Oklahoma

Oklahoma İngilizce telaffuz: [ˌoʊkləˈhoʊmə]  ( dinle)[1] (Çerokice: Asgaya gigageyi/ᎠᏍᎦᏯ ᎩᎦᎨᏱ;[2] ya da ᎣᎦᎳᎰᎹ (òɡàlàhoma), Pavnice: Uukuhuúwa,[3] Cayuga: Gahnawiyoˀgeh[4]), ABD'nin merkezi güney bölgesinde yer alan eyaleti.[5] Oklahoma, 50 ABD eyaleti arasındaki en geniş 20. ve en kalabalık 28. eyalettir. Eyaletin adı Çoktav dilinde "kızıl millet" anlamına gelen okla ve humma kelimelerinden türetilmiştir.[6] Eyaletin en büyük şehri ve başkenti Oklahoma City'dir.

Oklahoma Eyâleti
Oklahoma'nın Bayrağı Oklahoma'nın Mührü
Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri
BaşkentOklahoma City
En büyük kentOklahoma City
ValiMary Fallin (R)
SenatörlerJames Inhofe (R)

Tom Coburn (R)

Alan
 -Toplam Alan181.196 km²
 - Kara178.023 km²
 - Su3.173 km² (1,8%)
Nüfus (2000)
 - Toplam Nüfus3.450.654 (27'nci)
 - Nüfus yoğunluğu19,4 /km² (35'inci)
Eyalet olarak kabul edildiği
 - Tarih16 Kasım 1907
 - Sıra46'ncı
Koordinatlar
Enlem33°35'K ile 37°K arası
Boylam94°29'B ile 103°B arası
Genişlik355 km
Uzunluk645 km
Zaman dilimiCentral: UTC-6/-5
Mountain: UTC-7/-6
Rakım
 - En yüksek nokta(Black Mesa Mountain)
1.516 m
 - Ortalama Yükseklik395 m
 - En alçak nokta(Little River)
88 m
Kısaltmalar
 - ABD posta kısaltmasıOK
 - ISO 3166-2US-OK
Web sayfasıwww.ok.gov

Tarih

Bölgede 15 bin yıl kadar önce Clovis ve Folsom Yerlilerinin yaşadığına ilişkin kanıtlar ortaya çıkarılmıştır. MS 500-1300 arasında çömlek, dokuma, heykel ve metal eşya yapımı alanında altın çağını yaşayan bölge Francisco Vásquez de Coronado'nun 1541'de bölgeye düzenlediği keşif seferleriyle beraber bir gerileme dönemine girdi. Bölge uzun yıllar İspanyol yönetimi altında kaldıktan sonra 1800'de Fransızların eline geçti. 1803'te Louisiana Alımı çerçevesinde ABD'ye bağlandı. 1828'de ABD Kongresi'nde alınan bir kararla Yerlilere ayrıldı. Amerikan İç Savaşı başlangıcında Beş Uygar Kabile'nin Güney eyâletleriyle bir dizi antlaşma imzalamaları üzerine 1865'ten sonra federal hükûmet bölgeye daha fazla müdahalede bulunmaya başladı. 1880'e gelindiğinde Yerli Toprakları olarak anılan bu bölgeye 60'tan fazla Yerli kabilesi yerleşmişti. 1889'da Kongre kararıyla Yerli Topraklarının bir bölümü beyazların yerleşimine açıldı. 1907'de Yerli Toprakları'nın geri kalan bölümünün Oklahoma topraklarına katılmasıyla oluşturulan Oklahoma Eyâleti ABD'nin 46. eyâleti oldu.

19 Nisan 1995'te eyaletin başkenti Oklahoma City'de bir kamu binasına yönelik olarak bombalı saldırı düzenlendi. 168 kişinin ölümü ve 800'ün üzerinde yaralanmayla sonuçlanan olayın 11 Eylül saldırılarından sonra ABD toprakları üzerinde gerçekleşmiş en büyük ikinci şiddet eylemi olduğu iddia edildiyse de sonraları bu olayın da 11 Eylül gibi derin şüpheler bırakan delillerle birlikte kapatıldığını söyleyen uzmanlar da vardır.

Ayrıca bakınız: Oklahoma City saldırısı

Coğrafya & iklim

ABD'nin en büyük coğrafi oluşumlarından üçü kısmen eyâlet sınırları içinde kalır. Doğudaki İç Dağlık Bölge, güneydeki Kıyı Düzlüğü ve eyâletin geri kalan kesiminde uzanan İç Alçak Bölge. Kuzeybatıdaki engebeli Ozark Platosu (en) güzel manzaralarıyla dikkat çeker. Eyâletin kuzey ve orta kesimlerinin sularını toplayan Red Irmağı(en) aynı zamanda eyâletin güney sınırını çizer.

Nüfus

Nüfus olarak ABD'nin 27. büyük eyâleti olan Oklahoma ülkenin en kalabalık yerli nüfusuna sahip ikinci eyaletidir. Amerikan Yerlileri nüfusun % 11.3'ünü oluşturur. Etnik dağılım; Beyazlar % 82,2, Siyahlar % 8,55 ve Asyalılar % 1,9 (2005).

Spor

Oklahoma City şehrinin takımı Oklahoma City Thunder NBA basketbol liginde mücadele etmektedir.

Kaynakça
  1. "Oklahoma - Definitions from Dictionary.com". Dictionary.com. 15 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2007.
  2. "Arşivlenmiş kopya". 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2015.
  3. "AISRI Dictionary Database Search--prototype version. "River", Southband Pawnee". American Indian Studies Research Institute. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.
  4. "Cayuga: Our Oral Legacy - Home. Cayuga Digital Dictionary". 21 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2012.
  5. 2007 Economic Census: Regions and Divisions 29 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., United States Census Bureau
  6. Wright, Muriel (Haziran 1936). "Chronicles of Oklahoma". Oklahoma State University. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2007.

Ayrıca bakınız

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.