Farmasötik botanik

Farmasötik botanik; doğrudan ilaç olarak kullanılan bitkileri, ilaç yapımında kullanılan bitkileri, zehirli bitkileri ve ekonomik önemi olan bitkileri inceleyen bir bilim dalıdır.

Bu bitkilerin bitki sistematiğindeki yerini esas alarak; anatomik ve morfolojik yapılarını, Dünya üzerindeki yayılışlarını, ilaç yapımında kullanılan kısımlarını (droglarını), droglarının kullanım şekillerini, etkilerini ve etken maddelerini incelemektedir.[1]

Tarihçe

Kitab-al Haşayiş'den bir bölüm

İnsanların bitkilerden ilaç şeklinde yararlanması insanlık tarihi kadar eskidir. Bu konudaki ilk yazılı kaynak M.Ö. 1550 tarihli Ebers Papirüsleri'dir. Bu papirüslerde yaklaşık 700 bitki türünden bahsedilmektedir. Anadolu'daki tıbbi bitkiler konusunda yapılmış en kapsamlı çalışma Pedanius Dioscorides tarafından Grekçe kaleme alınan "Peri hyles iatrikes" (Latince: De materia medica, Arapça: Kitab-al Haşayiş, Türkçe: İlaçlar bilgisi) isimli eserdir. M.S. 1.yüzyılda kaleme alınan eserde 500 kadar bitki türünün tarifi ve kullanımı anlatımaktadır.[2]

Bu bilim dalı, Türkiye'de 1839 yılından beri ders olarak Eczacılık fakültelerinde okutulmaktadır. Özellikle Türkiye'nin geleneksel halk ilaçları; Türkiye'deki tıbbi bitkiler, gıda olarak tüketilen bitkiler, zehirli bitkiler, ekonomik değeri olan kültür bitkileri, keyif verici ve bağımlılık oluşturan bitkiler ile boya bitkileri; Türkiye florasına yönelik araştırmalar ve Etnobotanik çalışmalar bu dersin kapsamına girmektedir.[3][4]

Türkiye'de bu alanında çalışma yapmış önemli isimler arasında Prof. Turhan Baytop ve Prof. Asuman Baytop yer almaktadır.

Penisilin antibiyotiği sentezleyen bir mantar türü olan Penicillium chrysogenum
Bir drog örneği (Hint Cevizi adı ile bilinen Myristica fragrans bitkisinin arillusları)

Kapsamı

Bakteriler Siyanobakteriler Su yosunları Mantarlar Likenler Kara yosunları Eğreltiler
Hepaticae
  • Equisetaceae
  • Lycopodiaceae
  • Osmundaceae
  • Aspidiaceae
  • Athyriaceae
  • Hypolepidaceae
  • Aspleniaceae
  • Adiantaceae
  • Polypodiaceae
  • Salviniaceae
Tohumlu Bitkiler
Açık Tohumlular Kapalı Tohumlular

-

Monokotiledonlar

Kapalı Tohumlular

-

Dikotiledonlar

-

Apetalae

Kapalı Tohumlular

-

Dikotiledonlar

-

Dialypetalae

Kapalı Tohumlular

-

Dikotiledonlar

-

Sympetale

[5]

Galeri

Kaynakça

  1. "Çukurova Üniversitesi - Eğitim Öğretim Bilgi Sistemi". ebs.cu.edu.tr. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
  2. "OSMANLI HEKİMLERİ VE DİOSCORİDES'İN MATERİA MEDİCA'SI" (PDF). Doç. Dr. Adnan ATAÇ, Bil. Uzm. R. Vedat YILDIRIM. 11 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020.
  3. "Farmasötik Botanik Anabilim Dalı". Araştırma Alanları. Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi. 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020.
  4. "Farmasotik Botanik Anabilim Dalı - Genel Tanıtım". Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Eczacılık Fakültesi. 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020.
  5. Farmasötik Botanik Nevin Tanker, Mehmet Koyuncu, Maksut Coşkun. Ankara Üniversitesi Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi yayınları; yayın no: 528 no: 117. Ankara : Ankara Üniversitesi. 2016. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.