Doğu Romen dilleri
Doğu Romen dilleri, çoğu zaman ulah dili olarak da bilinirler, Romen dillerinin bir grubudur. Halk Latincesinin doğu versiyonu olarak Balkanlar'da gelişmiştir.
Tarih
Roma İmparatorluğu’nun bölgedeki birkaç yüzyıllık egemenliğinden sonra bugünkü modern Rumence birçok özelliğine sahip olan Proto-Rumence, vulgar-latincesinin yerel bir formu olarak ortaya çıkmıştı, Muhtemelen M.S. 800 ve M.S. 1200 Ulah göçleri ile Proto-Rumence 4 gruba ayrılmıştır; bunlar Daco-Rumence (bugünün modern Rumencesi), Megleno-Rumence, Arumence ve İstro-Rumencedir.
Genel özellikler
Proto-Rumence büyük Latin ailesinden en erken ayrılan ve izole olan Latince dil dallarından biridir. Aynı zamanda germen dillerinden de birkaç kelime ödünç alınmıştır. Örneğin beyazın Latincedeki karşılığı olan albus yerine Germen dillerindeki blank kullanılmaktadır.
Batı Romen dillerin ile arasında bazı ses değişiklikleri de bulunmaktadır. Örneğin İtalyanca ile [kl] > [kj] (Lat. clarus > Rom. chiar, Ital. chiaro). Dalmaçya dili ile de: gn] > [mn] (Lat. cognatus > Rom. cumnat, Dalm. comnut).
Bu dillerin diğer Latince dilleri ile arasındaki değişiklerin bir kısmı ise anlam bazlı değişikliklerdir bunlar ise Latince temelli olmasına rağmen Balkanlar’daki kullanımının özelliklerini taşır örneğin lume ("dünya") Latinceden alınmıştır ve orijinali lumen ("ışık"), inimă ("kalp") Latinceden alınmıştır ve orijinali anima ("ruh").
Atrıva bu dillerin içerisinde bazı Slavca ve Arnavutça kökenli sözcüklerde bulunmaktadır. Macarca kökenli sözcükler ise sadece Rumence ve İstro-Rumence de bulunur.
Diller
- Rumence (Moldova ve Romanya’nın resmî dilidir. Moldovca Rumencenin bir türevidir.)
- Arumence
- Megleno-Rumence
- İstro-Rumence