İlerici Gençler Derneği

İlerici Gençler Derneği (ya da kısaca İGD) 1975 yılında Türkiye Komünist Partisi (TKP), Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) gençlik temsilcileri arasında yapılan birlik görüşmelerinin başarıyla sonuçlanamaması üzerine TKP çizgisini benimseyen gençler tarafından 5 Ocak 1976 tarihinde İstanbul'da kurulan gençlik ve öğrenci örgütüdür.[1]

İlerici Gençler Derneği
Kısaltma	İGD
Slogan	Yolumuz İşçi Sınıfının Yoludur
Kuruluş	5 Ocak 1976 (700914228568000000045 yıl, 32 gün önce.)
Kapanış	6 Kasım 1979
Tür	Gençlik ve Öğrenci Örgütü
Merkez	İstanbul
Üyeler	20.000 ~
Genel Başkan	Ahmet Muhtar Sökücü
Genel Sekreter	Alaiddin Taş
Ana organ	İGD Merkez Yürütme Kurulu
Ana kurum	İGD Genel Yönetim Kurulu

Derneğin yayın organları İlerici Yurtsever Gençlik[2], Gençlik Dünyası ve Gençlik Haberleri dergi ve gazeteleriydi.

Yolumuz İşçi Sınıfının Yoludur sloganını benimseyen İGD, faaliyetlerini özellikle işçi sendikalarında ve üniversitelerde sürdürmüştür. Öncelikli olarak üniversitelerde akademik sorunları dile getirerek çalışmalar yürüten dernek, özellikle 1975-1978 yılları arasında büyük ölçüde TKP'li kadrolar tarafından yönetilen DİSK ile de yakın ilişkiler geliştirmiş, sendikal alanda da çalışmalar yürütmüştür.

İGD 1. Kongresi 15-17 Mayıs 1978'de İstanbul'da gerçekleşmiş, yurt dışından Dünya Demokratik Gençlik Federasyonu (DDGF) ve üye örgütleri temsilcilerinin de katıldığı kongrede Ahmet Muhtar Sökücü yeniden genel başkanlığa seçilmiştir.[3] Derneğin 1978 yılında 53 şubesi ve 20 bine yakın üyesinin bulunduğu belirtilmektedir. Ayrıca dernek, ortaöğrenim büroları aracılığıyla liselerde de örgütlenmiş, daha sonra bu çalışmalar Ekim 1977'de kurulan İlerici Liseliler Derneği (İLD) tarafından yürütülmüştür.[4] Benzer şekilde gençliğin bu kesimine önce İYG içinde (özel sayfalar, çek-al) yer verilirken Şubat 1978'den itibaren Liseli Gençlik dergisi yayınlanmaya başlamıştır.[5]

Bu dönemde Çin-Sovyet ayrılığı sonucu olarak Sovyetler Birliği çizgisindeki İGD ile Çin ve Arnavutluk çizgisindeki Maocu gruplar arasında sıkça ölümlü çatışmalar yaşanmıştır. Ayrıca, silahlı mücadeleyi ön planda tutan Devrimci Yol gibi grupları "goşist" ve "maceracı küçük burjuva akımlar" olarak değerlendiren İGD ile bu gruplar arasında da bazı ölümlü çatışmalar meydana gelmiştir.

İGD, merkezi Prag'da bulunan Uluslararası Öğrenciler Birliği (UÖB) ve merkezi Budapeşte'de bulunan Dünya Demokratik Gençlik Federasyonu (DDGF) üyesiydi. DDGF ve UÖB tarafından 28 Temmuz - 5 Ağustos 1978'de Küba’nın başkenti Havana’da düzenlenen 11. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali'ne Türkiye'den de 30 kişilik bir delegasyonun katılmasına öncülük etmiştir.[6][7]

İGD Dış Bürosu tarafından 1980'li yıllarda yayınlanan haber bülteni Türkçenin yanı sıra İngilizce ve Fransızca olarak da çıkmıştır.

6 Kasım 1979’da İGD, İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından, “kamu yararına aykırı” çalışmalar yaptığı gerekçesiyle kapatılmış fakat fiiliyatta dernek faaliyetlerine devam edilmiştir.[8][9] 12 Eylül 1980 askerî darbesi ile birlikte ise üyelerinin bir kısmı yurt dışına kaçmak zorunda kalmış, birçoğu da tutuklanmıştır.

12 Eylül 1980 askerî darbesinden sonra İGD'nin faaliyetleri artık yerini farklı yapılanmalara bırakarak sona ermiş, sadece yurt dışında 10 yıla yakın bir süre Genel Başkan Ahmet Muhtar Sökücü yönetimindeki İGD Dış Bürosu aracılığıyla uluslararası dayanışma faaliyetlerinde bulunulmuştur. Bunların en önde gelenlerinden biri 27 Temmuz – 3 Ağustos 1985'de tarihlerinde Moskova’da yapılan 12. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali idi.[10]