Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi

İlk ZAVNOBiH oturumu Mrkonjic Grad'da 7-25 Kasım 1943 tarihleri arasında gerçekleşti. 18 gün süren toplantı 26 Kasım'a bağlayan gece saat 4'te sona erdi. Bu açılış toplantısına Bosna-Hersek'in her yerinden 177 oy hakkına sahip 247 delege katıldı. İlk oturumda ZAVNOBiH resmen "Bosna-Hersek Halk Kurtuluş Hareketi Genel Politika Temsilcisi" ismiyle kuruldu ve uygulamada en yüksek otorite olarak hareket etti.

Konseyin ilk oturumunun yapıldığı ev.

Delegeler Bosna-Hersek halkının yurt içinde ve yurt dışındaki geleceğinin sadece ZAVNOBiH ve Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin (AVNOJ) temsil edilebileceğini kabul etti. Toplantıda aynı zamanda Bosna-Hersek halkının Sırplarla, Hırvatlarla ve Boşnaklarla kardeşlik hukuku olduğu ifade edildi. Oturumda ayrıca AVNOJ'un 29 Kasım 1943 tarihindeki ikinci oturumunda Bosna-Hersek'i temsil etmek üzere 58 üyeli bir heyet seçildi. Aynı zamanda, 31 üyeden oluşan ZAVNOBiH Başkanlığı başkan Bijeljina'lı bir doktor olan Vojislav Kecmanović ile birlikte görev yaptı.

ZAVNOBiH toplam üç oturum düzenledi. Birincisi 25 Kasım 1943'te (şu anda Bosna-Hersek Ulusal Günü olarak kutlanmaktadır) Mrkonjic Grad'da, ikincisi 30 Haziran 1944'te Sanski Most'ta, üçüncüsü ise 26 Nisan 1945'te Saraybosna'da gerçekleşti.

Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi, 25 Kasım 1943'te, Yugoslav Partizanlarının idari şemsiye örgütü AVNOJ'da Bosna-Hersek’in Sırplarla, Hırvatlarla ve Boşnaklar ile eşit bir topluluk olduğunu ilan etti.

ZAVNOBiH ve Halk Kurtuluş Komitelerinde şu kararlar somutlaştırıldı;

1. Ortak ve bölünmez vatanları olan Sırplar, Müslümanlar ve Bosna-Hersek Hırvatları arasında eşitlik;
2. Din ve vicdan hürriyeti ve bütün dinlerin eşitliği;
3. Toplanma ve anlaşma, dernek ve basın özgürlüğü;
4. Yurttaşların kişisel ve mülk güvenliğinin yanı sıra ekonomik hayatta özel teşebbüs özgürlüğü;
5. Hem ülkenin siyasi yaşamında hem de tüm sosyal faaliyet alanlarında kadınlar ve erkekler arasında eşitlik;
6. Demokratik bir Bosna-Hersek'te seçim yasası, seçmenlere genel oy hakkı, eşit oy hakkı ve doğrudan oy hakkı esas alınarak gizli oylama yapılması;
7. Aktif ve pasif oy hakkı, 18 yaşın üzerinde olan ve bu haktan mahrum olmayan her erkek ve kadın yurttaşın sahip olması;
8. Ulusal Kurtuluş Ordusu ve Yugoslav partizanlarının savaşçıları yaştan bağımsız olarak bu hakka sahip olması;
9. Her yurttaşa, yetkili makamların kararına itiraz etme hakkının yanı sıra, devlet iktidarının tüm organlarına dilekçe verme ve şikayette bulunma hakkı;
10. Mahkeme işlemleri olmadan hiç kimse cezaya çarptırılayacağı.

25 Kasım 1943 günü günümüzde Bosna-Hersek'te Ulusal Gün olarak kutlanmtadır, ancak Bosna-Hersek Federasyonu içinde yer alan Sırp Cumhuriyeti bu günü reddetmektedir.[3]

• Faşizme ölüm, halka hürriyet