Acrux
Acrux (α Cru / α Crucis / Alfa Crucis/ HD 108248) Güneyhaçı (Crux) takımyıldızındaki en parlak ve gece gökyüzündeki en parlak onikinci yıldız. Acrux yaklaşık 0.77[3] kadir olan görünür parlaklığıyla Alfa Centauri'nin güneyindeki en parlak yıldızdır.
 | ||
| Gözlem verisi Dönem J2000.0 | ||
|---|---|---|
| Takımyıldız | Güneyhaçı | |
| Bahar açısı | (α) | 12s 26d 35.871sn[1] |
| Yükselim | (δ) | -63° 05′ 56.58″[1] |
| Görünür parlaklık | (V) | 0.81 |
| Sınıflandırma | ||
| Tayfsal sınıf | B0.5IV C [1] | |
| Değişen yıldız türü | ? | |
| Gökölçümsel nitelikleri | ||
| Uzaklık | 325 Iy | |
| mutlak parlaklık | (V) | -4.14 |
| Özdevinim nitelikleri | ||
| Bahar açısı payı | (μ) | -35.37 mys/y |
| Yükselim payı | (μ) | -14.73 mys/y |
| Fiziksel özellikler | ||
| Kütle | (m) | 1.4 M⊙ |
| Yarıçap | (r) | ? R⊙ |
| Aydınlatma gücü | 25,000 L⊙ | |
| Etkin sıcaklık | 28,000 K | |
| Metallik | [Fe/H] | ? |
| Dönme hızı | (v sin i) | ? km/sn |
| Tahmini yaş | ? y | |
| Katalog belirtmeleri | ||
| Acrux, Alpha Crucis, SAO 251904, DM CP--62 2745, HD 108248, HR 4730 [2] . | ||
Fiziksel özelikler
Acrux güneş sistemimize 325 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çoklu yıldız sistemidir. Ayrıklığı sadece 4 yay-dakikası olan iki bileşen görsel olarak ayırdedilebilir. Acrux A (α1), 1.40 ve Acrux B (α2) ise 2.09 kadir parlaklığındadır ve her ikisi de yüzey sıcaklıkları yaklaşık 28,000 ve 26,000 kelvin olan sıcak B sınıfı yıldızlardır. Aydınlatma güçleri Güneş'in 25,000 ve 16,000[3] katıdır. Bileşenler arasındaki minimum ayrıklıkları 430 Astronomi birimiyle periyodu en az 1,500 yıl belki daha da fazladır.
α1, bileşenlerinin Güneş'ten 14 ve 10 kez büyük olduğu düşünülen ve yaklaşık 1 astronomi birimi ayrıklığındaki yörüngelerinde sadece 76 günde dolanan tayfsal çift yıldızdır. α1'in parlak bileşeninin bir gün süpernova olarak patlaması öngörülmektedir. α1'in sönük bileşeni ise ağır bir beyaz cüce olarak hayatta kalabilir.
Kökeni
"Acrux" kelimesi basitçe Alfa'nın A'sı ile Crux'un(Güneyhaçı) birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.
Acrux kabaca -60° dik açıklığında bulunduğu için sadece Yengeç Dönencesinin güneyinden görülebilir. Yer'in eksenel devinimi sebebiyle, "Tri-shanku" olarak isimlendirilen eski Hint astronomlar tarafından Hindistan'da görüldü.
Çincede 十字架二(Haçın ikinci yıldızı) olarak bilinir.
Acrux Avustralya, Yeni Zelanda ve Papua Yeni Gine bayraklarında Güneyhaçı'nı içeren beş yıldızdan biri olarak gösterilir. Ayrıca Brezilya bayrağında her birinin bir eyaleti temsil ettiği diğer 26 yıldızla birlikte betimlenir. Acrux Sao Paulo eyaletini temsil eder.
Önemli gözlemler
2 Ekim 2008'de Cassini-Huygens sondası Satürn diskinin örttüğü Acrux sisteminin bileşenlerinden üçünü (A,B ve C) analiz etti.
Kaynakça
- "SIMBAD query result: NAME ACRUX -- Spectroscopic binary". Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 7 Eylül 2009. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2009.
- "The Dome Of The Sky™". 18 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2009.
- David Darling. "Acrux (Alpha Crucis)". 10 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2009.