Altıparmak, Yusufeli

Altıparmak, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür. Köyün eski adı Barhal'dır. Barhal, Gürcüce Parhali adının bozulmasıyla ortaya çıkmıştır. Köyün merkezi Artvin kentine 137 km, Yusufeli kasabasına 32 km uzaklıktadır.

Eski adı Parhali olan Altıparmak köyü.
Altıparmak
Ülke Türkiye
İl Artvin
İlçe Yusufeli
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
Nüfus
 (2000)
  Toplam 730
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 0466
Posta kodu 08820
Resmî site
-

Köyün eski adı

Altıparmak köyünün eski adı Barhal'dır.[1] Barhal adı Gürcüce Parhali'den (პარხალი) gelir. Köydeki Parhali Manastırı'nın 9-10. yüzyılda kurulmuş olmasından hareketle köyün en geç bu tarihten itibaren Parhali adını taşıdığı anlaşılmaktadır.[2] 1928 tarihli Osmanlıca Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı yayında köyün adı Barhal (بارحال) olarak geçer.[3] Dahiliye Vekaleti'nin Köylerimiz adlı yayınında da köyün adı Barhal'dır.[4] İçişleri Bakanlığı'nın Köylerimiz adı yayınında ise, köyün yeni adı olarak Altıparmak, eski adı olarak Barhal verilmiştir.[5] Bu kayıtlar köyün adının, yabancı kökenden geldiği için 1933 yılından sonra değiştirildiğini göstermektedir.

Tarihçe

Parhali tarihsel Tao’da küçük bir bölgenin ve bu bölgenin merkezi köyün adıydı. Parhali bölgesi, Çoruh nehrinin orta kesiminin sağ kıyısından Parhali Deresine kadar uzanan havzayı kapsıyordu. Parhali 10. yüzyılda Gürcü kralı III. Davit’in mülküydü. Bu yörede birkaç kilometre uzanan kayalara oyulmuş sulama kanalı vardır. Bu kanalın 12-13. yüzyılda Gürcü kraliçesi Tamar zamanında yapıldığı sanılır.[6] 9-10. yüzyıllarda kurulmuş olan Parhali Manastırı bölgedeki en önemli yapılardan biridir.[2][7]

Giorgi Kazbegi’nin 1874'te yayımlanan kitabındaki bilgiye göre Parhali köyü, aynı adlı akarsuyun iki yakasında kuruluydu. Köyde 200’den fazla hane yaşıyordu. Evler dar vadide, dört kilometre boyunca tek bir hat üzerinde sıralamıştı.[8]

Giorgi Kazbegi’nin aktardığına göre, 19. yüzyılın son çeyreğinde Müslüman bir Gürcü köyü olan Parhali’de beş haneden oluşan Ortodoks inancına mensup bir Gürcü topluluğu vardı. Öte yandan Hıristiyanlığını gizleyen bir nüfusla beraber bu sayının 80 kişi olduğu belirtilmiştir.[9]

Parhali 1920’lerde Yusufeli kazasına bağlı Barhal nahiyesinin merkeziydi.[10] Daha sonra Barhal nahiyesi kaldırıldı ve Barhal (Parhali) adı Altıparmak olarak değiştirildi. Barhal ya da Parhali daha geniş bir bölgenin de adıydı. Bu bölgede yer alan Barhal Çayı'na Altıparmak Çayı, Barhal Dağı'na da Altıparmak Dağı adları verildi.

Nüfus

Yıllara göre köy nüfus verileri
2007 408
2000 730
1997 736

Kaynakça

  1. Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 72, ISBN 9786055708856
  2. Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 40, ISBN 9789941478178.
  3. Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 82.
  4. Köylerimiz, Dahiliye Vekaleti yayını, İstanbul, 1933, s. 87.
  5. Köylerimiz, İçişleri Bakanlığı yayını, Ankara, 1968, s. 40.
  6. Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan’da Arkeolojik Araştırma Gezisi (Gürcüce), Tiflis, 1960, s. 83-84.
  7. Özhan Öztürk, Karadeniz Ansiklopedik Sözlük, 2. Cilt, s. 934-935, ISBN 9789756121009
  8. Giorgi Kazbegi, Bir Rus Generalinin Günlükleri - Türkiye Gürcistanı'nda Üç Ay, 2019, s. 156, ISBN 9789755537207
  9. Giorgi Kazbegi, Bir Rus Generalinin Günlükleri - Türkiye Gürcistanı'nda Üç Ay, 2019, s. 160, ISBN 9789755537207
  10. Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 139, ISBN 9789944197526

Dış bağlantılar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.