Esaretin Bedeli
Esaretin Bedeli (İngilizce: The Shawshank Redemption), Frank Darabont'un senaryosunu yazdığı ve yönettiği, başrollerinde Tim Robbins ve Morgan Freeman'ın yer aldığı 1994 yapımı Amerikan dram filmidir.
Esaretin Bedeli | |
---|---|
The Shawshank Redemption | |
Esaretin Bedeli Film Afişi | |
Yönetmen | Frank Darabont |
Yapımcı | Niki Marvin |
Senarist |
Roman: Stephen King Uyarlama: Frank Darabont |
Oyuncular |
Tim Robbins Morgan Freeman Bob Gunton Clancy Brown William Sadler Gil Bellows James Whitmore Jeffrey DeMunn Larry Brandenburg Neil Giuntoli Brian Libby David Proval Joseph Ragno Jude Ciccolella Paul McCrane Renee Blaine Scott Mann John Horton Gordon Greene Alfonso Freeman V.J. Foster John E. Summers Frank Medrano Mack Miles Alan R. Kessler Morgan Lund Cornell Wallace Gary Lee Davis Neil Summers Ned Bellamy Joe Pecoraro Harold E. Cope Jr. Brian Delate Don McManus Donald Zinn Dorothy Silver Robert Haley Dana Snyder John D. Craig Ken Magee Eugene C. DePasquale Bill Bolender Ron Newell John R. Woodward Chuck Brauchler Dion Anderson Claire Slemmer James Kisicki Rohn Thomas Charlie Kearns Rob Reider Brian Brophy Paul Kennedy |
Müzik | Thomas Newman |
Görüntü yönetmeni | Roger Deakins |
Sanat yönetmeni |
Peter Landsdown Smith Terence Marsh |
Dağıtıcı | Castle Rock Entertainment |
Türü | Dram/Gizem |
Çıkış tarih(ler)i |
23 Eylül 1994 A.B.D 10 Mart 1995 Türkiye |
Süre | 142 dk. |
Ülke | ABD |
Dil | İngilizce |
Bütçe | $25 milyon[1] |
Hasılat | $58 milyon[1] |
Stephen King'in Rita Hayworth ve Shawshank'in Kefareti adlı novellasından uyarlanan film, masumiyetini iddia etmesine rağmen karısını ve sevgilisini öldürdüğü gerekçesiyle Shawshank Devlet Cezaevi'nde yaklaşık 20 yılını geçiren bankacı Andy Dufresne'in hikâyesini anlatır. Cezaevinde kaldığı süre boyunca diğer mahkûmlardan Ellis Boyd "Red" Redding ile arkadaşlık kuran Dufresne, cezaevi müdürünün para aklama faaliyetlerine yardım etmeye başladıktan sonra gardiyanlar tarafından korunmaya başlanır.
Film, gişe hasılatının bütçesini zor karşılamasına rağmen eleştirmenlerden olumlu eleştiriler aldı ve birçok ödüle aday gösterildi. Sonrasında kablo televizyon, VHS, DVD ve Blu-ray üzerinde büyük bir ilgi gördü. Amerikan Film Enstitüsü'nün hazırladığı AFI'nın 100 Yılı... 100 Film listesinin 10. yıldönüm sayısına dahil edildi. IMDb'de 2.245.319 kişinin oylamasıyla 10 üzerinden 9.2 puan ortalamasını yakalayarak tüm zamanların en beğenilen sinema filmi olarak listenin başındaki yerini halihazırda korumaktadır.[2]
Frank Darabont Stephan King'in hikâyesinin yayın haklarını 1987 yılında satın aldı fakat 5 yıl boyunca bir gelişme yaşanmadı. Ardından senaryoyu sekiz haftalık bir süreçte yazdı. Castle Rock Entertainment şirketine sunduktan iki hafta sonra yapım için 25 milyon dolarlık bir bütçe elde etti. Yapım öncesi çalışmalar Ocak 1993'te başladı. Film Maine'de çekilirken, temel çekim neredeyse tamamen Haziran 1993'ten Ağustos 1993'e kadar hapishane olarak hizmet veren Ohio Devlet Islahevi'nin de bulunduğu Ohio'nun Mensfield şehrinde yapıldı.
Konusu
1947 yılında başarılı bir bankacı olan Andy Dufrense aynı başarıyı evliliğinde gösterememektedir ve eşi tarafından başka bir erkekle aldatılmaktadır. Bunu kabullenemeyen Andy, eşinin aşığıyla buluştuğu bir gece alkolün de verdiği cesaretle silahına mermileri doldurur ve öfkeyle aracından iner. Eşi ve aşığının bulunduğu eve gidip onları belki de öldürecekken vazgeçer ve geriye döner fakat bu dönüş Andy'i kurtaramaz. Aynı akşam eşi ve aşığı o gece yataklarında mermi yağmuruna tutulmuşlardır. Olay yeri incelemelerinde Andy'nin ayak izlerine rastlayan polis, onu yargının eline teslim eder.
Andy yargılanması sonucunda suçsuzluğunu ispatlayamaz ve iki kez ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkûm edilir. Bir anda yaşamı altüst olur. Aldatılmıştır, eşi öldürülmüştür ve bu ölümde hiçbir suçu olmamasına rağmen artık hayatının geri kalanını hapiste geçirecektir. 1949 yılında hapishanede tanıştığı arkadaşları sayesinde bir çatı yapımı için çalışmakta olan Andy, muhafızların kaptanı Byron Hadley'e kulak misafiri olmuş ve bir mirasla ilgili vergilendirilmekten şikayetçi olduğunu öğrenmiştir, vergi dolayısıyla 10 bin dolarını kaybedecek olan Bryron'a Andy onun bütün parasını kurtarabileceğini söyler ve nasıl kurtacağını anlatır fakat Andy'in bir şartı vardır, Andy parasını kurtarmasına karşılık Bryron'dan bütün arkadaşlarına birer bira ister, Bryron bunu kabul eder ve çatıda çalışmakta olan bütün mahkûmlara bira ısmalarlar. Mahkûmlar kısa bir sürede olsa Andy sayesinde özgür birer insan gibi hissederler. Bu olaydan sonra Müdür Samuel Norton, Andy ile görüştü ve onu ihtiyar Brooks Halten'a yardım etmesi için cezaevinin kütüphanesine gönderdi. Andy'nin yeni görevi kütüphanede çalışma bahanesi ile para konusundaki işleri halletmek oldu. zaman geçtikçe müdür Andy'e bütün işlerini emanet etti. Andy de haftalık mektuplar yazarak çürüyen kütüphaneyi iyileştirmek için devletten para istemeye başladı.
1954'te Brooks şartlı tahliye edilir, ancak cezaevinde elli yıl geçirdiğinden dış dünyaya uyum sağlamayaz ve kendisini asarak intihar eder. Andy, Figaro'nun Düğünü'nün bir kaydını içeren bir kütüphane bağışı alır. Andy, bütün mahkûmlara açık bir şekilde şarkının büyük bir bölümünü çalar ve bu da Andy'nin tek kişilik hücreye gönderilmesine yol açar. 1963 yılında Norton, kamusal işlerde hapishanede Andy'nin emeğini kullanmaya başlar, vasıflı iş gücünün maliyetini azaltarak rüşvet almaya başlar. Andy'de Randall Stephens takma adını kullanarak bütün parayı kendine aktarmaktadır.
1965'te Tommy Willams hırsızlık yaptığı için hapishaneye alındı. Andy ve Red Tommy'e GED sınavını geçmesi için yardım ettiler. 1966 yılında Tommy, başka bir hapishanedeki mahkûmun Andy'nin karısını öldürdüğünü ve aslında Andy'nin suçsuz olduğunu söylediğini açıklıyor. Andy suçsuz olduğunu Norton'a anlatmak istiyor fakat o dinlemeden Andy'nin hücreye gönderilmesini emrediyor. Norton bir tuzak kurarak kaçıyormuş süsü verdirdiği Tommy'i ortadan kaldırıyor. Norton Andy'e onu para kaçakçılığı işine tekrar bakması şartı ile çıkaracağını söylüyor ve redederse hem hücrede kalacağını hem de kütüphaneyi yakacağını söylüyor. Bunun üzerine Andy para aklama işine devam etmek zorunda kalıyor, eğer ki Andy hücreye girmemiş ve ceza almamış olsaydı 2 ay sonra şartlı tahliye edilebilirdi fakat şimdi cezasının tamamını çekmek zorunda. Andy ve Red konuşurken Andy Meksika sahil kasabası Zihuatanejo'da yaşamak istediğini Red'e anlatıyor, Red Andy'e umudun iyi bir şey olmadığını ve böyle umutlara kapılmaması gerektiğini söylüyor fakat Andy yıllarca inandığı şey için yaşamıştı. Andy Red'e eğer serbest kalırsa, Maine Buxton yakınlarındaki özel bir samanlığı ziyaret etmesini söylüyor, çünkü onun için orada bir kutu bırakacaktır.
Sonraki gün tekrar para aklama işi için çağrılan Andy'inin hücresinden ses gelmeyince gardiyanlar hücreyi kontrol ediyorlar ve hücrenin boş olduğunu görüyorlar. Müdür de hücreye geliyor ve çok öfkeleniyor, elindeki satranç taşını duvardaki resme doğru fırlatıyor ve duvarın delik olduğunu görüyorlar. Resmi tamamen kaldırınca duvarın arkasında bir insanın geçebileceği kadar büyüklükte bir delik açıldığını görüyorlar, bu delik kanalizasyon borularına ulaşıyor ve buradan da çıkışa. Andy çok önceden planladığı gibi bütün akladığı paraların belgelerini, müdürün temiz ve güzel giyselerini bir poşete koyarak kanalizasyon borusunun içinden özgürlüğe doğru gitti. Andy akladığı paraları almak için birkaç banka ziyaret ediyor ve kendisini Randall Stephens gibi gösteriyor, bütün parayı ele geçirdikten sonra Shawsanhk'taki yolsuzlukların belgelerini polise yolluyor ve polis hemen Shawsanhk'a doğru yola çıkıyor. Müdür Norton tutuklanmamak için intihar ediyor.
Kırk yıl boyunca hizmet ettiken sonra, Red sonunda nafiyete tabi tutuldu. Hapishane dışındaki hayata uyum sağlamaya çalışan Red, Andy'e verdiği sözü hatırlıyor ve şartlı tahliyenin kuralını ihlal ederek sınır dışına çıkıyor. Red Buxton'a gidiyor ve Andy'nin ziyaret etmesini istediği yere gidiyor, toprağı kazıyor ve orada bir kutu buluyor. Kutunun içinde bir mektup ve bir miktar para var, Andy mektupta Zihuatanejo'ya gelmesini söylüyor. Red umudun iyi bir şey olduğunu fark etmeye başlıyor ve Andy'nin yanına doğru yola çıkıyor, yolculuk sonrası Zihuatanejo'da bir kumsalda Andy'i buluyor ve iki arkadaş mutlu bir şekilde birbirlerine sarılıyorlar.
Oyuncuları
- Tim Robbins - Andy Dufresne:
Eşini ve onun sevgilisini öldürme suçundan müebbet hapis cezasına çarptırılmış bir bankacı.[3] - Morgan Freeman - Ellis Boyd "Red" Redding:
Andy ile arkadaş olan bir hapishane kaçakçısı.[4][5] - Bob Gunton - Warden Samuel Norton:
Shawshank hapishanesinin müdürü.[3] - William Sadler - Heywood:
Red'in uzun süredir hapis yatan hükümlülerden oluşan grubunun bir üyesi.[4][6] - Clancy Brown - Capt. Byron Hadley:
Hapishane gardiyanlarının lideri.[7][8] - Gil Bellows - Tommy Williams:
1965'te bir hırsızlıktan dolayı hapse giren genç hükümlü.[4] - Mark Rolston - Bogs Diamond
- James Whitmore - Brooks Hatlen:
1900'lerin başından beri hapis yatan yaşlı bir hapishane kütüphanecisi.[9] - Jeffrey DeMunn - Andy Dufresne'nin davasında savcı olarak
Filme olan ilgiler
Stephen King'in "Rita Hayworth ve Shawshank'in Kefareti" adlı romanından sinemaya uyarlandı ve gösterildiği ülkelerde büyük ilgiyle karşılandı. 1994'te aralarında en iyi film adaylığı dahil 7 dalda Oscar'a aday gösterildi. Fakat en iyi film ödülüne baş rolünde Tom Hanks'in oynadığı Forrest Gump adlı film layık görüldü.
Film, yayınlandıktan uzun bir süre sonra televizyonlarda ve çeşitli internet sitelerinde yayınlanmış ve çok büyük bir ilgi görmüştür.
Yaygın kulanıma sahip internet sitesi IMDb'de yayınlanan en iyi filmler listesinde 2.184.639 kişinin oyları ile 9.3'lük bir puan elde etmiştir ve çok uzun zamandır listenin üst sırasındadır.
Uyarlamaları
Owen O’Neill & Dave Johns tarafından Stephen King'in "Rita Haworth ve Shawshank'in Kefareti" adlı romanından tiyatroya uyarlanmıştır. 2009'da West End'de prömiyer yapan oyun, İrlanda Gaiety Theatre'da da sahnelenmiş ardından 2015-2016 Bill Kenwright prodüksiyonu - Londra 'da sahnelenmiş ve turne yapmıştır.[10][11]
Oyun Türkçeye Nazlı Gözde Yolcu tarafından çevrilmiştir.[12]
Kaynakça
- "Shawshank Redemption". Box Office Mojo. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2012.
- IMDb Top 250 18 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 31 Mayıs 2020 tarihinde erişildi.
- Hooke, Alexander (May–Haziran 2014). "The Shawshank Redemption". Philosophy Now. June 3, 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2017.
- "The Shawshank Redemption". TV Guide. 2 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2017.
- Gleiberman, Owen (23 Eylül 1994). "The Shawshank Redemption". Entertainment Weekly. 18 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2017.
- Nichol, John. "Interview: Actor William Sadler Talks Tales From The Crypt, Shawshank, The Mist And More". ComingSoon.net. CraveOnline. 3 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2017.
- Pritchard, Tom (October 29, 2017). "All The Easter Eggs and References Hiding in Thor: Ragnarok". Gizmodo. 2 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2017.
- Heiderny, Margaret (22 Eylül 2014). "The Little-Known Story of How The Shawshank Redemption Became One of the Most Beloved Films of All Time". Vanity Fair. 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: March 5, 2017.
- Devine, J.P. (July 14, 2017). "J.P. Devine MIFF Movie Review: 'The Shawshank Redemption'". Kennebec Journal. 2 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2017.
- "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2017.
- "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2017.
- "Arşivlenmiş kopya". 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2017.