Yolda Bir Adam Gidiyordu
Yolda Bir Adam Gidiyordu (Gürcüce: გზაზე ერთი კაცი მიდიოდა "gzaze erti k’atsi midioda"), Gürcü yazar ve şair Otar Çiladze’nin romanı. Yazarın başta gelen romanlarından biridir. Roman, 1973’te yılında ilk kez Gürcüce basıldı. 2015’te Gürcüce aslından çevrilerek Türkçe yayımlandı.
| გზაზე ერთი კაცი მიდიოდა "gzaze erti k’atsi midioda" | |
 | |
| Yazar | Otar Çiladze |
|---|---|
| Çevirmen | Fahrettin Çiloğlu |
| Ülke | Gürcistan |
| Dil | Gürcüce |
| Türler | Roman, Büyülü gerçekçilik |
| Yayım | 1973 |
| Yayımcı | Aylak Adam Yayınları |
| Sayfa | 443 |
Yolda Bir Adam Gidiyordu efsanevi bir Yunan anlatısını trajik bir aşk hikâyesiyle birleştiren epik bir romandır. 20. yüzyılda Gürcü edebiyatının en önemli yazarlarından olan Otar Çiladze, Altın Post'un peşindeki İason'un Kolheti ülkesine gelip Medea'yı kaçırmasını, alegorik bir biçimde Gürcistan'ın Rusya tarafından ilhak edilmesiyle birlikte ele alıyor. Gürcistan'daki gündelik hayatı Gılgamış Destanındaki bakış açısıyla yorumlarken, kahramanların arayışlarının, takıntılarının ve kuşkularının bedelini ödeyen kadın ve çocukları ustalıkla betimliyor.
Yolda Bir Adam Gidiyordu büyülü gerçekçilik olarak adlandırılan edebiyat akımı kapsamında değerlendirilen bir romandır.
Konusu
Romanın konusu, antik çağda, Vani’nin bir kıyı şehri olduğu, ilk Yunan'ın Kolheti topraklarına ayak basıp mahcubiyetle sığınacak yer talebinde bulunduğu bir zamanda geçiyor. Yolda Bir Adam Gidiyordu "Deniz de tam o gün, bir süre tereddüt ettikten sonra, cesaretini toplayıp çekilme yönünde ilk adımını attı. Asıl olan ilk adımdı, gerisi nasıl olsa kendiliğinden gelirdi. Zaten denizi artık kim tutabilirdi?! Yediden yetmişe bütün Vani halkı urganla denizi beline bağlasa bile, deniz gene de çekip giderdi. Çünkü hiçbir güç doğanın iradesine karşı koyamazdı. Er ya da geç bu böyle olacaktı. Deniz mutlaka bir gün cesaretini toplayacak ve bu hain emelini gerçekleştirecekti" cümleleriyle başlıyor. Romanda gerçek tarihsel kişiliklerin yanı sıra, uydurulmuş kahramanlar da vardır.
Roman “Aietes”, “Uheiro” ve “Parnaoz” olmak üzere üç bölümden oluşur.
Roman kişileri
Romanın ilk bölümünde asıl olarak mitolojik-tarihsel kişiler yer alır. Yazar Absyrtos’nun adını Aprision, Halkiope’nin adını da Karisa olarak değiştirmiş; Medea, Aietes, Phriksos, İason ve Minos'u ise olduğu gibi korumuştur. Burada Argonotların hiçbirinin adı geçmez. Romanın ikinci ve üçüncü bölümlerinde ise, asıl olarak kurgulanmış adlar yer alır. Parnaoz’un Girit Adasında karşılaştığı Dedalus, İkarus ve Aietes’in devrilmesinden sonra Kolheti Krallığı’nın başına gecen Kral Okacado kurgu isimlerdendir.
Mitolojik kişiler
- Aietes – Antik Kolheti kralı. Medea, Karisa ve Absyrtos’un babası.
- Medea – Kolheti kralı Aietes’in kızı. Altın Post’un kaçırılmasında İason’a yardım ediyor.
- Absyrtos - Gürcüce romanda adı Aprasion olarak adı değiştirilmiş. Kolheti kralı Aietes’in oğlu.
- Halkiope – Romanda adı Karisa olarak değiştirilmiş. Kolheti kralı Aietes’in kızı. Yunan kralının oğlu olan Phriksos ile evleniyor.
- İason – Yunan mitolojisi kahramanı. Argonotların lideri. Altın Post'u kaçıran kişi.
- Minos – Yunan mitolojisine göre Girit kralı. Romana göre Kolheti kralın Aietes'in devrilmesini planlıyor ve Okacado’nun tahta çıkmasının önünü açıyor.
Kurgulanmış kişiler
- Parnaoz – Romanın ikinci ve üçüncü bölümün baş kişisi. Yazar çocukluğundan ölümüne değin Parnaoz’un yaşamını anlatmaktadır.
- Uheiro – Parnaoz’un babası. Ünlü eski bir savaşçı. Savaşta bir bacağını kaybediyor ve yatağa bağımlı hale geliyor.
- İno – Parnaoz’un trajik aşkı. Karagözlü Malalo’nun yedi kızının en küçüğü.
- Popina – Parnaoz’un kız kardeşi. Uşakları Pilamone tarafından genç yaşta hamile bırakılıyor.
- Pörtlek – Popina ile Pilamone’nin evlilik dışı oğlu. Kıskanç ve kötü biri olarak karakterize edilmiştir.
- Karagözlü Malalo – Babilli orospu. Yedi kız çocuğu doğuran Malalo, hepsini genel evinde çalıştırmaktadır. Karagözlü Malalo’nun bir de Babil’den getirdiği papağanı vardır.
- Baha – Vani şehrindeki en ünlü meyhaneci. Küçük kızını Pörtlek ile evlendirir. Baha ölünce bütün varlığı Pörtlek’e kalır.
- Okacado – Kral Aietes’in halefi. Aietes’in devrilmesinden sonra tahta çıkar. Krallığı asıl idare eden ise, annesi Tsutsa’dır.
- Tina – Parnaoz’un karısı. Çocukluğundan itibaren Parnaoz’a karşılıksız aşk duyar. Parnaoz Girit’ten dönünce onunla evlenir. Doğurduğu çocuğa Uheiro adını verir.
- Kaluka – Uheiro’nun hizmetçisi. Şubu’nun karısı. Popina Kaluka’nın oğlu Pilamone’den hamile kalır.
- Boçia – Vani şehrindeki en yaşlı adam. Boçia ve karısı Potola iyice yaşlanıncaya kadar sürekli çocuk sahibi olurlar.
- Ziara – Uheiro’nun evinin yakınında yaşayan yetim kız. Daha sonra Pörtlek’in karısı olur.
- Bedia – Vani şehrindeki balıkçı. Denizin Vani’den çekilmekte olduğunu fark eder, ama halka açıklamaktan kaçınır.
Kaynakça
- "A Man was Going Down the Road" (Yolda Bir Adam Gidiyordu) Hamid Ismailov BBC World Service24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Book Review: A Man Was Going Down the Road by Otar Chiladze (Kitap Eleştirisi: Otar Çiladze - Yolda Bir Adam Gidiyordu4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Der Garten der Dariatschangi / “Dariaçangi Bahçesi”17 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.