Birinci Çeçen Savaşı

Birinci Çeçen Savaşı, diğer adıyla Çeçenistan Savaşı, Rusya Federasyonu ile Çeçen İçkerya Cumhuriyeti arasındaki, Aralık 1994'ten Ağustos 1996'ya kadar süren savaştır. 1994–1995 yıllarında, özellikle Grozni Muharebesi'nde zirveye ulaşan başlangıç harekâtından sonra Rus kuvvetleri, Çeçenistan'ın dağlık bölgelerinin kontrolünü ele geçirmeye çalıştı ancak daha üst konumda olduğu asker sayısı, silah gücü, yakın hava desteği gibi faktörlere rağmen, Çeçen gerilla savaşı ve düz arazilere yapılan baskınlar nedeniyle geri çekildi. Bunlar sonucunda oluşan Rus kuvvetlerindeki geniş çaplı demoralizasyon ve Rus kamuoyunun savaşa yönelik yaygın karşıtlığı, Boris Yeltsin hükûmetinin 1996'da Çeçenlerle ateşkes ilan etmesine ve bundan bir yıl sonra barış antlaşması imzalamasına neden oldu.

Birinci Çeçen Savaşı
Çeçen-Rus çatışması
Başkent Grozni yakınlarında Çeçen savaşçıları tarafından düşürülmüş Rus Mil Mi-8 askeri helikopteri, Aralık 1994.
Tarih 11 Aralık 1994 – 31 Ağustos 1996 Bölge Çeçenistan ve Stavropol Krayı, İnguşya bölgeleri, Dağıstan, Rusya Sonuç Çeçen zaferi Hasavyurt Antlaşması Rusya-Çeçenistan Barış Antlaşması Aralık 1996'da Rus birliklerinin Çeçenistan'dan çekilişi
Taraflar
Çeçen İçkerya Cumhuriyeti Arap mücahitleri[1][2][2][3][4] UNA-UNSO "Viking" [5]	Rusya Federasyonu
Komutanlar ve liderler
Cahar Dudayev Aslan Mashadov Zelimhan Yandarbiyev Şamil Basayev Turpal-Ali Atgeriev Ruslan Gelayev Ahmed Zakayev Fethi el-Ürdüni	Boris Yeltsin Pavel Graçev Aleksey Mityuhin Anatoli Kulikov Anatoli Şkurko Vyaçeslav Tihomirov Vladimir Şamanov[6]
Güçler
Yaklaşık 6,000 (Çeçen iddiası) 500–700[7]	38,000 (Aralık 1994) 70,500 (Şubat 1995)
Kayıplar
3,654-5,622 ölü veya kayıp (Çeçen iddiası) 17,391 ölü veya kayıp (Rus iddiası)	5,732 asker ölü veya kayıp (Rus iddiası) 17,892[8]–52,000[9] yaralandı Diğer iddialar: 14,000 asker ölü veya kayıp (CSMR'ye göre) 1,906[8]–3,000[9] kayıp
30,000–40,000 sivil öldü (Rusya'ya göre)[10] 80,000 sivil öldü (İnsan Hakları Organizasyonu'na göre)[11] Çeçenya dışarısında 161 sivil öldü [12] 500,000+ sivil yerinden oldu [13]

Rus askeri ölümlerinin resmi rakamı 5.732 iken çoğu tahmin, bu sayıyı 3.500 ile 7.500 arasında, hatta 14.000'e kadar çıkarıyor. Öldürülen Çeçen kuvvetlerinin sayısıyla ilgili kesin rakamlar olmamasına rağmen, çeşitli tahminler sayının yaklaşık 3.000 ila 17.391 ölü veya kayıp olduğunu söylüyor. Çeşitli rakamlar, sivil ölümlerin 30.000 ila 100.000 arasında ve muhtemelen 200.000'in üzerinde yaralandığını tahmin ederken, 500.000'den fazla insan, Çeçenistan'daki şehirleri ve köyleri harabeye çeviren çatışmalar nedeniyle yerlerinden edildi.[13][14] Çatışma, şiddet ve ayrımcılık nedeniyle Çeçen olmayan nüfusun önemli ölçüde azalmasına neden oldu.[15][16][17]