Şeybanî Han

Muhammed Şeybanî Han, Şeybak Han ya da Şibani Han (d. 1451 - ö. 1 Aralık 1510, Merv yakınları), Şeybanî Hanlığı'nın Özbek hanı.

Muhammed Şeybanî Han
Şeybanî Hanı
Hüküm süresi 1500 - 1510
Önce gelen Ebü'l-Hayr Han
Sonra gelen Can Vefa Mirza
Eş(leri) Mihri Nigâr
Hanzâde Begüm
Zehrâ Begüm
Çocukları Timur Bahadır
Hürrem Şah
Ebülhayr
Süyünç Muhammed
Hanedan Şeybanîler
Babası Şah Budak
Annesi Ak Kuzu Begüm
Doğum 1451
Ölüm 1 Aralık 1510
Merv
Defin Semerkant
Dini İslam

Hayatı

1451 yılında doğdu. Buhara medreselerinde eğitim aldı. Arapça ve Farsça öğrendi. Çağatay Hanı tarafından Türkistan kendisine yurtluk olarak verildi. Bu bölgede gücünü artırdı. 1500 yılında Buhara ve Semerkant'ı aldı. Böylece Şeybanîler hanedanlığı kurulmuş oldu. Babür, Semerkant'ı on dört günlük kuşatma neticesinde geri aldı. Ancak bir süre sonra Şeybanî Han Babür'ü hezimete uğrattı. Babür'ün yardımına kimse gelmeyince dört aylık kuşatmadan sonra Şeybanî Han Semerkant'ı tekrar ele geçirdi. 1505-1506 yıllarında Fergana, Kunduz ve Belh'i alarak topraklarını genişletti. 1507'de ise Timurlular'ın ikinci başkenti Herat'ı aldı ve Meşhed'i zaptetti.

Ceyhun Safevîler ile Şeybanîler'in sınırı oldu. Şeybanî Han'ın topraklarını genişletmesi kendisini Şah İsmail ile karşı karşıya getirdi. Şah İsmail'e mektup yazarak şahlığı bırakıp ataları gibi dervişlik yapmasını ve Sünnilik'e geçmesini istedi. Şah İsmail, Meşhed'i geri aldı. Merv Kalesi'ni kuşattı ancak alamadı. Bunun üzerine Şeybanî Han'ı savaş meydanına davet eden mektuplar gönderdi. 1 Aralık 1510'da yapılan Merv Savaşı'nda ağır bir yenilgiye uğradı ve aynı gün yaralı bir şekilde iken sığındığı çiftlikte öldürüldü. Başı kesilerek derisine saman doldurularak Osmanlı Sultanı II. Bayezid'e, kafatasını ise Memlük Sultanı Kansu Gavri'ye gönderdi.[1]

Kaynakça

  1. İsmail Türkoğlu, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 39, sayfa: 43-45
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.