Birinci Ulusal Mimarlık Akımı

Birinci ulusal mimarlık akımı veya "neoklasik Türk üslûbu" veya "millî mimarî rönesansı" ağırlıklı olarak 1908 ile 1930 yılları arasında yaygın olan mimarî üslûptur. Her ne kadar Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlamış bir üslûp olsa da esas etkisini cumhuriyet döneminde göstermiştir.

Vedat Tek'in kendisi için tasarladığı evi, Valikonağı Caddesi, Nişantaşı, İstanbul
Türkiye'de mimarlık

Mimar Kemaleddin ile Vedat Tek'in öncülüğünü yaptığı ve önceleri "neoklasik Türk üslûbu" ya da "millî mimarî rönesansı" olarak adlandırılan, ama sonraları "birinci ulusal mimarlık akımı" adı verilen bu mimarî üslûp, mimarîde yerel, Türk bir tarz oluşturmayı hedeflemiştir. Bunu yaparken klasik Osmanlı yapılarında yer alan mimarî öğeler ve süslemeler sıklıkla kullanılmıştır. Bu akımın etkisi büyük ölçüde kamu binaları ile sınırlı kalmıştır.[1] Bu akıma "Osmanlı canlandırmacılığı" veya "yeni Osmanlıcılık" isimleri de verilmiştir.[2][3]

Birinci ulusal mimarlık akımının en önemli temsilcileri başta Mimar Kemaleddin ve Vedat Tek olmak üzere Arif Hikmet Koyunoğlu[4] ile İtalyan asıllı bir mimar olan Giulio Mongeri'dir. Bu akıma aît en önemli mimarî örnekler arasında Mimar Kemaleddin’in İstanbul’da inşâ edilen Kemer Hatun Camisi, Lâleli'de Tayyare Apartmanları (bugünkü Merit Antik Oteli) ve Ankara’daki Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Genel Müdürlük Binâsı anılabilir. Mimar Kemaleddin Bey tarafından tasarlanan ve 1926 ile 1927 yıllarından inşa edilen II. Vakıf Apartmanı, birinci ulusal mimarlık döneminin önemli eserlerindendir. Yapı hâlen Devlet Tiyatroları’na hizmet vermektedir.[5] Vedat Tek'in en önemli eserleri arasında ise İstanbul Sirkeci'de yer alan Büyük Postane ve Haydarpaşa Vapur İskelesi yer alır. Arif Hikmet Koyunoğlu’nun önemli tasarımları arasında Ankara’da inşa edilmiş Devlet Resim ve Heykel Müzesi (1927-1930) ve Ankara Etnografya Müzesi (1925-1928) yer almaktadır. Giulio Mongeri’nin birinci ulusal mimarlık akımı örnekleri arasında sayılan Ankara Ulus’ta yer alan Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü Binası (1926) ile Osmanlı Bankası (1926) ve Türkiye İş Bankası (1928) binaları yer almaktadır.[1] Ayrıca Beşiktaş İskelesi ve Kuzguncuk İskelesi’nin mimarı olan Ali Talat Bey de dönemin önemli temsilcilerindendir.

Bu akıma yönelik en yaygın eleştirilerin başında teknolojiye ayak uyduramaması; seçmeci ve biçimsel bir akım olması gösterilir.

Resim galerisi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. "Kimlik Arayışı: I. Ulusal Mimarlık Akımı". MimarlikMuzesi.org. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2011.
  2. "Modernizm ve Ulusun İnşası, Sibel Bozdoğan, 2003". Arkitera.com. 7 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2010.
  3. "Mimarlık ve Kimlik Temrinleri- I: Türkiye'de Modern Yapı Kültürünün Bir Profili, Doç. Dr. Aydan Balamir, ODTÜ Mimarlık Bölümü". Mimarlık Dergisi, Mimarlar Odası Genel Merkezi. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2011.
  4. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Bir Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu. Radikal Gazetesi, Kitap Eki. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015.
  5. "Cumhuriyet döneminin en güzel 10 binası, 24 Ekim 2008". Hürriyet Gazetesi. 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2011.

Dış bağlantılar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.