Silifke'nin Yoğurdu - Genç Kız Figürü | 1992 | Silifke |
Atatürk Anıtı | 1994 | Silifke |
Adnan Saygun Heykeli | 1994 | Ankara Devlet Konservatuvarı |
Atatürk Anıtı | Bilkent Üniversitesi | |
Atatürk Anıtı | Mersin Üniversitesi | |
Adana Atatürk ve 5 Ocak Anıtı | Adana | |
Atatürk Başı | İstanbul Belediye Sarayı Girişi | |
Atatürk Başı | İzmir Fuar Girişi |
Eserleri
Başlıca eserleri şunlardır:
- Türbanlı Kadın
- Çıplak Kadın
- Çocuk ve Ana
- Efe'nin Aşkı
- Köprülü Mehmet Paşa büstü
- Atlılar
- Yahya Kemal Başı
- Yahya Kemal Heykeli (1968) (Beşiktaş Yahya Kemal Parkı'nda)
- Atatürk Başı büstü (Kanberra'daki Atatürk Anıtı'nda sergilenmektedir)
- Geyve, Karabük, Akhisar, Balıkesir, Antalya, Polatlı, Atatürk anıtları
- Mut Karacaoğlan Heykeli
- Polis Şehitleri Anıtı (Ankara)
- 50. Yıl Atatürk büstleri (Yarışma 2 birincilik ödülü)
- Bilkent Üniversitesi girişinde yer alan meşale tutan Atatürk büstü
Müzelerdeki Bazı Eserleri
Eser Adı | Tarih | Eser Yeri |
Türbanlı Kadın | 1945 | İstanbul Devlet Resim ve Heykel Müzesi |
Nü | 1948 | İstanbul Devlet Resim ve Heykel Müzesi |
Efe'nin Aşkı | 1951 | İstanbul Devlet Resim ve Heykel Müzesi |
Köprülü Mehmet Paşa Büstü | 1953 | İstanbul Devlet Resim ve Heykel Müzesi |
Atlılar | 1966 | İstanbul Devlet Resim ve Heykel Müzesi |
Yahya Kemal Başı | 1969 | İstanbul Devlet Resim ve Heykel Müzesi |
Yatan Kadın ve Hasta Çocuk | 1983 | Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi |
Çocuk Özlemi | 1984 | Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi |
Çocuğun Değeri | 1984 | Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi |
Adnan Saygun Başı | MSÜ Devlet Konservatuvarı | |
İbrahim Çallı Heykeli | 1994 | Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi |
Atatürk Anıt Eskizi | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Kalpaklı Mareşal Atatürk Büstü | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Atatürk Büstü | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Atatürk Başı | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Atatürk Başı | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Ayakta Atatürk | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Adnan Saygun Başı | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Pelerinli Atatürk | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Erkek Başı | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Atatürk Başı | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Hüseyin Gezer Başı | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Atatürk Başı | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Bülent Ecevit Büstü | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Yahya Kemal Anıt Eskizi | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Atatürk Başı | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Anne ve Çocuk Figürü | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Yatan Kadın | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Yatan At | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
İkili Figür | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Atatürk Başı | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Kadın Figürü | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Fatih Anıtı | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Tayını Emziren At | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Fatih Anıt Eskizi | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Anıt Eskizi | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Fatih Anıt Eskizi | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Fatih Anıt Maketi | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Fatih Anıt Eskizi | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Yatan At | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Anıt Eskizi | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Bülent Ecevit Büstü | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
İkili Figür | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Atatürk Anıt Eskizi | 2020 | İstanbul Resim ve Heykel Müzesi |
Resim galerisi
- Fatih Saraçhane Parkı - Fatih Sultan Mehmet Anıtı
- Isparta - Atatürk Gül ve Halı Kompozisyonu
- Hacettepe Üniversitesi - Bayraklaşan Atatürk Anıtı
- Antalya Cumhuriyet Meydanı - Ulusal Yükseliş Anıtı
- Balıkesir Atatürk Anıtı
- Ayvalık Atatürk Anıtı
- Ordu Atatürk Anıtı
- Antalya Cumhuriyet Meydanı - Ulusal Yükseliş Anıtı
- Karabük Demir Çelik Fabrikası Atatürk Anıtı'nı Çalışırken
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Atatürk Anıtı
- İstanbul Avcılar Atlı Atatürk Heykeli'ni çalışırken
- Hüseyin Gezer - Keçi
- Hüseyin Gezer - Kore Gazileri Anıt Rölyefi
- Hüseyin Gezer - Efe'nin Aşkı
- Geyve Atatürk Büstü
- Duatepe Yarışması Gazete Küpürü
- TBMM Atatürk Anıtı - Hüseyin Gezer
- TBMM Atatürk Anıtı Açılış Töreni
- Atatürk ve Kadın Anıtı
- Hüseyin Gezer - Ordu Atatürk Anıtı İlk Hali
- Hüseyin Gezer - Ankara Polatlı Atatürk Anıtı
- Hüseyin Gezer TBMM Anıtını Çalışırken
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Anıtı
- Hüseyin Gezer
Katıldığı Yarışmalar ve Aldığı Ödüller[5]
1951 Anıtkabir Heykelleri Yarışması – Hürriyet Kulesi Rölyefi’ne Katılım. 2.’lik Ödülü
1963 Antalya Anıtı Yarışması (2 Aşamalı) – 1.’lik Ödülü
1965 Ankara Fen Fakültesi Atatürk Anıt Yarışması 2.’lik ve 3.’lük ödülleri, Mansiyon
1966 Dumlupınar Anıtı 3. ‘lük Ödülü
1973 Kültür Bakanlığı’nca açılan 2 Atatürk Büstü Yarışması, Her ikisinde de 1.’lik Ödülü
1975 Türkiye Büyük Millet Meclisi Anıtı (2 Aşamalı Yarışması) Yüksek Mimar İmran Gezer ile birlikte 1.’lik Ödülü
1988 İstanbul Duatepe’ye Yapılacak Fatih Anıtı Yarışması (İstanbul Belediyesi) 1.’lik Ödülü
Kaynakça
- 50 Yılın Türk Resim ve Heykeli. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. 1973. ss. 156-164.
- "Türkiye Büyük Millet Meclisi Açık Erişim". Erişim tarihi: 2020. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=
(yardım) - "Hüseyin Çimrin - Antalya Ulusal Yükseliş Anıtı". Hüseyin Çimrin. 15 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Cumhuriyet Dönemi Türk Heykeli. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. 1984. ss. 174-188.
- Sanat Çevresi Dergisi. Mayıs 1985. s. 16. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=
(yardım);