Cichorieae
Cichorieae (ayrıca Lactuceae olarak da adlandırılır); Papatyagiller bitki ailesinin üyesi olan bir oymak olup içerisinde 93 cins, 1.600 eşeyli olarak üreyen tür ve 7.000'den fazla apomiktik (eşeysiz üreyen) tür barındırmaktadır. Chicorieae, başlıca Doğu Yarımküre'nin ılıman bölgelerinde bulunur.[3] Cichorieae'nın bütün türlerinde sütlü lateks ve tek tip çiçekçik içeren kömeçleri bulunmaktadır. Gundelia ve Warionia cinsleri, yalnızca disk çiçeğine sahip cinsler olup geri kalan bütün cinslerdeki çiçekler ışın çiçeğe sahiptir. En çok tür içeren cinsleri; yaklaşık 1.600 apomiktik türü olan Taraxacum (Crepidinae alt oymağı), eşeyle üreyen yaklaşık 770 tür ile eşeysiz üreyen yaklaşık 5,200 türü olan Hieracium (Karahindiba) ve eşeyle üreyen 110 tür ile eşeysiz üreyen 700 türü olan Pilosella (Tırnakotu) cinsleridir.[4] Tanınmış üyeler arasında marul, hindiba, karahindiba ve yemlik gösterilebilir.
| Cichorieae | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Cichorium intybus (beyaz hindiba) | ||||||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||||||||
|
Lactuceae Cassini | ||||||||||||||||||||
Betimleme
Türlerin çoğu otsu, çok yıllık, kısa ömürlü veya yıllık bitkilerdir, seyrek olarak çalımsılar (kökleri odunsu olan çok yıllık bitkiler), çalılar veya asmalar biçimlerinde de olabilmektedir. Bütün Cichorieae türlerinin hem köklerinde, gövdelerinde hem de yapraklarında lateks kanalları vardır ve Papatyagiller ailesinde lateks oldukça yaygın olmasına karşın bu özellik Papatyagiller ailesi arasında eşsiz bir özelliktir. Yapraklar bir rozet içindedir veya dönüşümlü olarak gövde boyunca yerleştirilmiştir, ancak Asteraceae'daki baskın durum budur. Cichorieae'daki tek istisna, Shinnersoseris'in zıt alt yapraklarıdır. Geleneksel olarak, Cichorieae, yalnızca çift cinsiyetli ligulat (dilsi) çiçekleri içeren çiçek başlarına (ucunda beş diş bulunan şerit şeklinde bir korolla) sahip taksonlardan oluşmaktaydı ve yalnızca Catamixis, Glossarion, Hyaloseris (Mutisieae) ve Fitchia (Heliantheae cinslerinde daha da var olan nadir bir özelliktir. Ancak, yakın zamanlarda Gundelia ve Warionia cinsleri Cichorieae'ya eklenmiş ve bu iki cins, tek disk çiçeklerin bulunduğu bir başa sahiptir.[4]
Taksonomi
Joseph Pitton de Tournefort, 1694 tarihli Elemens de botanique ou methode pour connoître les plantes adlı eserinde, bu grubu ilk olarak bir taksonomik birim olarak tanımlamış ve bu grubu "bitki aleminin 13. sınıfı" olarak adlandırmıştır. Tournefort, bugün yalnızca hala Cichorieae'nin bir parçası olarak kabul edilen taksonları yerleştirmiştir. Sébastien Vaillant, bu gruba 1723'te "Cichoracées" adını vermiştir. Bu ad, Linnaeus adlandırmasının 1753'teki başlangıcından önce geldiğinden dolayı geçerli değildir, ancak Jean-Baptiste Lamarck ve Augustin Pyramus de Candolle, 1806'da yayınlanan Flora Gallica Descriptarum'daki Synopsis Plantarium'da Cichorieae adını kullanmıştır. 1819'da Henri Cassini tarafından türetilen Lactuceae adı aynı takson grubunu içermekte olup bu nedenden dolayı eşanlamlıdır. Açıkçası, grubun ilk tanımlanmasından bu yana geçen yüzyıllar boyunca, şu anda Cichorieae'ya eklenen çok sayıda yeni takson tanımlanmıştır ve bu grup, Cassini, David Don, Christian Friedrich Lessing, A. P. De Candolle, George Bentham ve Karl August Otto Hoffmann gibi yazarlar tarafından çeşitli morfolojik karakter durumları kullanılarak farklı alt gruplara bölünmüştür.[4]
Filogeni
Genetik analiz, Cichorieae arasındaki filogenetik ilişkilerdeki kavrayışı artırmıştır. Aşağıdaki ağaçlar hep birlikte bu içgörüleri simgelemektedir.[4]
Alt oymaklar
| oymak Cichorieae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bazal alt oymaklar
| oymak Cichorieae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Chondrillinae, Crepidinae, Hyoseridinae, Hypochaeridinae, Lactucinae
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Cichoriinae, Hieraciinae ve Microseridinae
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Cinslerin alfabetik listesi
|
|
|
|
Kaynakça
- "Cichorieae". National Center for Biotechnology Information. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ICN (Hand, R., Kilian, N. & Raab-Straube, E. von; general editors) 2009- (continuously updated): International Cichorieae Network: Cichorieae Portal. Published on the Internet at http://wp6-cichorieae.e-taxonomy.eu/portal/ 22 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; accessed 5 Nov 2010
- Flora of North America Editorial Committee (from 1993), (Ed.) (2006). "Cichorieae". Flora of North America. 19. New York/Oxford: Oxford University Press. s. 214.
- Susanna, A.; Stuessy, T. E.; Bayer, R.J. ((Edl.)). "24. Cichorieae" (PDF). Systematics, evolution and biogeography of Compositae. Viyana: International Association for Plant Taxonomy. Erişim tarihi: 18 Kasım 2016. r eksik
|soyadı1=(yardım) - Kilian, N.; Gemeinholzer, B. (2007). "Studies in the Compositae of the Arabian Peninsula and Socotra – 7. Erythroseris, a new genus and the previously unknown sister group of Cichorium (Cichorieae subtribe Cichoriinae)". Willdenowia. 37: 283-296. doi:10.3372/wi.37.37117. 15 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2008.
Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'ta Cichorieae ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |