Ebu Said-i Ebu’l-Hayr

Bugün Türkmenistan sınırları içinde yer alan Mihne kasabasında doğdu. Sema meclislerinin müdavimi olan babası Ebu'l-Hayr Ahmed attardı. Babası ile beraber bu meclislere katılarak tasavvufu tanıdı ve şiirler ezberleyerek çeşitli sema meclislerinde okudu. Merv ve Serahs'ta çeşitli alimlerden fıkıh, hadis ve tefsir ilimlerini okudu. Serahs'ta Lokman-ı Serahsî'nin aracılığıyla Şeyh Ebu'l-Fazl Muhammed b. Hasan es-Serahsî tanıştı ve bu şeyhten etkilenerek tavsiyesine uyup Mihne'ye döndü ve yedi yıl sürecek riyazet hayatına başladı.[1]

Çileli bir yedi yıldan sonra tekrar Serahs'a Şeyh Ebu'l-Fazl'ın yanına döndü. Bir süre sonra şeyhi tekrar Mihne'ye gönderdi. Burada tuvalet ve camileri temizliyor, susarak çileli bir hayat sürüyordu. Daha sonra tekrar Şeyh Ebu'l-Fazl'ın yanına dönerek çileli hayatına burada devam etti. Yine Şeyh Ebu'l-Fazl'ın tavsiyesine uyup Nişabur'a giderek burada Kuşeyrî ve Cüveynî gibi çeşitli alim ve mutasavvıflarla tanıştı ve sufî Ebu Abdurrahman es-Sülemî'den hırka giydi.

Minhe ve Nişabur'daki tekkelerinde etrafına çok sayıda mürid toplandı. Tekkede şiirler ve ilahiler okuyarak naralar atıyor, raks ederek cezbeye geliyordu. Servete biriktirmiyor ve para taşımıyordu. Ziyafet sofralarının ve sema meclislerinin masraflarını borç para, zenginlerin bağışları veya devlet adamlarının yardımları ile karşılanırdı. Hallâc-ı Mansûr gibi cezbeli bir tasavvuf anlayışına sahipti. Şathiyeler söylemiş, gönlünden geçenleri açıkça ifade etmiştir. Vaazları ve şiirleriyle çevresindekileri öylesine derinden etkilemiş ki yere attığı karpuz kabuğu tebberrük için satılıyordu. İbn Hazm şöhretinin Endülüs'e kadar yayıldığını söyler.[2]

12 Ocak 1049'da Mihne'de öldü.

Çeşitli kaynaklarda Gel Gel Ne Olursan Ol Yine Gel şiirinin kendisine ait olduğu iddia edilir ancak kime ait olduğu kesin olarak bilinmez.

• Çihil Makam