Güney Han
Güney Han (basitleştirilmiş Çince: 南汉; geleneksel Çince: 南漢; pinyin: Nán Hàn) Beş Hanedan On Krallık döneminde (907-960) Çin'in güney kıyılarında 917'den 971'e kadar varlığını sürdürmüş bir krallıktır. Krallık, bugün Guangzhou olarak adlandırılan başkenti Hing Wong Fu'yu (興王府) fazlasıyla genişletmişti. Diğer Çin krallıklarına ek olarak Güney Han konumu sebebiyle güneyde yaşayan Vietnam halkı (geleneksel Çince: 越) ile de ilişki geliştirmişti.
Güney Han 大越 / 大漢 Büyük Yue / Büyük Han | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 917-971 | |||||||||
| Başkent | Panyu | ||||||||
| Yaygın diller | Middle Chinese | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| İmparator | |||||||||
• 917-941 | Liu Yan | ||||||||
• 941-943 | Liu Fen | ||||||||
• 943-958 | Liu Cheng | ||||||||
• 958-971 | Liu Chang | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
• Kuruluşu | 917 | ||||||||
• "Yue" olan isim "Han" olarak değiştirildi | 918 | ||||||||
• Dağılışı | 971 | ||||||||
| |||||||||
| Çin tarihi | |||
 Çin Tarihi
İlk Çağ
Orta Çağ
Yeni Çağ
Yakın Çağ
| |||
Güney Han'ın kuruluşu
Liu Yin, 905'te Tang hanedanı tarafından bölgesel yönetici ve komutan olarak görevlendirildi. Tang iki yıl sonra düştüğünde Liu diğer güneyli liderlerin yaptığı gibi kendisini yeni bir krallığın kurucusu olarak ilan etmedi. O yalnızca 909'da Nanping Prensi unvanını devraldı.
911'de Liu Yin'in kardeşi Liu Yan, kardeşi öldükten sonra kendisini Nanhai Kralı olarak ilan etti. Altı yıl sonra başlangıçta "Büyük Yue" veya "Büyük Viet" (大越) adını verdiği yeni bir krallık kurduğunu ilan etti, ancak bir yıl sonra krallığın adını Güney Han olarak değiştirdi. Soyadı Liu (劉) aynı zamanda Han Hanedanının da imparatorluk soyadı olan Liu Yan bu ünlü hanedanın mirasçısı olduğunu iddia etti. Krallık Çin tarihinde genellikle Güney Han Hanedanı olarak anılır.
Bölgesel genişleme
Başkenti Guangzhou ile birlikte krallığın toprakları Guangdong, Guangxi, Hanoi ve Hainan Adası'nın kıyı kesimlerini kapsıyordu. Min, Chu ve Güney Tang ile sınırları olan krallığın aynı zamanda Çinli olamayan Dali ve Champa (şimdiki Hue) Krallıkları ile de sınırları vardı. 945 ve 951'de Güney Tang sırasıyla Min ve Chu'yu fethedince Güney Han'ın kuzeydeki bütün sınırları Güney Tang'ın eline geçti.
Güney Han'ın yıkılışı
Beş Hanedan 960'ta, Song Hanedanı'nın Hou Çov'un (veya Sonraki Çov) yerini almasıyla sona erdi. Yeni Song hükümdarları da kendilerini Sonraki Çov'un harekete geçirdiği birleşme sürecini devam ettirmeye adadılar. 960'lar ve 970'ler boyunca Song, 971'de Güney Han hanedanını kendi hakimiyetine alıncaya kadar güneydeki etkisini artırdı.
Hükümdarları
| Türbe adı ( Miao Hao 廟號 miao4 hao4) | Sonradan verilen ad ( Shi Hao 諡號 ) | Adı | Taht süresi | Dönemin adı (Nian Hao 年號) ve süresi |
|---|---|---|---|---|
| 高祖 gao1 zu3 | 天皇大帝 tian1 huang2 da4 di4 | 劉巖 liu3 yan2, or Liu Yan|劉龑 liu3 yan3 after 926 | 917-941 | Qianheng (乾亨 qian2 heng1) 917-925 Bailong (白龍 bai2 long2) 925-928 |
| Yok | 殤帝 shang1 di4 | 劉玢 liu3 bin1 | 941-943 | Guangtian (光天 guag1 tian1) 941-943 |
| 中宗 zhong1 zong1 | Yok | 劉晟 liu3 cheng2 | 943-958 | Yingqian (應乾 ying4 qian2) 943 Qianhe (乾和 qian4 he2) 943-958 |
| 後主 hou4 zhu3 | Yok | 劉鋹 liu3 chang3 | 958-971 | Dabao (大寶 da4 bao3) 958-971 |
Kaynakça
- Mote, F.W. (1999). Imperial China (900-1800). Harvard Üniversitesi Press. ss. 11, 15. ISBN 0-674-01212-7.
- Schafer, Edward H. "The History of the Empire of Southern Han: According to Chapter 65 of the Wu-tai-shih of Ou-yang Hsiu", Zinbun-kagaku-kenkyusyo (ed.), Silver Jubilee Volume of the Zinbun-kagaku-kenkyusyo. Kyoto, Kyoto Üniversitesi, 1954.
- Tarling, Nicholas, (Ed.) (1999). The Cambridge History of Southeast Asia (Volume One, Part One): From early times to c. 1500. Cambridge University Press. s. 139. ISBN 0-521-66369-5.