Adamantios Korais

Bir tüccarın oğlu olan Korais, yaşamının büyük bir bölümünü Yunanistan dışında geçirmiştir. Fransa'daki Montpellier Üniversitesi'nde tıp öğrenimi gördü. 1788'de edebiyatla uğraşmak amacıyla Paris'e gitti. Batı'da Yunanseverliğin yayılmasında büyük rol oynadı. Çok sayıda yazınsal ve dilbilimsel deneme, birçok hikâye kaleme aldı, ayrıca, klasik yazarları, yorumlarıyla birlikte yayımladı. Eski Yunan tıp bilginlerinin, özellikle de Hippokrates'in yapıtlarıyla filozof Theophrastos'un Kharakteres (Karakterler) adlı yapıtını yayıma hazırladı. Edebiyat alanındaki daha önemli yapıtları, 1805-26 arasında derlediği 17 ciltlik "Yunan Edebiyatı Kitaplığı" ile 1809-27 arasında hazırladığı dokuz ciltlik Parerga'ydı. "Yunan Edebiyat Kitaplığı" klasik yazarların tarih, siyaset, felsefe ve bilim alanındaki yapıtlarıyla Korais'in bunlara yazdığı Çağdaş Yunanca önsözleri içerir. Korais ayrıca, Homeros'un İlyada'sının ilk dört kitabını yayıma hazırlamış, tarihçi Herodotos'u da Çağdaş Yunanca'ya çevirmiştir.[2]

Yunanların ancak klasik mirasın canlanmasıyla güçlenip birliğe kavuşacağına inanan Korais, yazılarında da bu mirasın ulusal ülküler açısından taşıdığı önemi anlatmaya çalıştı. Halk diliyle yazı dili arasındaki uzlaşmayı gerçekleştirecek tek bir ulusal dilin oluşmasını savunup öğütledi. En kalıcı katkısı, konuşma dili Demotikosu yabancı unsurlardan arındırıp Klasik Yunancayla kaynaştırarak yarattığı yeni Yunan edebiyat diliydi. 1828-35 arasında hazırlanan Atakta adlı yapıtı ilk Çağdaş Yunanca sözlüktür.

Fransız Devrimi'ne tanık olan Korais, Aydınlanma düşüncesinden esinlenmiş, Thomas Hobbes, John Locke ve Jean-Jacques Rousseau gibi düşünürlerle, Karanlık Çağları yeni bir klasik çağın izlenmesi gerektiğini savunan tarihçi Edward Gibbon'dan etkilenmişti. Laik bir liberalizm yanlısı olarak, gerek, Osmanlı dönemiyle birlikte karanlık bir istibdat dönemi olarak tanımladığı Bizans İmparatorluğu'nun Ortodoks Hristiyan mirasının sürdürülmesine, gerekse kilisenin dilinin yeni Yunancanın temelini oluşturmasına karşı çıktı. Bu yüzden de, Yunan dünyası üzerinde bıraktığı etkinin büyüklüğüne karşın, bağımsızlık savaşını kilisenin üstünlüğünü yeniden sağlama ve İstanbul'u yeniden ele geçirme mücadelesi olarak görenlere ters düştü.

Yaşamının büyük bölümünü Fransa'da geçiren Korais, Yunan Bağımsızlık Savaşı sırasında broşürler yayımladı ve dışarıdan mali destek toplamaya çalıştı. Fransa'daki 1830 Temmuz Devrimi sırasında, Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nın kahramanlarından Marquis de Lafayette'in Yunanistan'ın devlet başkanlığına getirilmesini önerdi. Paris'teki Yunan Dostları Derneği'nin de kurucularındandı.

Sakız Adası'nda, Yunanistan'ın en büyük kütüphanesi olarak bili­nen Korais Kütüphanesi ve Arjenti Müzesi bulunur. Adanın en büyük okuluna ait olan, 250 bin kitaplık kütüphane, 1792 yılında açılmıştır. Adamantios Korais ile arka­daşlarının bağışladıkları kitaplarla kurulduğu için bu adı taşımaktadır. Korais'in portresi 1978 ile 2001 arasında tedavülde olan 100 Drahmi'nin yüzünde bulundu.[3]