Başiskele

Başiskele, Kocaeli ilinin ilçesidir. Marmara Bölgesi'nin Çatalca-Kocaeli Bölümü'nde yer almaktadır. İlçe, 2008 yılında Bahçecik, Yeniköy, Karşıyaka, Yuvacık ve Kullar beldelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.

Başiskele
İlçe merkezinin genel görünümü

Ülke Türkiye
İl Kocaeli
Coğrafi bölge Marmara Bölgesi
İdare
  Kaymakam Atilla Kantay
  Belediye başkanı Mehmet Yasin Özlü (AK Parti)
Yüzölçümü
  Toplam 209 km² (80 mil²)
Rakım 45 m (147 ft)
Nüfus
 (2018)
  Toplam 97,817
  Kır
-
  Şehir
-
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 0262
İl plaka kodu 41

İlçe, batıda Gölcük, doğuda Kartepe, güneyde Bursa'nın İznik ve Sakarya'nın Pamukova ilçeleriyle komşudur.

1999 yılında hizmete giren, Kocaeli ve çevre illerin su ihtiyacını karşılayan Yuvacık Barajı ilçe sınırları içerisindedir. Baraj, Kirazdere üzerine kurulmuştur ve günlük 480 litre arıtma kapasitesi vardır.[1]

Tarihçe

Başiskele'deki en eski yerleşimler ilk olarak M.Ö. 712 yılında Megara'lıların bölgeye göç etmesiyle kurulmaya başlanmıştır. Megara'lılar bu bölgeye körfezde bulunan ve halkın sosyoekonomik hayatına etki eden ıstakozlara atfen Astakoz adını vermiştir. Körfezdeki ilk liman bu bölgeye kurulmuştur ve Başiskele adını da buradan almıştır. Bu liman sayesinde Megara'lılar zenginleşmiştir ve Astakoz bir şehir devleti haline gelmiştir. Bu şehir devleti ekonomik olarak güçlü hale gelerek kendi parasını basmıştır. İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen bu ilk Astakoz parasının bir yüzünde ıstakoz simgesi, diğer yüzünde tanrıça Olbia'nın resmi bulunmaktadır.[2]

Astakoz, 262 yılında bu bölgede hüküm süren Bitinya Krallığı'nın egemenliği altına gelmiştir. Bu dönemde krallığın en önemli kenti olmuştur. Ancak daha sonra Bitinya Kralı I. Nikomedes, savunması daha kolay ve liman olmaya daha uygun olan İzmit'e kent merkezini taşımıştır ve adını kendi adına atfen Nikomedia koymuştur.[2]

Bölge, 1078 yılında Selçukluların egemenliği altına girmiştir ancak Haçlı seferleri sırasında Roma-Bizans egemenliği altına girmiştir. Orhan Bey döneminde Osmanlı tarafından 1337 yılında Akçakoca Bey ve Süleyman Paşa'nın çabaları ile Bursa bölgesiyle birlikte fethedilmiştir.[2]

III. Murad döneminde Sadrazam Sinan Paşa tarafından İzmit Körfezi'nin Sapanca Gölü ve Sakarya Nehri ile birleştirilmesi için ortaya konulan bir proje için Sivas ve Bitlis'ten 30 bin civarı usta ve işçi bölgeye getirilmiştir. Bunların arasında olan Ermeniler, bugünkü Bahçecik, Akmeşe, Arslanbey ve Yuvacık’ta iskân edilmişlerdir. Roma döneminden beri Basileia adıyla Nikomedia ve İznik arasında stratejik bir noktada bulunan Bahçecik'e, iskan edilen Ermenilerce Bardızağ adı verilmiştir. Bahçecik'in şimdiki adı Ermenice bir isim olan Bardızağ'ın Türkçedeki tam karşılığıdır. Bahçecik; ipekböcekçiliği, odunculuk, el sanatları ve eğitim konularında önemli gelişmeler kaydetmiştir. Bu dönemde Bahçecik, İstanbul'daki Ermeni aydınlarca yazlık bölgesi olarak kullanılmıştır. Eski adı Ovacık olan Yuvacık da yine Ermenilerin yerleştiği beldelerden biridir ve Bahçecik kadar olmasa da ipekböcekçiliği, odunculuk gibi benzer faaliyetler için önemli bir belde olmuştur. Bahçecik ile Yuvacık arasındaki ve dağ tarafındaki bölgelere ise Karadeniz'den ve Kafkaslardan gelen Türkler yerleşmiştir. Roma döneminde Neochori olarak bilinen beldeye Osmanlı döneminde Karye-i Cedit adı verilmiştir ve 1921'e kadar Rumların yaşadığı bir belde olmuştur. Yeniköy'ün adı Karye-i Cedit'in günümüz Türkçesine çevrilmesiyle oluşturulmuştur.[2]

1921'den sonra bölgedeki Ermeniler ve Rumlar bölgeden göç etmişlerdir ve yerlerine Karadeniz'den ve Balkanlardan gelen Türkl aileler iskan edilmiştir. Türk ailelerin bölgeye göç etmesiyle birlikte Başiskele ilçesini oluşturan Kullar gibi yerleşim yerleri oluşmaya başlamıştır. Kullar'ın güneyindeki Paşadağı mevkinde eski bir kalenin olduğu ve bu kalenin bir gözetleme merkezi olmasına atfen beldeye "Kollar" adı verildiği bilinmektedir. Bu ad değişime uğrayarak Kullar halini almıştır.[2]

2008 yılında 5747 sayılı kanunla İzmit ilçesine bağlı Bahçecik, Yeniköy, Karşıyaka, Yuvacık ve Kullar beldeleri birleştirilmiştir ve Karşıyaka belediyesi adı Başiskele olarak değiştirilerek bu ilçenin merkezi yapılmıştır.[3]

Nüfus

Yıl Toplam Şehir Kır
2008[4]65.12161.7203.401
2009[5]66.18362.6633.520
2010[6]68.03764.5273.510
2011[7]70.83567.3633.472
2012[8]73.32769.7113.616
2013[9]76.60576.605veri yok
2014[10]79.62579.625veri yok
2015[11]84.23584.235veri yok
2016[12]88.91088.910Veri yok
2017[13]93.98893.988Veri yok
2018[14]97.81797.817Veri yok

Kaynakça

  1. "Başiskele Belediyesi - Kültür ve Turizm". 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
  2. "Başiskele Belediyesi - Tarihçe". 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
  3. "5747 sayılı Kanun". 10 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
  4. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  5. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  6. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  9. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  10. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  11. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  12. "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.
  13. "Kocaeli Nüfusu 2019 2020" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.
  14. "Kocaeli Nüfusu 2019 2020" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.

Dış bağlantılar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.