Ali Macit Arda

1887 yılında İstanbul Bakırköy’ de doğdu. İlköğretimini Hamidiye Bakırköy Rüştiyesinde, orta öğretimini Kabataş Lisesinde, yüksek tahsilini 1914 yılında Paris Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Zümresinde tamamladı. Paul Vidal de la Blach’in etkisinde Faik Sabri Duran ve Selim Mansur ile birlikte Fransız ekolünü ve Viyana’da Rittel – Ratzel okulunda yetişen Hamit Sadi Selen ile birlikte Alman profesör idaresinde kurulmuş olan coğrafya bölümünde farklı ekolü temsil etti.[1]

Ali Macit Arda Meşrutiyet yıllarında memleketimizden ve Hükümet tarafından Avrupa’ya tahsile gönderilen ilk kafiledendir. Dönüşü I. Dünya Savaşı’na denk gelmiş ve Ali Macit askerlik görevini yapmak üzere Kızılay’da görevlendirilmiştir. Mütakere sıralarında Ali Macit Arda Darülfünun coğrafya muallimliğine getirildi. Daha sonra Faik Sabri Duran’ın ayrılışıyla Beşeri Coğrafya Müderrisi oldu. 1952 yılında emekli olan Ali Macit Arda 19 Mart 1967 yılında ölmüştür.[2]

Ali Macit Arda, İstanbul Sultanisinde coğrafya öğretmenliği, Yüksek Muallim Mektebi Müdürlüğü, Mülkiye Mektebi Öğretmenliği, İstanbul Kız Muallim Mektebi Öğretmenliği, Maarif Vekaleti Yüksek Tedrisat Umum Müdürlüğü, Haydarpaşa Lisesi ve 1937 – 1939 yılları arasında Galatasaray Lisesi Coğrafya Öğretmenliği, Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okulu profesörü olarak görev yaptı.[1]

Birçok Fransızca eseri çevirerek Türkçeye kazandırdı. Bu sebepledir ki Ali Macit o dönem çok tutulan Gallouedec ve Maurette lise kitapları serisinden Avrupa’yı, İbrahim Hakkı Akyol ile birlikte Genel Coğrafya’yı Türkçeye çevirmiştir. Ayrıca, Bakanlık Öğretmen Kitapları arasında coğrafya öğretimine dair bir tercümesi yayınlanmıştır.[2]

Ali Macit Arda eğitimsel anlamda kişiliğinin yanında idareci, aristokrat ve demokratik bir kişiliğe sahipti. Ali Macit, fikir işlerinin mükemmel teşvik ve takipçisi, siyasi faaliyetlerde de başarılı bir insandı. Aynı zamanda hoşgörüsü ile bilinirdi. Türk Coğrafya Kurumu’nun kuruluşundan sonra yapılan ve tartışmalı geçen toplantılara başkanlık etmiş, sakin ve idareci kişiliğiyle tartışmaların en hırçın zamanlarında bile insanları yatıştırabilmiştir. Türk Coğrafya Kurumu’ndaki başkanlığı kendisi için bir şekilden ibaret olmamış coğrafyaya ve coğrafya mesleğine gönülden bağlı kalmıştı. Ali Macit Arda’nın sade ama seviyeli hayatı vardı.[2]

• Arda, A. M., 1925, Avrupa Coğrafyası. ( L. Galouedec ve Maurette’den tercüme) İstanbul.
• Arda, A. M., 1930, Coğrafi Haberler, Darülfünun Edb. Fak. Mecmuası, Cilt/Sayı: VII/4, S.319-320. İstanbul.
• Arda, A. M., 1930, Geograhie Üniverselle Külliyatı Orta ve Cenubi Amerika. Darülfünun Edb. Fak. Mec. C/S: VII/3, s. 233-237, İstanbul.
• Arda, A. M., 1930, Yugoslavya Darülfünun Coğrafya Talebesinin İstanbul’da Tetkik Seyahati, Darülfünun Edb. Fak. Mec. C/S: VII/4, s. 303-320, İstanbul.
• Arda, A. M., 1931, Beynelminel Coğrafya Kongresi, Mülkiye Mektebi Mecmuası, S: 9, s. 20-27, İstanbul.
• Arda, A. M., 1932, Paris Beynelminel Coğrafya Kongresi, Darülfünun Ebd. Fak. Mec., C/S: VII/1, s.67-82, İstanbul.
• Arda, A. M., 1932, Beşeri Coğrafya, Mülkiye Mektebi Mecmuası, S: 21, s. 24-28, İstanbul.
• Arda, A. M., 1933, Beşeri Coğrafya, Mülkiye Mektebi Mecmuası, S: 23, s. 10-17, İstanbul.
• Arda, A. M., 1948, Coğrafyacı Gözü ile Şeker Kamışı Ziraati ve Şeker Sanayii, Karınca Kooperatif Postası Dergisi, Sayı: 144, s. 42-45, Ankara.
• Arda, A. M., 1955, İbrahim Hakkı Akyol; Coğrafya Ailesinin Büyük Kaybı, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 13-14, s.1-2, İstanbul.

Bu çalışma TÜBİTAK BİDEB 2209/A kodlu 2014 tarihli proje tarafından desteklenmiştir.

1. Ertek, T. A., ve Özbakan, F., 2012, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi, Türk Coğrafya Kurumu Yayını, s.24, İstanbul.
2. Alagöz, C. A., 1967, Türk Coğrafya Kurumu VIII. Kongre Açılış Konuşması, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 24-25, s. III – VIII, İstanbul.
3. Tuncel, H, Yiğit, A, Çelikbağ, S., 2010, Türkiye Coğrafya Bibliyografyası, Kitaplar ve Makaleler, Bilecik Üniv Yay. No: 2, Ankara.