İstanbul Üniversitesi Zooloji Müzesi

Üniversitenin Hayvanat Enstitüsü direktörü Andre Naville tarafından Süleymaniye’deki Hayvanat Ensititüsü binası içinde kurulmuştur. Müze başlangıçta büyük kısmı Almanya’dan hediye olarak gönderilen materyalle oluşturulmuştur. Ancak bazı materyallerin Hayvanat Enstitüsü’nün kurulduğu 1926-1927 eğitim yılında Ali Vehbi Üstün’ün hayvanat müzesi kurma gayreti ile zirai zararlı böcekler üzerine yaptığı saha çalışmasından elde edildiği düşünülmektedir.[1]

1937 yılında yerine tayin edilen Curt Kosswig, 15 yıl süren Anadolu fauna çalışmaları ardından, Türkiye memeli hayvanları, kuşları, sürüngenleri, kurbağaları, balıkları, ve çok sayıda omurgasız hayvan sınıfları toplamış ve müzeye kazandırmıştır. Koleksiyon örneklerinin hızla arttığı bu dönemde alınan ZMUI (Zoologischen Museums der Universitat Istanbul) uluslararası koduyla müze ismini bilim dünyasına duyurmuştur.

Kosswig’in ardından çok sayıda kürsü öğrencisi ve gönüllü, topladığı materyalleri müzemize bağışlamıştır. 1957 yılında Zooloji ve Botanik binası üst katlarının Haliç’ten bakıldığında Süleymaniye Camisi’nin görüntüsünü bozduğu gerekçesiyle[1] yıktırılması üzerine Zooloji kürsüsü taşınmak zorunda kalınca materyaller Vezneciler Kuyucu Murat Paşa Medresesi’nde toplanmıştır. Bu taşınma ile müze materyalleri epey zarara uğramıştır.

Vezneciler’deki yeni müze binasının inşaatı 1973’te tamamlandı. 1986 yılına kadar materyaller Biyoloji Binası’nın en alt katındaki kazan dairesinde depolandı. Dinçer Gülen ve ekibi tarafından onarılıp temizlenene materyaller 1989’da müzeye kazandırıldı ve müze yeniden kuruldu.[1]

Müzede sergi ve koleksiyon alanı olmak üzere iki alan bulundur. Sergi alanında 1500′ü böcek olmak üzere 2034 tür sergilenir. Kanguru iskeleti, su aygırı ve fil kafa iskeletleri, tapir iskeleti ile timsahlar çok farklı karasal kıtalara ait örnekler olarak müzede sergilenen türlerdendir. Dünyada az sayıda zooloji müzesinde bulunan Sphenodon punctatus (Hatteria punctata) müzede sergilenen önemli türlerdendir. S. punctatus ,sadece Yeni Zelanda’nın yakınlarındaki bir adada yaşaya ve Triyas’ dan beri varlığını sürdürür. Nesli tükenmiş olarak kabul edilen Panthera pardus tulliana (Anadolu parsı) da müzede sergilenmektedir.

Müzede yaklaşık 143 kuş türü sergilenir; aralarında Ötücü kuşlar, gündüz ve gece yırtıcı kuşları yer almaktadır. Müzedeki kuş örneklerinin bir kısmı Yıldız Sarayı’ndan dolapları ile birlikte intikal etmiş kuşlardır.

Müzede sergilenen omurgasız hayvan türleri arasında Amerika kıtasına özgü Limulus polyphemus (Atnalı yengeci), Aranea avicularia (Mygale avicularis, kuş örümceği), genelde yağmur ormanları ve tropiklerde bulunan bir akrep türü olan Pandinus imperator, bulunur.

Koleksiyon bölümünde Türkiye faunasına ait böcekler, kuşlar, memeliler ve Türkiye denizlerine ait dip omurgasızlar bulunur. Bernard Tubini’ye ait olan ve ağırlıklı olarak Coleoptera ordosuna ait örnekleri içeren koleksiyon, Atıf Şengün’ün “İstanbul Gündüz Kelebekleri” adlı eserinde yayınlanan kelebek örnekleri, Türkiye denizlerinden toplanan bentik omurgasızlara ait 878 kayıtlı kavanoz, Kuşlara ait koleksiyonda ise 126 türe ait 329 örnek ve memelilere ait bir koleksiyon müzede bulunmaktadır.[3]