Akçahisar, Gümüşhane

Köyün Osmanlı’lardan önceki dönemi hakkında kesin bir bilgi yok. Osmanlı’lardan önce ve Osmanlıların ilk dönemlerinde gayrımüslimlerin yaşadıgı şu mevki adlarından anlaşılmaktadır. Maşatlıklar, Kilisenin üzeri, Gobunaklar gibi isimler hala kullanılmaktadır.

Köye Türklerin ne zaman geldikleri hakkında kesin bir delil yok. Ancak dedelerimizin yaşları göbek hesabı yapıldıgında 1700 yıllarında geldikleri anlaşılmaktadır.

Köyün ilk yeri bugün ismine Eski köy ve Gurnuların Üstü (Kurunların Üstü) dedigimiz arazi idi. Anlatılanlara göre buraya ilk gelenler Süleymangiller, Ecelgiller, İhtiyargiller (Yusufgillerin Karamusa’da veya Karamisi’da oturduklari anlatılıyor). 1750-1800 yılları arasında Ömergillerin Mamerek’ten (köyde bu sülale hala Mamerekliler diye bilinir) geldikleri bilinmekte. Erzurum-Trabzon arasındaki ipek yolu Akçahisar’ın içinden geçiyordu. Bu yol bugün hala kullanılmaktadır.

27 Eylül 1829 yılında Bayburt isgal edilince Gümüşhane ve çevre halkı eli silah tutan herkes Bayburt’a dogru yürümüşler. Bu gün Akçahisar köyünün sınırları içinde olan Sifon Dere’de Ruslarla karşılaşmışlar. Bu savaşa Akçahisarlılar da katılmış. Amansız bir mücadele sonucunda Ruslar geri püskürtülmüş (Sabri Özcan, Ruslar’ın Gümüşhaneyi İşgali).

Bu dönemlerden sonra meydana gelen idari boşluklardan yararlanan, İpek yolu kervan yolcuları her fırsatta köy sakinlerini rahatsız etmişler. Köy halkı bu baskınlardan yılmış 1830-1840 yılları arasında köyden 2 km yukarıda bol suyu olan orman içinde bir araziye yerleşmişler. Bu yerleşme dönemi ne kadar zaman içerisinde oldu kesin bilen yok. 1970 yılına kadar bu köyde kalındı. Şunu da belirtmeliyiz İpşiroğulları ve Polatgiller Cüregi’den; Paşagiller, Koçelgiller (Aykaç’lar) ve Mutioğulları (Akay’lar) ise Bayburt dolaylarından geldikleri anlatıldı. 1914 yılında başlayan 1. Dünya savaşında askere gidip şehit düşen Şükrü Yalçın, Mecit Şanlı, Derviş Çoban, Liman Çoban, İbrahim Çagil, Topal Ali Dilmen, Güvenci Hüseyin Örgüç; gazi olarak dönenler Halil Yalçın, İsmail Çagil, Bayram İpşir, Emrullah Çavuş, Osman Yalçın, Sündük Hacı Denli (köyün o zamanki tek hacısı) ve adlarını bilmediklerimiz. Sündük Hacı’nın oglu Etem ise Çanakkale’de şehit düşmüştür.

1916 yılında köyün Ruslar tarafında isgalinde Ermeniler köyün hayvanlarını toplayıp götürmüşler, halka zulüm ve işkence yapmışlar, köyün hayvanlarını geri almak isteyen Ahmet Gülez Ermeniler tarafından öldürüldü. Köy muhtarı Miktat Yalçın Ermeniler tarafından dövülmesine ragmen köyün kadınlarını ve kızlarını ormana saklayarak onların Rusların ve Ermenilerin eline düşmesini önlemiş. Kurtuluş savaşında Sandıklı cephesinde Atatürk ile omuz omuza savaşan İbrahim Çoban, Mehmet ve Şaban Yalçın (ikisi kardeş), Süleyman Denli, Hüseyin Onbaşı gazi olarak dönmüşler.

Akçahisar köyünün etrafındaki orman yok edilince yağmurlardan sonra seller altında kalan köy 1972 yılında Dikenin dibi dediğimiz araziye yeniden kurulmuş. Planlı ve alt yapısı ile modern bir köy. Gümüşhane merkeze baglı Akçahisar köyünün doğusunda Güvercinlik ve Çalık köyleri, batısında Geçit köyü, kuzeyinde Pehlivantaşı ve Duymadık köyleri, güneyinde Sargınkaya ve Nazlıçayır köyleri ile sınır komşulugu vardır.

Gümüşhane merkezine 35 km uzaklıktadır.

Kaynak kişiler: Remzi Demir, Neşet Örgüç, Binali Gülez, Emrah Dilmen

• Yerelnet