Eusebios

Ailesi hakkında bir şey bilinmemektedir ancak kendisinin Filistin’deki Caeserea’da bir yetişkin olarak vaftiz olduğu ve rahipliği seçtiği bilinmektedir. Bir akademisyen ve yazardı ve Diocletianus’un Hristiyanlara zulmünü (303) ve Constantius’un 313’te sağladığı toleransa tanıklık etmiştir. 310 yılında Filistin’deki zulümden dolayı Mısır’a kaçmış ve burada 313 yılında tutuklanmıştır. Caeserea’ya 314 yılı civarında dönüşünden sonra Kayserya Maritima Piskoposu olmuştur.

325 yılında İznik Konsili'nde, konsülün tarafını tutmadan önce Arius’u savunmuştur.

• Eusebius, Origenes’in düşünceleri hakkında iyi bir bilgiye sahipti. Hocası Pamphilus ile birlikte ‘Origines’in savunması’ eserini yazmıştır.
• ‘Müjde’nin Kanıtı’ Eusebe’nin bir savunma eseridir ve bu eserde Mesih’in nasıl Eski Anlaşma’nın kehanetlerini gerçekleştirdiğini ve Hristiyanları Tanrı’nın İbrahim’e verdiği sözün gerçek varisleri yaptığı, onlardan büyük bir ulus yapacağını göstermiştir. (Yaratılış 12:2)
• Erken dönem eserlerinden birisi olan ‘Hirokles’e Karşı’ İsa’nın mucizelerinin özgünlüğünün kısa bir savunmasıdır.
• Onomastican, İncil’deki yer ve bölge isimlerinin ve coğrafyasının bir incelemesidir.
  

  Kronikler - Ermenice - XIII yüzyıl
• Kronikler bir İncil’deki ve tarihteki olayların kronolojisidir. Eserleri, kutsal yazıların alegorik değil literal ve tarihsel bir yorumuna dikkat çekmektedir.
• En ünlü eseri ‘Kilise Tarihi’ dir. İlk yazıları 300 yılından öncedir ancak Eusebe hayatının sonuna kadar sürekli olarak revize etmiştir. Eser on kitaptan oluşmaktadır ve Hristiyan Kilisesi'nin kökenlerinden Constantinus’un Licinius’a karşı 323’te elde ettiği zafere kadardır. Oldukça titiz bir eserdir. Ancak, kendisi tarafsız bir tarihçi değildir; kendisinin de belirttiği üzere, Hristiyanlığın propogangası ve savunmasını yapmaktadır (Kilise Tarihi, VIII, 2, 3). Bir çok Yunan Hristiyan kilise tarihinin devamını yazmaya ardından devam etmiştir; Philostorgius, Sokrates Skolastikos, Sozomenes, Cyrrhus'lu Theodoret, Evagrius Skolastikos.
• İmparator Constantinus’un Hristiyanlar için sağladığı imkanlar Eusebius’un Kilise'nin tarihsel zaferi vizyonunu kanıtlamıştır. Çoşkuyla, ‘Constantinus’a Övgü’yü 335’te kaleme almış, Constantinus’u Mesih’le kıyaslayarak halkının hükümdarı olduğunu söylemiş, barış ve düzeni Mesih gibi sağladığını düşünmüştür.