Yoğurtyemez, Ahlat

Köy halkı, Degufların (Adiğe-Şapsığ kabilesi) göçmesi ile birlikte Kürtlerden oluşmaktadır.

Deguflar, Osmanlı'ya geldiklerinde(1863-1864) ilk olarak bugünkü Kahramanmaraş'ın Göksun ilçesine yerleştirilirler. Ama zamanla Göksun'u beğenmeyen Deguflar Osmanlı'dan yeni bir yer talebinde bulunurlar. Devlet mevcut şartlar sonucunda Adıyaman ve Bitlis'te araziler gösterir. Bir Deguf keşif grubu gidip Adıyaman'a ve Bitlis'e bakar. Adıyaman'ı beğenmeyen Deguflar, Bitlis Yoğurtyemez'in arazisini Kafkasya'ya benzetirler. Ve orayı beğenirler. Neticesinde 1865 yılında Deguflar Göksun'dan Yoğurtyemez'e yerleşirler.

Anlatılanlara göre köyü Deguf Beyi Bırcej ya da onun oğlu Kırej kurmuştur. Köyün beyinin konağının üstünde eski rakamlarla 1878 yazmaktadır. Köydeki eski Çerkes evlerinin hepsi Ahlat taşından yapılmıştır. Köyde Çerkes beyinin soyu ağa olup zenginleşmiştir. Ağa ailenin soyadı Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla "Alkoçak" olmuştur. Köyün kurucusu ve ağalarının köyde yaşamış 5 erkek soyu sırayla şöyledir: Deguf Bırcej > Deguf Kırej > Hacı Hasan > Süleyman Ağa > Şahabettin Ağa.

Köyün adıyla ilgili şu rivayet anlatılmaktadır: Köyü kurucusu Deguf beyi Bırcej ya da onun oğlu Kırej'dir. Köye isim verme husunda biraz komik bir hadise köyün kurucu ailesi tarafından anlatıla gelir. Köy kurulur. İsim verilecektir. Degufların Çerkesya'daki meslekleri yoğurt satıcılığı, yoğurt ticareti idi. Ayrıca da çok savaşçı bir Şapsığ sülalesi idi. Yetkililer, yeterli düzey Çerkesçe (Adiğabze) bilmediklerinden olsa gerek köyün ileri gelenlerini pek iyi anlayamamışlardır. Köyün ismi konusunda savaşçılıkla ilgili bir isim verilmesi Osmanlı devleti için tehditkar bir tutum olacağı yetkililerce köyün ileri gelenlerine anlatılır. Sonra "Deguflar ne sever, Kafkasya'daki meslekleri nedir bunların?" diye yetkililerce sorulur. Oradaki Deguflar Mesleklerinin Kafkasya'da yoğurtçuluk olduğunu ve kendilerininde yoğurdu çok sevdiklerini söylerler. Lakin bir tercüme hatasından durum yetkililerce şöyle anlaşılır: "Bunların Kafkasya'daki meslekleri yoğurtçulukmuş sanırım. O yüzdende yoğurdu pek sevmezlermiş." Neticede böyle bir yanlış anlaşılma üzerine köyün ismi de "Bunlar yoğurdu sevmiyorlarsa, yoğurtta yemezler." mantığıyla Yoğurtyemez olarak geçmiş. Ayrıca köyde halen bir Deguf şehitliği bulunmaktadır. Köyün son ağası da Çerkes Şahabettin namıyla anılan Şahabettin Alkoçak'tır. Mezarı İskenderun/Hatay'dadır.

Bitlis iline 91 km, Ahlat ilçesine 18 km uzaklıktadır.

• Yerelnet