Alanlar

Alanlar (Modern Yunanca: Ἀλανοί Alanoi; Çince: 阿蘭聊 Alanliao (Pinyin); Latince: Alani/Halani), İskit-Sarmat kökenli göçebe halk.[1][2][3][4] MÖ dönemlerde bugünkü Kazakistan topraklarında yaşamaktaydılar. Miladi dönemin başlangıç yıllarında ise Alanların büyük bir bölümü Volga ırmağını geçerek Don ırmağı civarlarına, Kırım ve Kuzey Kafkasya topraklarına gelerek bu bölgelerde uzun yıllar hakimiyet kurmuşlardır.[5]

Alan isminin İrani diller kökenli Aryan sözcüğünün bir varyasyonundan türediği düşünülmektedir.[6][7]

Alan dili

Alanların dilleri Doğu İrani diller grubuna aittir.[8] Bu Alancada bulunanan at kelimesinin diğer İrani diller ile karşılaştırılmasıylada ortaya çıkmaktadır:[9]

Dil Grup At
Alan dili Doğu İrani diller *aspa
Hotanca Kuzeydoğu İrani dilleri aśśa
Osetçe Kuzeydoğu İrani dilleri efs
Wakhi Kuzeydoğu İrani dilleri yaš
Yaghnobi Kuzeydoğu İrani dilleri asp
Avestaca Güneydoğu İrani dilleri aspa
Beluçça Güneydoğu İrani dilleri asp
Median dili Kuzeybatı İrani dilleri aspa
Eski Farsça Güneybatı İrani dilleri asa
Farsça Güneybatı İrani dilleri asb
Sanskritçe Hint-Aryan áśva

Kafkasya

Alanların bir kısmı 4. yüzyılda Kavimler Göçüne katılmıştır. Kalanlar ise Kafkas coğrafyasında yerleşik hayata geçmişlerdir. Alanların klan esaslı birliği daha sonra Alania olarak bilinen Alan ve yerel Kafkas halklarını bir araya getiren ve Tatar-Moğol İstilasına kadar devam eden feodalizm öncesi yönetim şekline sahip bir devlet oluşturmuşlardır. 1230'lu yılların sonuna doğru Alania'yı ele geçiren Tatar-Moğollar hayatta kalan Alanları Kafkasya'nın merkezindeki dağlık yerlerde ve Kafkas Dağlarının ötesine yerleşmek zorunda bırakmışlardır. Buralarda yerel halkların da karışması ile Osetyalı olarak yaşamlarını sürdürmüş ve Kuzey Kafkasya'daki halkların etnik kökeninde (Karaçay-Balkar) önemli rol oynamışlardır. Alanlar son yıllarını, bugünkü Karaçay-Çerkes ve Kabardey-Malkar topraklarının Beştav ve Abhazya’nın Kodor ırmağı çevresinde ve yüksek dağlık vadilerde 18'ci yüzyıla kadar sürdürmüşlerdir. Osetçe dilinin Alancanın soyundan geldiği düşünülmektedir.[7][10][11]

Görünüş

4. yüzyılda yaşamış Romalı tarihçi Ammianus Marcellinus Alanların uzun boylu ve sarışın olduğunu yazmıştır:

« Neredeyse tüm Alan erkekleri uzun boylu ve yakışıklıdır; saçları sarı gibidir, gözleri ise kızgın bakışlıdır.[12] »

Din
Kuzey Osetya'da bir ortodoks kilisesi

Hristiyanlaştırılmadan önce Alanların Hint-Aryan tanrılarına tapınan çok tanrılı bir kavim olmuştur. Dinsel olarak İskit dinleri veya çok tanrılı Zerdüştlük ile bağlantılı olabilecekleri düşünülmektedir. Dominant tanrılarını ayinlerinde cisimleştirmek gibi bazı gelenekler İskit kültüründen alınmıştır.[13]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "The Hou Hanshu". 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019.
  2. Ian Almond, Two faiths, one banner: when Muslims marched with Christians across Europe's battlegrounds, Harvard University Press, 2011, s.108
  3. Klaus Röhrborn, Wolfgang Veenker: Runen, Tamgas und Graffiti aus Asien und Osteuropa, In Kommission bei O. Harrassowitz, 1985, s. 5
  4. Zakiev M. Z., Who are Alans?, Kazan, 1995
  5. Biblioteka İnostrannıh Pisateley o Rossii, t.1, SPb, 1836
  6. Golden 2009.
  7. Abaev & Bailey 1985.
  8. Mallory, J. P.; Adams, Douglas Q. (1997). Encyclopedia of Indo-European Culture (İngilizce). Taylor & Francis. ISBN 9781884964985.
  9. Abaev, Vasiliĭ Ivanovich; l'Oriente, Istituto italiano per l'Africa e (1998). Studia iranica et alanica (Rusça). Istituto italiano per l'Africa e l'Oriente.
  10. Alemany 2000, s. ?.
  11. For ethnogenesis, see Walter Pohl, "Conceptions of Ethnicity in Early Medieval Studies" Debating the Middle Ages: Issues and Readings, ed. Lester K. Little and Barbara H. Rosenwein, (Blackwell), 1998, pp 13–24) (On-line text).
  12. Ammianus Marcellinus. Roman History. Book XXXI. II. 21.
  13. Sulimirski, T. (1985). "The Scyths" in: Fisher, W. B. (Ed.) The Cambridge History of Iran, Vol. 2: The Median and Achaemenian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. 0-521-20091-1. pp. 158–159.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.