Çeçenistan Ulusal Müzesi

Çeçenistan Ulusal Müzesi, 7 Kasım 1924'te Grozni Halk Eğitim Bölümü tarafından açıldı. Başlangıçta kültür ve din tarihi için bir bölgesel bir müzeydi. Kültürel değeri olan nesnelerin koleksiyonları buraya çeşitli kurumlardan tarafında getirildi. Şubat 1925'te nümismatik bölümü açıldı. Burada Grozni ve Çeçenistan tarihinin yanı sıra din tarihi üzerine de sergiler açıldı. Müzenin oluşturulması, yerel bir koleksiyoncu, ve müzenin de ilk başkanı olan, Boris Scaliotti'nin yardımıyla gerçekleştirildi.

1930'larda müze, maddi anıtlar deposundan bir araştırma enstitüsüne dönüştürüldü. 1934'te Çeçen ve İnguş Özerk Bölgeleri, Çeçen-İnguş Özerk Bölgesi olarak birleştirildi. 1936'da özerk bölge özerk bir cumhuriyete dönüştürüldü ve müze Çeçen-İnguş Cumhuriyet Yerel Kültür Müzesi statüsünü aldı.[1]

Çeçenistan Ulusal Müzesi (2020)

İkinci Dünya Savaşı sırasında müze çalışmayı bırakmadı. Şubat 1944'te Çeçenler ve İnguşlar sürgüne gönderildi. 1950'lerin ortalarına kadar müze, Grozni Bölgesel Tarih Müzesi adıyla müze çalışmaya devam etti. Fonlarında 3356 adet eser bulunmaktaydı.

1957'de Çeçen-İnguşya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin restorasyonunun ardından müzede, Çeçen-İnguşya'nın ekonomi, eğitim ve kültür alanındaki başarılarını yansıtan eserler sergilendi.

1967'de müzeye SSCB Kültür Bakanlığı diploması verildi. 1973'te de müze, RSFSC Kültür Bakanlığından ikinci dereceden diploma elde etti. Ardından müzenin çalışmaları çeşitli ödüllere layık görüldü.

1990'larda Çeçenistan Ulusal Müzesi fonunda bulunan 4000 eserle Kuzey Kafkasya'nın en büyük müzelerinden biriydi.

1994'te Çeçenistan topraklarında iki adet bölgesel müze faaliyet göstermekteydi:

• Birleşik Çeçen Müzesi, şubeleri:
  • Arbi Mamakayev Edebiyat Anıt Müzesi (Nadtereçnoye, Nadterek rayonu)
  • Lev Tolstoy Edebiyat ve Etnografya Müzesi (Starogladovskaya, Şelkovski rayonu)
  • Aslanbek Şeripov Tarih ve Anıt Müzesi (Şatoy, Şatoyski rayonu)
• Petra Zaharova Çeçenistan Güzel Sanatlar Müzesi

1990'ların başında Çeçenistan'daki müzeler zirve noktalarına ulaştı. Yeni bir bina ve nadir eserlerin sergilenmesi için geniş alanlar satın aldılar.

Bölgede yaşanan silahlı çatışmalar (Birinci ve İkinci Çeçen Savaşı) Çeçen halkının tarihî ve kültürel mirasıyla bölgedeki müzeler için olumsuz sonuçlar doğurdu. Müzeler tamamen tahrip edilmiş, müze fonlarının yaklaşık %90'ı yağmalanmış veya kaybedilmiş, ulusal müze binaları ile Aslanbek Şeripov Tarih ve Anıt Müzesi zarar görmüştür.

Müzenin ana binası önemli kültürel ve tarihî eserlerini kaybetmiştir. Kayıplar arasında Franz Roubaud'un "Binbaşı General Sleptsov'un Gehin Ormanı'nda Ölümü", Vasili Tropinin'in "Kitaplı Bir Çocuğun Portresi", Pyotr Vereşçagin'in "Manzara" ve "Kafkasya", İvan Ayvazovski'nin "Ay Manzarası", "Alhan-Yurt" ve İlya Repin'in "Aç" gibi eserleri bulunmaktadır.

Müze koleksiyonuna ait sergiler

Müzenin "Merkez Salonu"

Bir Çeçen savaşçının zırhı, müze koleksiyonundan

Müzenin etnografik koleksiyonundan

• 68 adet Çeçen istangı,
• 17 ve 19. yüzyıllar arasına ait çeşitli silah koleksiyonları,
• 19. yüzyılda Çeçenistan'daki ulusal kurtuluş hareketinin liderlerinden biri olan Şeyh Şamil'in Uma Duyev'e sunduğu mührü ve kılıcı,
• Çeçenistan ve Kuzey Kafkasya'nın siyasi ve askerî lideri Aslanbek Şeripov'a ait eşyalar,
• arkeolojik buluntular

ve daha fazlası[2] çıkan çatışmalarda kaybedilmiş ve müze büyük miktarda maddi zarara uğramıştır. İmparatorluk Sanat Akademisi'nde akademisyen olarak çalışan ilk Çeçen sanatçı Pyotr Zaharov'un dokuz eserinden yedisi de yine çıkan çatışmalarda kaybolmuştur.[2]

Ayrıca

• 16 adet değerli metallerden üretilen 18-19. yüzyıllara ait dekoratif süslemeli kılıç,
• Ulusal erkek ve kadın kıyafetleri koleksiyonundan yaklaşık 200 parça,
• Değerli metallerden yapılmış at koşum takımı,
• 77 adet 18-19. yüzyıllara ait Avrupa, Rus ve Doğu işlemeli eser,
• 40 adet tüm müze fonlarıyla ilgili verileri içeren envanter defteri,
• Cumhuriyet topraklarında 1947'den beri gerçekleştirilen 50 ciltlik arkeolojik keşif raporu

ve benzeri ürünler çalınmıştır.[2]

Geriye kalan müze fonlarını birleştirme ve birleşik bir müze politikası izleme ihtiyacıyla bağlantılı olarak, Çeçenistan Bölgesel Devlet Müzesi ve Çeçenistan Pyotr Zaharov Güzel Sanatlar Müzesi, Ekim 1996'da Çeçenistan Ulusal Müzesi adıyla tek bir çatı altında birleştirildi.

2004 yılında Tretyakov Galerisi'nin yardımıyla Grozni'de iki adet sergi düzenlendi. Uluslararası Müzeler Konseyi Rusya Komitesi heyeti, cumhuriyetin müze durumunu inceledi ve Çeçenistan Ulusal Müzesi'ne bir internet sitesinin açılması ve işletilmesi için gerekli ekipmanı sağlamayı taahhüt etti.

18 Mayıs 2007 Uluslararası Müzeler Günü'nde restore edilmiş müze binasının büyük açılışı gerçekleşti. 2009 yılında Lev Tolstoy Edebiyat ve Etnografya Müzesi'nin ana binası restore edildi ve çevresine yeni ek binalar inşa edildi. Lermontov Edebiyat Müzesi'nin de eski konağının onarım ve restorasyon çalışmaları tamamlanmıştır.

5 Ekim 2012'de yeni müze binası açıldı.

Aralık 2013'te Çeçenistan Millî Müzesi tarafından Kuzey Kafkasya'nın ilk bilgi ve eğitim merkezi açıldı. Merkez; modern bilgisayar teknolojisi ile ulusal sanat koleksiyonlarıyla Rusya'nın yurt dışında ve Antarktika'daki projelere katılım gösteren 135. bilgi ve eğitim merkezi oldu.[3]